Туризмга бўлаётган қизиқиш, сайёҳлар оқимининг асосий қисми мусулмон мамлакатларидан эканлиги, “ҳалол туризм”ни ривожлантириш ва салоҳиятини юксалтириш мақсадида, SMIIC ташкилоти томонидан "OIC/SMIIC 9:2019, Halal Tourism Services – General Requirements" стандарти қабул қилинди.  Ушбу стандарт SMIIC ташкилотининг Туризм ва Туризмга оид масалалар (ТС 5) техник қўмитаси томонидан ишлаб чиқилди.

Ислом Ҳамкорлик Ташкилоти (ИҲТ) мамлакатлари орасида Global Muslim Travel Index 2019 рейтингига асосан  Ўзбекистон  зиёрат туризми бўйича дунёдаги  кучлик 10 таликдан ўрин олган.

Янги стандарт хақидаги қўшимча маълумот олиш учун қуйидаги ҳаволага ўтишингиз  мумкин-  https://www.smiic.org/index.php/en/content/595

Шуни таъкидлаш лозим, Исломда ҳақ­­қоний халифалик даври аллақачон ўтиб кетган. Пайғамбаримиз Муҳаммад сол­лаллоҳу алайҳи ва саллам ҳаётлик чоғ­ларидаёқ ҳаққоний халифалик даври­ни аниқ айтганлар. У зот алайҳиссалом: “Халифалик ўттиз йилдир! Ундан ке­йин подшолик бўлади”, деганлар (Имом Термизий, Имом Абу Довуд, Имом Аҳмад ибн Ҳанбал раҳимаҳумуллоҳ ривояти).

Ушбу ҳадис Пайғамбаримизнинг мўъ­жиза­ларидан бири бўлиб, унда айтилган хабар Расулуллоҳдан кейин ўттиз йил да­воми­да ўз тасдиғини топди. Маълумки, Ислом уммати учун тўрт рошид халифа бор. Улар: Абу Бакр, Умар, Усмон ва Али розийаллоҳу анҳум. Шу тўрт халифанинг мусулмонлар устида раҳбарлик даври ўттиз йилга тўғри келган. Буларнинг даври ўтгач, Ислом уммати орасида ҳаққоний халифалик даври тугаб, Пайғамбаримиз башорат қилганларидек, подшолик даври бошланди.

Ҳизбчилар халифаси бўлмаган умматнинг ибодатида наф йўқ, дейдилар. Улар бу қарорга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ушбу ҳадисини асос қилмоқ­чи бўлишади: “Ким имом (бош­лиқ)­сиз ўлса, жоҳилиятда ўлибди” (Имом Аҳмад ривояти). Улар бу ҳадисга ­таяниб, халифалик масаласини Ислом арконларидан ҳам муҳим деб биринчи ўринга қўйишган. Бунинг оқибатида ўз­лари ҳам адашиб, тобеларини ҳам залолатга бош­лаганлар.

Ҳадис эса мазмун жиҳатидан икки хил маънога эга:

1) ҳаққоний халифа мавжуд бўлатуриб, унга итоатсизлик қилганлар гўё жоҳи­лият даврида ўлганлар каби ўлибди;

2) бошида раҳнамоси, имоми, бошлиғи бўлатуриб, унга итоат қилмаган ўзбошим­чалар гўё жоҳилиятда ўлгандек ўлибди.

Биринчи маънога кўра, ҳадис маълум давргагина хос бўлиб, бугунги кунда ўз кучини йўқотган ҳисобланади. Чунки юқоридаги ҳадисда айтилганидек, ҳаққоний халифалик даври дастлабки ўттиз йилда ниҳоясига етган. Демак, бу ҳадис ҳозирги кунга дахлдор эмас. Ҳизбчи­ларнинг унга суяниши хатодир.

Иккинчи маънога кўра, ҳадис ҳукми умумий бўлиб, бугунги кунда ҳам ўз кучини йўқотмаган. Бироқ, айнан халифани эмас, балки имомни, бошлиқларни назар­да тутади. Диққат қилсангиз, икки эҳтимолий маънода ҳам ҳадис ҳизбчиларнинг зарарига “ишлайди”.

Биринчи маънога кўра, ҳизбнинг хали­фалик йўлидаги ҳаракати ўта мантиқсиз­лик ва амримаҳол халифаликни қайта тиклашга беҳуда уриниш бўлиб чиқади. Биринчидан, Расулуллоҳ соллаллоҳу алай­ҳи ва саллам томонларидан аниқ вақти ва чегараси баён қилинган нарсани қайта тиклашга уриниш ё ақлсизлик, ёки Расу­луллоҳга ишонмасликдир!

Иккинчи маънога кўра эса, ҳизбнинг ўзи ҳадисга очиқча терс ҳаракат қилаётир. Ахир ўз юртбошиси, раҳнамоси, ҳокимига итоатда яшаб келаётган жамиятда мавжуд ҳукуматни ағдариб, ўрнига ўзлари истаган шахсни тайинлашга уринишла­ри мавжуд бошчига, илм аҳлига, имом-дом­лаларга итоатсизлик эмасми?!

Ҳадисга иккинчи маъно нуқтаи наза­ридан ёндашсак, ҳизб аъзоларининг ўз­лари жоҳилият ўлимини топувчи адашган тоифаларнинг биринчи қаторида турибди-ку?!

Ҳанафий мазҳабининг йирик олими, ҳиндистонлик Мулла Живан ҳазратлари ҳукм оятларига доир “ат-Таф­сиротул Аҳ­мадия” асарида мавзуга доир қуйидаги фикрни илгари суради: «Билиб қўйиш лозим, том маънодаги комил халифалик (даври) Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ушбу: “Халифалик мендан сўнг ўттиз йилдир! Ундан ке­йин талашиб-тортишиладиган подшоликлар (даври) бўлади”, деган ҳадиси тақозосига кўра, Али розийаллоҳу анҳуда тамом бўлган. Ноқис халифалик эса ундай эмас (яъни ўттиз йилдан кейин ҳам давом этган). Чунки аббосийлар даврида, ноқис бўлса-да, халифалик бўлган. Ҳаққоний имомат ҳам бугунги замонамизда шартлари йўқ бўлиб кетгани боис топилмайди. Зеро, имомат шартлари ичида энг охир­гиси қурайший бўлишдир. Бу ҳам ҳозир­ги даврда жуда кўп жойларда топилмайди­ган шартдир.

Шунингдек, мутлақ тарзда келган: “Эй имон келтирганлар! Аллоҳга итоат қи­линг, Пайғамбарга ва ўзингиздан бўл­ган ишбошиларга итоат қилинг” (Ни­со сураси, 59) ояти каримасига кўра, раҳ­барларга (динга зид ишларни буюрмаса) итоат қилиш вожиб бўлади. Улар халифа ё ҳаққоний имом деб эмас, балки ишбошиларимиз бўлгани учун итоат қиламиз, эргашамиз» (Мулла Живан “Ат-Тафсирот ул-Аҳмадия”. 201-Б. Қозон. Харитонов матбааси. 1904 м).

Демак, ҳизбчиларнинг халифалик ҳа­қида илгари сураётган фикрлари во­қе­ликда содир бўлиши мумкин бўлмаган амримаҳол хаёлотдан бошқа нарса эмас. Аҳли сунна эътиқодини маҳкам тутаман деган шахс ҳизбнинг хаёлий тасаввуротларига, аслида, бузғунчи ғояларига алданмасдан, соғлом фикр юритса, ҳақни топади.

Ботиржон ТОЖИБОЕВ,

Андижон шаҳар “Ғиштли” жоме

масжиди имом-хатиби

"Саййид Муҳйиддин махдум " ўрта махсус ислом билим юрти.

4-курс талабаси Абдувосиев Хожиали

Малайзияга амалий сафар билан борган Бухоро вилояти ҳокимлиги делегацияси Ўзбекистон зиёрат туризми элчиси, Перлис штати муфтийси Моҳд Асри Бин Зайнул Обидин ва Ислом санъати музей раҳбарияти билан учрашувлар ўтказди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА мухбири.

Моҳд Обидин Ўзбекистонда бағрикенглик маданиятини ривожлантириш ва ислом динининг инсонпарварлик моҳиятини тарғиб қилиш, зиёрат туризмини янада ривожлантириш, шунингдек, мамлакатимизнинг тарихий шаҳарларида сайёҳлик инфратузилмасини модернизация қилиш борасида амалга оширилаётган саъй-ҳаракатларга юксак баҳо берди.

Ўзбекистон ва Марказий Осиё мутафаккирларининг ислом цивилизацияси ривожига қўшган беқиёс ҳиссаси алоҳида қайд этилди. Моҳд Обидиннинг айтишича, Имом Бухорий ва Имом Термизий мероси мусулмон оламида шубҳасиз юқори обрўга эга. Шу нуқтаи назардан, Ўзбекистон малайзиялик сайёҳлар учун энг яхши йўналишлардан бирига айланиши мумкин.

Суҳбатдош Ўзбекистон Президентининг республика имом-хатиблари делегациясини Куала-Лумпурдаги марказий масжидларда маъруза ўқишга юбориш борасидаги ташаббусини юксак баҳолади ва бу мамлакатимизни Малайзия мусулмонлари орасида зиёратгоҳ сифатида танитишда самарали бўлди. Ушбу йўналишдаги ҳамкорликни изчил давом эттиришга тайёрлигини билдирган муфтий ўзбекистонлик бир гуруҳ имомларни Перлис штатида маъруза қилишга таклиф этди.
Музокаралар натижасида зиёрат туризми элчиси Моҳд Обиддиннинг «Зиёрат туризми ҳафталиги»да иштирок этиш учун Ўзбекистонга сафарини ташкил этиш бўйича келишувга эришилди.

Малайзия Ислом санъати музейида бўлиб ўтган учрашувда ҳам Малайзия томони Ўзбекистон раҳбариятининг мамлакатимиздаги бой маданий ва маънавий меросни тадқиқ этиш ва оммалаштириш борасидаги ташаббусларини юқори баҳолади.
Томонлар ўртасидаги ўзаро ҳамкорлик даражасидан мамнуният изҳор этилар экан, қўшма тадбирлар муваффақиятли ўтказилаётгани, хусусан, яқинда музей делегациясининг республикага сафари ҳамда Малайзия Ислом санъати музейида «Ўзбекистон маданий мероси тўпламларда» китоб-альбомининг тақдимоти ташкил этилгани алоҳида таъкидланди.

Мулоқот чоғида моддий-маданий обектларининг қўшма кўргазмаларини ташкил этиш орқали ислом оламининг илмий ва маданий меросини тарғиб қилиш бўйича қўшма лойиҳаларни амалга ошириш режалари ҳам муҳокама қилинди.

Музокаралар якунида Туризм ва маданий мерос вазирлиги ҳамда Бухоро вилоят ҳокимлиги билан ҳамкорликда Куала-Лумпур шаҳридаги Ислом санъати музейида «Ўзбекистон – ислом маданияти маркази» мавзусида экспозиция ташкил этиш ва Бухоро вилоятидаги музейларнинг Шарқ миниатюра ва артефактлари кўргазмалари концепцияларини ишлаб чиқиш бўйича келишувга эришилди.

Бундан ташқари, Малайзия томони 2023-2024 ўқув йили учун Ўзбекистондаги кам таъминланган оилалардан бўлган иқтидорли талабаларга Ал-Бухорий халқаро университетининг бакалавриат йўналишида таҳсил олишлари учун грантлар ажратиш, шунингдек, музей бошқаруви мутахассислари иштирокида малака ошириш бўйича семинар ва тренинглар ташкил этишга тайёр экалигини ҳам маълум қилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати