muslim.uz
“Хафа бўлиш йўқ”ми ё бор??
Юртимизда барча соҳалар қатори телевидение соҳасига ҳам кенг имконият берилди. Кўплаб янги кўрсатувлар ташкил бўлди. Маҳатма Ганди: “Мен деразамни очсам, тоза ҳаво билан бирга чанг ҳам киради”, – деганидек, кўплаб яхши кўрсатувлар қатори, ўзбек халқи урф-одат ва одоб-ахлоқига тўғри келмайдиган бир нечта кўрсатувлар ҳам пайдо бўлди. Улардан бири “Хафа бўлиш йўқ” кўрсатуви.
Кун сайин у каби кўрсатув ва видеороликлар сони ортиб бормоқда. Уларда ўзбек халқи ва менталитетига умуман ярашмайдиган ссенарий ишланган. Улар оммалашиб кетишидан олдин тартибга солиш керак. Чунки кўринишидан кўнгилочар ва қувноқ бир кўрсатув бўлгани билан, аслида эса у яхшиликка олиб борадиган, оқибати ижобий бўладиган ишлардан эмас. Уларни кўпчилик, улар қатори ёш авлод, болалар ҳам ортидаги салбий оқибатларини англамай томоша қилиб ўтиришмоқда. Болалар у каби кўрсатувларни кўриб ўтирар экан, эртага ўзимизни устимиздан куладиган, бировнинг шахсиятини ҳурмат қилмайдиган инсон бўлиб етишиши ҳеч гап эмас. Бугун у ишларни оддий ҳолат деб кўриб ўтиришмоқда, эртага эса ортидан эргашиб ўзлари ҳам шу ишни қилишади.
Тўғри, Ғарбда бу каби видео ва кўрсатувлар кўп ва уларнинг томошабинлар аудиторияси ҳам кўпдир. Аммо, бу дегани биз ҳам ундай кўрсатув ва видеороликлар ишлаб, томошабинларимиз сонини кўпайтиришимиз керак дегани эмас. Марҳум, биринчи Президентимиз И.А.Каримов айтганларидек: “Шарқда ўзига хос демократия”. Бизга ғарбнинг барча ишлари тўғри келавермайди. Ислом маданияти билан суғорилган ўзбек халқига бировнинг устидан кулиш эвазига аудиторияни кўпайтириш ярашадиган иш эмас. Шунингдек, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзининг муборак ҳадиси шарифларида шундай дейдилар:
“Бирингиз биродарингизни нарсасини ўйнашиб ёки ҳазиллашиб олмасин. Агар бирингиз биродарининг нарсасини олса, бас унга қайтарсин”.
Имом Бухорий, Имом Абу Довуд ва Имом Термизий ривояти.
Шунингдек, одам устидан кулиш ҳақида:
“Биродарингизга ғазабланманг, уни мазаҳ қилманг ва унга ваъда бериб, хилоф қилманг”, – деганлар.
Имом Термизий ривояти.
Ҳадисларнинг мазмунига эътибор берсак, юқорида айтилган кўрсатув ва видеолар яхши эмаслиги кўринади. Бундай иш мусулмон шахсга ҳеч ҳам ярашмайди. Қолаверса, кўрсатувда устидан кулинаётган ва аҳмоқ қилинаётган инсонга охирида совға ҳам беришар экан. Агар ўша инсондан калаки қилинишидан олдин: “Биз ҳозир видеога олган ҳолда шундай шундай иш қиламиз, сўнг у видеони бутун дунёга эълон қиламиз. Эвазига эса сизга бир совға берамиз, шунга розимисиз?”, – деб сўралса, у ҳеч қачон рози бўлмайди. Ким бутун дунё нигоҳида аҳмоқ бўлишни хоҳлайди? У бечоралар эса жаҳли чиққанидан бир-бирлари билан муштлашиб кетишмоқда, ёки қўрққанидан юраги ушлаб қолмоқда. Бу яхши иш эмас албатта.
Хулоса ўрнида айтадиган бўлсак, ўзбек халқи доим барча ишларда бутун дунёга ўрнак бўлиб келган. Шундай бўлиб қолиши керак ҳам. Бу видео ва кўрсатувларнинг баъзи салбий оқибатини айтиб ўтдик холос. Фақатгина улар эмас, бошқа салбий оқибатлари ҳам бор. Биз ундай ишлардан эҳтиёт бўлмоғимиз лозим.
Аллоҳ хайрли ишларимизда Ўзи мададкор бўлсин
4-курс талабаси
Нажмиддинов Бахтиёр
Манба: https://islaminstitut.uz
Оилада эр мана шундай бўлиши керак!
Севикли аёлларини хотирлаб, вафо тариқасида унинг яқинларига ҳадялар юбориб турардилар.
Муҳаббатларини изҳор қилиш учун аёллари оғизларини қўйган жойига муборак оғизларини қўйиб сув ичардилар, таом ердилар.
Аёллари билан кечалари сайр қилиб гаплашиб юрардилар.
Муборак сочларини тараш шарафини аёлларига қолдирардилар.
Ўта сабрли, ўта ҳалим эр эдилар. Ҳатто бир сафар покиза жуфтларидан бирлари кундоши юборган, ичида таоми бор лаганни рашк сабабли бир уриб синдирганларида ҳам ул зоти бобаракот индамаганлар. Аксинча, ерга тўкилган таомни синган лаганга йиғиб, воқеани кузатиб турган меҳмонларга «Онангиз рашк қилди, таомдан олинглар» дея табассум қилганлар.
Ул зот жуфтларининг нозу карашмаларига чидар, эркаликларини кўтарар, улар билан мутойиба қилишар, уларга лутфий муомала қилиб, ўйнашар эдилар.
Идишдаги таомдан бир неча луқма аёлларининг оғизларига солиб қўярдилар.
Уйда аёлларига гўзал муомала қилиб, уларнинг кўнгилларини кўтарар, шодликларига шодлик қўшар, қалб бисотларидаги ширин сўзларини уларга илинар, уй ишларида қарашардилар.
Ул зот нафақат одамларнинг, балки Пайғамбарларнинг энг улуғи, одамларга ҳам, оила аъзоларига ҳам энг яхши муомала қилувчи, уларга энг кўп манфаат келтирувчи эдилар.
Ул зоти бобаракот энг меҳрибон ота, энг гўзал эр, энг буюк мураббий эдилар.
Аллоҳ таолонинг ул зотга кўплаб саловот ва саломлари бўлсин!
Нозимжон Ҳошимжон таржимаси
Нишонга урилган гаплар: “Болам, пешин намозингни ўқиб ол! Унгача мен тушлигингни тайёрлаб тураман”
Қуйида келтириладиган фикрлар, ҳикматлар сайтлардан ва ижтимоий тармоқлардаги турли саҳифалардан олиб таржима қилинган.
Агар Аллоҳ таоло бир бандасини яхши кўриб қолса, ер юзида унинг гапини қабул қилинадиган қилиб қўяди ва барча одамларнинг қалбига унга нисбатан муҳаббат солади.
“Тарих муҳрлаган сўзлар”
*****
Ота-онанинг мактабдан келган ўғлига айтаётган гапи:
“Болам, пешин намозингни ўқиб ол! Унгача мен тушлигингни тайёрлаб тураман”.
*****
Кўплаб инсонлар сиздан тажриба ўрганиш мақсадида ҳаётингизни ўзларига намуна қилиб олишади.
Кўплаб инсонлар тойилишларингизни ёзиб қўйиш мақсадида хатоларингизни пойлашади.
Буларнинг иккиси ҳам сизга қизиқади.
Бири муҳаббат билан қизиқади.
Иккинчиси жирканчлик ва ҳасад билан қизиқади.
*****
Ўсимликларда ақл йўқ. Агар уларни тешиги бор сандиққа солиб қўйсанг, улар нурга эргашиб ўша тешикдан ўсиб чиқади. Биз ақлга эга бўла туриб, нега нурга (илм-маърифатга) эргашмаймиз?!
Нажиб Маҳфуз
*****
Баъзи ошналар об-ҳаво совиши билан ўзга юртларга учиб кетадиган қушларга ўхшайди.
*****
Пастга тушиб кетиш оддий ҳодиса.
Аммо ўша чуқурда қолиш — танловдир.
“Тарих муҳрлаган сўзлар”
*****
Бирор нарса абадиймас... Қувват ҳам, соғлик ҳам ва ҳатто ҳайбат ҳам!
“Тарих муҳрлаган сўзлар”
*****
Интернет материалларидан тўплаб, таржима қилувчи
Нозимжон Иминжонов
“Алишер Навоий” масжидида “Яраштирув хона”си ташкил этилди
Навоий вилоятидаги “Алишер Навоий” масжиди ҳудудида жойлашган Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг вилоят вакиллиги биносида ажрим ёқасига келиб қолган ва охирги чора сифатида суд ҳукмига ҳавола қилинган оилаларни яраштириш мақсадида “Яраштирув хонаси“ ташкил этилди. Бу ерда Яраштирув гуруҳи ташкил қилинган бўлиб, билимли, ҳаётий тажрибага эга бўлган, муомала ва муросоа қила оладиган имомлар ва отинойилар муаммога дуч келган оилалар билан суҳбатлашадилар. Динимиз кўрсатмаси, шариат йўриғини тушунтирадилар. Ислоҳ қилишга, сабрли бўлишга чақириб, насиҳат қиладилар.
“Яраштирув хонаси“ нима учун айнан масжид ҳудудида танлангани ҳақида вилоят бош отинойиси Умида Холова шундай дейди: “Аллоҳнинг каломи янграётган бу муборак масканга келган ҳар бир инсон бу ерда омонлик ва сокинликни ҳис қилади, айниқса қалбларни ларзага келтириб янграётган “Азон” садоси хар қандай инсон қалбини юмшатиб илоҳий бир туйғуни қалбига солади. Айнан мана шундай илоҳий туйғу билан қанча-қанча оилаларимиз тикланиб гўдакларимизни қалби яна қайта ота–она меҳрига қониш бахтига мушарраф бўлиб бормоқда. Бир ой мобайнида мурожаат қилган 100 фоиз оилалардан 70 фоизини яраштиришга эришилди”.
Эр-хотин орасини ислоҳ қилиш, оилалар тинчлигини сақлаб қолишдек улуғ ажрга сабаб бўлувчи мазкур ташаббус жамиятимиз фаровонлиги йўлида албатта ўз самарсини беради, иншааллоҳ.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими
Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг тўнғич куёвлари
Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг тўнғич куёвлари
Абул Ос ибн Робиъ
“Абул Ос менга фақат рост гапирди. Ваъда бериб, ваъдасига вафо қилди.”
(Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам)
Абул Ос ибн Робиъ Абшамий[1] Қурайший барчага бирдай манзур бўладиган, жуда кўркам ва навқирон йигит эди. Тақдир уни барча наъматлар, шу жумладан олий насл насаб билан ҳам сийлаган эди. Шунинг учун у виқор, салобат, мардлик, вафо ва ота боболар меросини эъзозлашда араб ёшларига намунага айланди.
Абул Ос тижоратга муҳаббатни икки сафар, яъни қишки ва ёзги риҳлат соҳиблари бўлган Қурайшдан мерос қилиб олди. Унинг уловлари Маккадан Шомга тинимсиз бориб келарди. Карвонида юзта туя икки юзта одам бор эди. Маҳорати, ростгўйлиги ва омонатдорлигидан яхши хабардор бўлганлиги учун одамлар молларини ўзиникига қўшиб тижорат қилиши учун унга олиб келиб берар эди.
Холаси, Муҳаммад ибн Абдуллоҳнинг аёли, Хадича бинти Ҳувайлид уни ўз боласидек яхши кўрар эди. Уни шунчалар яхши кўрганидан нафақат қалбининг тўридан, балки уйидан ҳам у учун маълум жой ажратган эди. Муҳаммад ибн Абдуллоҳнинг ҳам Абул Осга муҳаббати Хадича бинти Ҳувайлидникидан кам эмасди.
Муҳаммад ибн Абдуллоҳнинг хонадонида кунлар жуда тез ўтиб, катта қизлари Зайнаб балоғатга етди ва муаттар бўйли атиргул каби гўзал бўлиб вояга етди. Қурайш улуғларидан кўпчилигининг ўғли унга совчи қўйди. Акси ҳам бўлиши мумкинми ?!. Ахир у Қурайш қизларининг насл-насаб ва одоб-ахлоқ жиҳатидан энг пешқадами эди. Аммо уларга йўл қайда ?! Улар билан Зайнабнинг ўртасини Макканинг энг забардаст йигитларидан бири Абул Ос ибн Робиъ тўсиб турарди.
Зайнаь бинти Муҳаммад Абул Осга турмушга чиққанидан саноқли йиллар ўтиб, Макка водийлари илоҳий нур билан мунаввар бўлди. Аллоҳ таоло Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламни ҳидоят ва ҳақ дин билан Пайғамбар қилиб жўнатди ва яқин қариндошларини огоҳлантиришни амр этди. Аёллардан у зотга биринчи иймон келтирганлар, аёли Хадича, қизлари Зайнаб, Руқайя, Умму Гулсум ва Фотима эди. Гарчи ўша пайлари Фотима онамиз ҳали жуда ёш бўлсаларда. Лекин куёвлари Абул Ос қизлари Зайнабни жуда яхши кўриб, эъзозласада, ота-боболарининг динидан воз кечишни ҳоҳламади.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ва Қурайш ўртасида низо кучайиб кетгач, баъзиси баъзисига: “Шўрингиз қурисин, қизларини ўғлингизга олиб бериш билан Муҳаммаднинг ташвишини енгиллатиб қўйдингиз. Агар қизларини қайтариб юборсангиз, улар билан машғул бўлиб, сизни унитади” деди. Улар: Бу қандай ҳам яхши фикр дейишди ва Абул Оснинг олдига бориб: Эй Абул Ос хотининг билан ажрашиб, уйига қайтариб юбор. Қурайш аёлларидан ҳоҳлаганингни сенга никоҳлаб берамиз дейишди. У: Аллоҳга қасамки, унинг эвазига дунёнинг барча аёлларини таклиф қилсангиз ҳам аёлимдан ажралмайман деди. Бироқ қизлари Руқайя ва Умму Гулсум жавоби берилиб, уйларига олиб келиб ташланди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам эса бундан хурсанд бўлдилар. Ҳатта Абул Ос ҳам бошқа куёвлари каби иш тутишиин ҳоҳладилар. Аммо у аёлидан кечишга ўзида куч топа олмади. Ҳали у пайт муслима аёлларнинг мушрикларга никоҳланиши ҳаром қилинмаган эди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадинаи мунавварага ҳижрат қилиб, у ерда мусулмонлар сони орта бошлагач, Қурайш у зот билан уришиш учун Бадрда саф тортди. Абул Ос ҳам мажбуран улар билан чиқди. Чунки уни мусулмонлар билан уришишга ҳоҳиши ҳам, уларга ёмонлик қилиш нияти ҳам йўқ эди. Лекин қавми орасидаги мавқеъи уни улар билан сафарга чиқишга ундади. Бадр Қурайшнинг мағлубияти билан якунланди. Бир қисми ўлдирилди, бир қисми асирга тушди ва яна бир қисми қочиб қутилди. Асирга тушганлар орасида Зайнаб бинти Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг эри Абул Ос ҳам бор эди.
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам асирларга ўзларини озод этишлари учун товон пули белгиладилар. Уни асирнинг қавми орасидаги мавқеъи ва бойлигидан келиб чиқиб, минг дирҳамдан тўрт минг дирҳамгача қилиб тайинладилар. Элчилар асирларни озод этиш учун Макка билан Мадинани орасида қатнай бошлашди. Зайнаб ҳам элчисини эри Абул Осни озод қилиш учун тавон пули бериб Мадинага жўнатди. Юборган моллари орасига Абул Осга турмушга чиқаётганда онаси, Хадича бинти Хувайлид совға қилган тақинчоқни ҳам солди. Тиқинчоқни кўриб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак юзларини чуқур қайғудан бўлган шаффоф парда қоплади. Қизларига жуда ачиндилар ва саҳобаларига қарата: “Зайнаб Абул Осни тавонига мана бу молни жўнатибди. Агар асирини қўйиб юбориб, молини қайтариб беришни ҳоҳласангиз, шундай қилинг” дедилар. Саҳобалар: Ҳа, эй Аллоҳнинг Росули, сиз учун шундай қиламиз дейишди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Абул Осни қўйиб юборишдан олдин, қизлари Зайнабни дарҳол Мадинага жўнатиб юборишни шарт қилиб қўйдилар. Абул Ос Маккага етиб бориши билан ваъдасига вафо қилишга шошилди. Хотинига сафарга таёрланишни буюриб, отасининг элчилари Маккадан узоқ бўлмаган жойда кутиб турганини айтди. Аёли учун озуқа ва уловини тайёрлаб, укаси Амр Робиъга уни бирга олиб бориб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг элчиларини қўлига топширишни тайинлади. Амр бин Робиъ камонини елкасига осиб, ўқдонини қўлига олди ва Зайнабни ҳавдажга[2] ўтқазиб, куппа-кундузи, очиқчасига, Қурайшнинг кўз ўнгида Маккадан чиқиб кета бошади. Буни кўрган қавмни жаҳли чиқиб кетди ва узоққа кетмасидан уларга етиб олиб, Зайнабни қаттиқ қўрқитишди. Шунда Амр камонини тортиб, ўқдонини олдага қўйди ва: Аллоҳга қасамки, ким унга яқинлашса, кўксига ўқ жойлайман деди. У бирорта ўқи нотўғри кетмайдиган мерган эди. Шунда Абу Суфён ибн Ҳарб унинг ёнига келиб: Эй биродаримнинг ўғли, гаплашиб олгунимизча камонингни тушириб тур, деди. У камонини туширди. Абу Суфён: “Сен тўғри иш қилмаяпсан... Зайнабни очиқчасига, ҳамманинг кўз ўнгада олиб чиқдинг. Ҳамманинг кўзи сизда. Бадрда мағлубиятга учраганимиз ва отаси Муҳаммад бизга қандай зарар еткезганини арабларнинг барчаси билиб бўлди. Агар унинг қизини ҳозиргига ўхшаб, очиқчасига олиб чиқиб катсанг, бошқа қабилалар бизни қўрқоқликда айблашади ва бизни обрўсиз, хор деб билишади. Уни олиб ортингга қайт ва бир неча кун эрининг уйида қолдир. Одамлар Қурайш уни қайтарганини гапира бошлагач, орамиздан яширинча олиб чиқиб, отасига жўнатасан. Уни ушлаб туришга ҳеч қандай эҳтиёжимиз йўқ.” Деди. Амр рози бўлди ва Зайнабни олиб Маккага қайтди. Орадан саноқли кунлар ўтиб, уни Маккадан олиб чиқди акаси айтгандай ва отасининг элчиларини қўлига топширди.
Абул Ос аёлидан ажраганидан кейин Маккада анча вақт турди. Макка фатҳидан озгини олдин Шомга тижорат билан чиқди. Юзта туя, бир юз етмишта одами билан Маккага қайтаётганида Мадинага яқин жойда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қўшинларидан бири унга рўпара келиб, карвонини одамлари билан асирга олди. Абул Ос эса қочиб кетди. Тун тушгач, Абул Ос зулумат қўйнида Мадинага яширинча кириб олди ва Зайнабни олдига бориб ундан бошпана сўради. Зайнаб унга омонлик берди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бомдод намозига чиқдилар. Меҳробда туриб энди такбири таҳримани айтган эдилар, Зайнаб аёлларнинг суфасига чиқиб, баланд овозда: “Эй инсонлар, мен Зайнаб бинти Муҳаммадман. Абул Осга омонлик бердим. Сиз ҳам унга омонлик беринг” деди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам намоздан салом бергач, одамларга қайрилиб қарадилар ва: Мен эшитган нарсани сизлар ҳам эшитдингизми ?! дедилар. Улар: Ҳа, эй Аллоҳнинг Расули дейишди. У зот: “Нафсим қўлида бўлган зотга қасамки, сизлар эшитган нарсани эшитмагунимча бу гапларнинг бирортасидан ҳам бехабар эдим. Мусулмонларнинг энг кичиги ҳам омонлик беради” дедилар. Сўнгра уйларига кирдилар ва қизларига: Абул Осни ҳурматини жойига қўй. Аммо билиб қўй, сен унга ҳалол бўлмайсан, дедилар. Сўнгра карвонни эгаллаб, одамларини асирга олган қўшин одамларни чақириб уларга: Бу кишини бизга ким эканини яхши биласиз. Агар унга яхшилик қилиб, молини қайтариб берсангиз, бизни хурсанд қилган бўласиз. Улар: Молиин қайтариб берамиз эй Аллоҳнинг Росули дейишди. У молини олиш учун келганида улар: “Эй Абул Ос, албатта сен Қурайшнинг обрўли одамисан. Шу билан бирга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг амакисининг ўғли ва куёви бўласан. Мусулмон бўлмайсанми, биз сенга бу молнинг ҳаммасини қайтариб берамиз. Макка аҳлининг молларини олиб қолиб ҳузур-ҳаловатда, биз билан Мадинада яшайсан дейишди. У: мени нақадар ёмон ишга, янги динимни хиёнат билан бошлашга чақираяпсиз!.” деди.
Абул Ос карвон ва ундаги молларни олиб Маккага қайтди ва барча ҳақдорларга ҳаққини адо қилиб бўлгач: “Эй Қурайш жамоаси, орангизда мендан молини олмаган бирор киши қолдими ?” деб сўради. Улар: Йўқ, Аллоҳ сени яхшилик билан мукофотласин. Сени вафодор, улуғ киши эканингга яна бир бор амин бўлдик дейишди. У: “Ҳақларингизни адо қилиб бўлдим. Мана энди, Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқ ва Муҳаммад Аллоҳнинг Расули деб гувоҳлик бераман... Аллоҳга қасамки, Мадинада Муҳаммаднинг ҳузурида мусулмон бўлишимдан, молларимизни еб кетишни ирода қилган деб ўйлашингиз тўсган эди. Молларингизни қайтариб, зиммамдаги масъулиятдан қутилганимдан сўнг мусулмон бўлдим” деди. Сўнгра чиқиб Мадинага, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига жўнади. У зот Абул Ос ибн Робиъни эҳтиром билан кутиб олдилар ва жуфти ҳалоли Зайнабни қайтариб бердилар ва у ҳақида кўпинча: “Абул Ос менга фақат рост гапирди. Ваъда бериб, ваъдасига вафо қилди.” Дер эдилар.[3]
Манбалар асосида
Имом Бухорий номидаги Тошкент Ислом институти ўқитувчиси,
“Ислом нури” жоме масжиди имом хатиби А. Собиров.
[1] Абдушшамс қабиласига мансуб.
[2] Туя устига ўрнатилган аёллар тахтиравони. О Юсупов. Ан-наъим 872-бет.
[3] Доктор Абдурроҳман Раъфат. Суварун мин ҳаятис саҳаба 388-395-бетлар.