Румайсо (р.а) Расулуллоҳ (с.а.в) “Менга жаннатда Абу Талҳанинг аёли Румайсо” кўрсатилди дея, жаннатий эканлиги башорати берилган мадиналик ансория аёлдир. КунялариУму Сулайм. Расулуллоҳ (с.а.в) нинг даъватлари Мадинаи мунавварага етганда Румайсо (р.а) биринчилардан бўлиб иймонга келган эдилар. У аёл Хазраж қабиласининг Бану Нажжор уруғидан бўлиб, бу уруғнинг Расулуллоҳ (с.а.в)га она тарафидан қариндошчилик ришталари бор эди. Румайсо (р.а) дастлаб, мадиналик Молик ибн Назир деган киши билан турмуш қурган. Бу турмушларидан Пайғамбаримиз (с.а.в)га ҳам ходимлик, ҳам боқма фарзандлик, ҳам шогирдлик қилиш бахтига мушарраф бўлган, энг узоқ умр кўрган машҳур саҳоба Анас ибн Молик (р.а) дунёга келган.Шундан кейин оддий бир муслима сифатида яҳшиликлар тилаб, эри Молик ибн Назирга исломни таклиф килганида у хотинидан каттик ғазабланди, оиласини ташлаб, Шом ерларига кетди ва кўп ўтмай ўша ерда вафот этди. Эрининг вафотидан сўнг Румайсо (р.а)га оғир кунлар бошланди. Чунки энди оила ташвиши ва фарзандининг нафақаси аёл боши билан ўзига колган эди. Эрининг вафотидан сўнг Румайсо (р.а) “Ўғлим Анас улғайиб, балоғатга етмагунча турмушга чикмайман”, дея аҳд килди. Чунки агар турмушга чиксам,ўгай ота ўғлимнинг тарбиясига эьтибор бермаслиги мумкин, деган андишаси бор эди. Румайсо (р.а) ягона фарзандига чиройли одоб бериб тарбиялади. Анас (р.а)шундай гўзал одоб соҳиби бўлиб улғайдики, ёшлигидан бошлаб, онасининг ҳаккига: “Ё Аллоҳ, онам менга чиройли тарбия берди. Ўзинг унга улуғ ажр савоблар бергин!” деб доимо роббисига ёлвориб дуо килар эди. Румайсо (р.а) ўғли Анасни тарбиялар экан, унинг мурғак калбига ислом дини таьлимотларини гўзал тарзда қуйиб борар эди. Пайғамбаримиз (с.а.в) Мадинага келганларида эса,барча мадиналик ансория аёллар расулуллоҳ (с.а.в)га хар ҳил совға саломлар билан чиқишса, бу доно аёл ўғилчаси Анас ибн Молик (р.а)ни олиб бордилар ва у зотга “Эй Расулуллоҳ, мадиналик аёл ва эркаклар сизгасовғалар, турли ҳил туҳфалар билан келишмоқда менда эса ҳеч нарса йўқ, мен бу нарсага қодир эмасман бироқ мана бу ўғлимни сизни хизматингизга олиб келдим, ўғлим сизга ҳам, ўғил ҳам, ходим ва ҳам шогирд бўлсин, маъқул келганича хизматингизни қилсин”, дедилар. Шунда Расулуллоҳ (с.а.в): “Ҳадялар ичидаги энг гўзал ҳадя мана шу бўлди”, дедилар. Чунки Расулуллоҳ (с.а.в) болаларни жуда ҳам яхши кўрар эдилар. Анас ибн Молик (р.а)га нубувват ҳонадони энг гўзал тарбия мактаби бўлди, унга Сарвари коинотнинг ўзлари муаллим бўлдилар. Бу ҳакда Анас (р.а) бундай ривоят қилади:“Пайғамбаримиз (с.а.в) Мадинага келганларида мен 10 ёшда эдим. Бир куни онам қўлимдан тутиб, Расулуллоҳ (с.а.в) ҳузурларига олиб бордилар ва у зотга: “Эй Аллоҳнинг Расули! Шаҳримизда ташрифингизни қутлаб, совға – салом ила келмаган эркак ё аёл қолмади. Сизга бошқа совға беролмайман, шу ўғлим Анас сизга маьқул келганича хизматингизни қилсин”, деди. Мен Расулуллоҳ (с.а.в)га ўн йил хизмат қилдим. У зот мени бирор марта урмадилар, сўкмадилар, койимадилар,ҳатто бирор марта қовоқларини солиб ҳам қарамадилар”. Анас (р.а)нинг ёшлигида Румайсо (р.а)га Мадинанинг обрўли ва бой кишиларидан аммо ҳали мусулмон бўлмаган бир киши совчи юборди. Румайсо (р.а) қилган аҳдини билдириб, унинг совчисини рад этди. Анас ибн Молик (р.а)улғайиб,вояга етганида Абу Талҳа яна совчи қўйиб: “ Ўғлинг Анас катта бўлиб қолди, мажлисларда ўтирадиган ва сўз айтадиган бўлди”, деб олдинги таклифини эслатди. Румайсо (р.а) унга: “Эй Абу Талҳа, мен сен билан турмуш қурардим чунки сен насаби тоза, обрўли кишисан, аммо афсуски сен билан мени ўртамизни тўсиб турадиган бир нарса бор, усиз ҳеч бир мақсадлар рўёбга чиқмайди”, деди.Бунинг сабаби нима? –деб сўради Абу Талҳа. Сен мушриксан, мен эса муслимаман. Мени сенга турмушга чиқишим жоиз эмас”, деб жавоб килди. Абу Талҳа: “Бу қандай ҳам нолойиқ гап, эй Румайсо? Менинг олтин - кумушларим қаёқда-ю, сенинг айтаётган бу гапинг қаёқда?! Нималар деётганингни ўйлаб кўр”, деди. Румайсо (р.а) жиддий туриб: “Менга олтин ҳам, кумуш ҳам керак эмас. Сен на эшитадиган ва на кўрадиган, ва на бирор ҳожатингни раво этадиган нарсага ибодат қиласан. Эй Абу Талҳа, ёғочга ибодат қилишдан уялмайсанми! Агар сен исломни қабул этсанг, сенинг мусулмонлигинг никоҳ учун оладигон маҳрим бўлсин. Менга бошқа нарса керак эмас!” деди. Одатда араб аёллари ўзлари учун тайёрланадиган сарполарига, маҳрга бериладиган олтину кумуш тақинчоқларга жиддий эьтибор беришар эди. Аммо қалби имон нури ила тўлиб тошган буюк саҳобия аёл Румайсо (р.а) бу борада аёл зотигагўзал ибрат қолдирдиларки, бу ҳолат то қиёматга қадар ислом оламида ўчмас олтин сатрларда битилган намуна бўлиб қолди. Румайсо (р.а) ўзининг келинлик учун маҳр сифатида олинадигон бойликларини ўзга бир инсоннинг имони учун “қурбон қилиши” бу жасорат ва шижоат Абу Талҳанинг вужудига титроқ солди. Бундай таклифни рад этишга жавоб топаолмади ва жавоб топиш ҳам амри маҳол эди. Аллоҳ таоло беқарор давлат, ўткинчи шараф соҳиби бўлган Абу Талҳага бир аёлни роббисини танишига, имондек буюк неьмат соҳиби бўлишига бир сўз билан айтганда ҳидоятга тушишига сабабчи қилди. Абу Талҳа менинг исломимга ким гувоҳ бўлади?-деб сўради.
Расулуллоҳ (с.а.в) ўзлари гувоҳ бўладилар. У кишига бориб айт,-деди Румайсо (р.а). Шундай қилиб, Абу Талҳа Расулуллоҳ (с.а.в) ҳузурларида мусулмон бўлдилар.У зотга Румайсо (р.а)нинг сўзлариниайтди. Шу вақтнинг ўзидаёқ ўша шартга мувофиқ Абу Талҳа билан Румайсо (р.а)нинг никоҳлари ўқилди.Румайсо (р.а) қачон Расулуллоҳ (с.а.в)ни кўрсалар ўғли Анас (р.а)нинг хақларига дуо олар эдилар.Кунларнинг бирида Румайсо (р.а) Расулуллоҳ (с.а.в)нинг олдиларига бориб; “Ходимингиз Анаснинг ҳаққига дуо қилинг”, деб сўради. Пайғамбаримиз (с.а.в) “Парвардигоро! Анаснинг молига, болаларига ва яна ўзинг инъом этган бошқа неъматларингга барака бер”, деб дуо қилдилар. Шу дуонинг ижобати туфайли Анас ибн Молик (р.а) узоқ умр кўрди. У зотнинг фарзандлари, набираларининг сони юздан ошиб кетди. Румайсо (р.а) Абу Талҳа билан бахтли-саодатли ҳаёт кечирар эдилар, бу борада Аллоҳ таоло у иккисига кўз қувончи ва дил севинчи ўғил фарзанд неъматини ато зтди. Абу Талҳа ўғлига шу қадар меҳр қўйдики, уни ҳеч кимга ишонмас, ҳаётини бу ўғлонсиз тасаввур ҳам қилаолмас эди. Ўғилчаси тўсатдан касалликка чалинди. Бу ҳол Абу Талҳани эсанкиратиб қўйди, у кўчада ўз ишлари билан юрар экан, уйига келган заҳоти ўғлининг ҳолидан хабар олар эди. Шу зайлда давом этаётган кунларнинг бирида ажал бу маъсум гўдакни уларнинг бағридан юлиб олди. Ана шу вақтда Абу Талҳа Расулуллоҳ (с.а.в)нинголдиларида эди. Шўрлик онаизор кўзининг оқу-қароси, юрагининг бир парчасини йўқотди! Ҳаммага маьлумки бундай вақтда оналар бу аламга бардошбераолмай, доду фарёд соладилар, ўзларини кўтариб урадилар.Румайсо (р.а) шундай аламли онларда ҳам бутун аёлларга дарс ва намуна бўладигон гўзал сабр соҳибаси эканини кўрсатди.Ҳали жаннат ҳиди кетмаган гўдакнинг юзларидан тўйиб-тўйиб ўпди, кейин гўдакни ювиб, кафанлади, хушбўй нарсалар сепди ва гўдакнинг гулдек юзларига боқиб оналик меҳри жўшиб кўзларидан аччиқ-аччиқ ёшлар тўкди.Меҳрибон отаси Абу Талҳа келишидан олдин боланинг устига чойшаб ёпиб қўйди.Сўнгра ўғли Анас (р.а)га укасининг вафоти ҳақида отасига ҳеч нарса демасликни тайинлаб, Абу Талҳани чақириб келиш учун юборди. Абу Талҳа келиши билан ўғлининг аҳволини сўради. Румайсо (р.а) ўғилчамиз “Ухлаб қолди.Худодан сўрайманки, шояд шу уйқуси роҳатли бўлса”, деб ёш ва ғамли кўзларини яширди. Абу Талҳа хотинининг бу жавобидан; “Бола соғайиб қолибди”, деб гумон қилди. Ўша куни Абу Талҳа рўза тутган эди. Биргалашиб ифтор қилишди. Тун кирди. Шунда ҳам бу сабрли солиҳа аёл маҳзунлигини билдирмади.Хушбўйланган ва зийнатланган ҳолда эрининг ёнига кирди ва кечани бирга ўтказишди. Тонг отгач эри масжидга отланар экан, Румайсо (р.а) аста секин гап бошлади. “ Эй Абу Талҳа, агар бир киши бировдан омонат олса, сўнг уни эгасига қайтармасликка ҳаққи борми?” деб сўради. “Йўқ, омонат эгасига қайтарилади. Бермайман дейишга асло ҳаққи йўқ деб жавоб берди эри. Румайсо (р.а) мақсадга ўтди. “Аллоҳ таоло бизга омонатга ўғил берган эди. Энди эса ана шу омонатини қайтариб олди”, деди. Абу Талҳа: “Инна лиллаҳи ва инна илайҳи рожиьун” (Биз ҳаммамиз Аллоҳникимиз, ва яна унинг ҳузурига қайтамиз), деди. Бошқа ҳеч қандай сўз айтолмади, қандайин ҳам сўз айтаолсин. Чиқиб тўғри Расулуллоҳ (с.а.в)нинг ҳузурларига борди. Намоз ўқиди ва кеча шомда ўғли вафот этгани, ўзи эса кечани аёли билан ўтказганини айтди. Пайғамбаримиз (с.а.в): “Парвардигоро! Буларнинг бу кечасини барокатли қилгин”, деб дуо қилдилар. Сарвари коинотнинг бу дуоларига осмон эшиклари очилди. Жаннат райҳони бўлмиз гўдакларини йўқотган бу зотларга меҳрибонлардан-да меҳрибон бўлмиш Роббул аламин Абдуллоҳ ибн Абу Талҳани ато этди. Абдуллоҳга эса, тўққизта фарзанд берди, буларнинг барчаси ҳофизи каломуллоҳ бўлди. Булардан тўнғич ўғли Исҳоқ ибн Абу Талҳа эса буюк фақиҳ даражасига етди, буларнинг барчаси онанинг гўзал сабри, эрига итоати ва мусибатга сабрли бўлиши ҳамда Аллоҳнинг Расулини дуоларининг барокотидан эди. Ушбу саҳобия аёлнинг ҳаёти биз аёлларгадунё ва охират саодати сариойдин йўлни кўрсатиб турувчи нурли бир тарихдир. Расулуллоҳ (с.а.в) “Жаннат оналар оёғи остидадир”, деб марҳамат қилганларида ана шундай сабрли пок аёлларниназарда тутганлар. Она юртимизни ер юзига танитган Исмоил Бухорий, Термизий, Насафий, Замахшарий, Бурҳонидин Марғилоний, Фарғоний каби зурриёдларни дунёга келтирганлар ҳам мана шу каби мўьтабар оналардир. Барча оналар соғ ва омон бўлишсин маьнан пок ва юртига садоқатли фарзандлар тарбиялашда Аллоҳ барчамизга куч қувват ато этсин.
“Хадичаи Кубро” аёл-қизлар
ўрта махсус ислом билим юрти мударрисаси
Пошшахон ЭШОНХОН қизи таржимаси
