“Ҳидоя” ўрта махсус ислом билим юртининг 2023-2024 ўқув йили битирувчиларини ишга тақсимот қилиш лойиҳасини ишлаб чиқиш бўйича  4-курс талабалари билан учрашув ўтказилди.

ЎМИ масжидлар бўлими ходими Насриев Мухаммадамин ва таълим ва илмий тадқиқот бўлими ходими  Абдуносир Бобамирзаевлар билан бўлиб ўтган йиғилишда битирувчиларни ишга тақсим қилиш билан боғлиқ масалалар муҳокама қилинди.

Маълумки, Ҳидоя ўрта махсус ислом билим юрти битирувчилари юртимиздаги масжидларга имом-хатиб, ноиб имом вазифаларига, ишга тақсимот қилинади.

Таълимни давом эттирмоқчи бўлган битирувчилар бакалавр босқичида ўқиш учун Республика олий таълим муассасаларининг бирига ҳужжат топширишлари мумкин.

@Hidoyauz

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Наманган вилояти вакиллиги Матбуот хизмати

Jaloliddin XOLMO'MINOV
"Ko'kaldosh" O'MIBY katta o'qituvchisi

Интернет тармоқларида баъзан арим ёшлармиз  ҳиссиётга берилиб, илмсизликча бирор бир инсонни кофирга чиқариш ва сўкиш ҳолатларни кўзатиб, қўрқиб кетамиз.  Хўш мўмин  инсонни кофир ё фосиққа чиқариш шундай осон иш-ми? Шу мавзуда олимлармизни гапларини келтирмоқчимиз.  Саъдуддин Тафтазоний «Шарҳул ақоиди Наса-фийя» асарида: «Гуноҳи кабиралар мўмин бандани иймондан ҳам чиқармайди, куфрга ҳам киргизмайди», деган. Ояти карима ва ҳадиси шарифлардан биламизки, қотиллик, ўғирлик, сеҳргарлик, зино, ароқ ичиш, бўҳтон қилиш, ота-онага оқ бўлиш, рибо ейиш шариати исломияда қаттиқ қораланган гуноҳи кабиралар сирасига киради. Қатор ақида китобларида куфрдан бошқа ҳар қандай гуноҳ мўмин бандани иймондан чиқармаслиги айтиб ўтилган. Ҳалолни ҳаром, ҳаромни ҳалол санаган, фарзни инкор этган, куфр сўзларни гапирган, Аллоҳдан ўзгага сажда қилган, Куръоннинг илоҳий каломлигига шак келтирганлар кофир саналади. Шундай экан, ҳар қандай мўминни куфрда айблаш асло мумкин эмас. Бу айрим «такфирчи»ларнинг ишидир. Бизнинг ақидамизга кўра, иймон шартларини инкор этмаганлар иймонини ҳаргиз йўқотмайди.

Бу масалада аҳли сунна ва жамоа айтган хулоса шулки, мўмин одам гуноҳи кабира қилиши билан кофир бўлиб қолмайди. Фақат ўша ишни ҳалол санаса, кофир бўлади. Мисол учун ароқ ичган одам уни ҳалол деб эътиқод қилса, кофир бўлади. Ароқни ҳалол деб эътиқод қилмаса-ю, уни ичса осий бўлади.

Исломда илк ихтилоф қўзғаб, аҳли сунна валжамоадан ажралиб чиққан тоифа - хорижийлар «Гуноҳи кабира қилган кофир бўлади», деб эътиқод қилишган. Бугунги кунда шу каби ғояларни илгари сураётганлар борлиги бизни сергакликка тортади. Асли  «Иймонга - тил билан иқрор бўлиш ва қалб билан тасдиқлашдан иборат, амаллар эса иймон шартига кирмайди», деб эътиқод қиламиз. Буни машҳур мутакаллим Нуриддин Собуний ҳам айтиб ўтган. Гуноҳи кабирани қилган банда фосиқ бўлади. фосиқлик тавба билан кетади. Бу тавбадан сўнг кайта иймон келтириш шарт эмас. Тавбадан сўнг иймон калимасини айтиш эса муртадларга шарт, холос. Оят ва ҳадисларда гуноҳ қилган кишилар- «иймонсиз» деб, «кофир», «мушрик», «муртад», мурожаат этилмагани фикримизнинг яққол исботидир.

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Лаа илаҳа иллаллоҳу» деган кимсага тегмаслик: Гуноҳи туфайли уни кофирга чиқармаймиз. Амали туфайли уни Исломдан чиқармаймиз», дедилар». Абу Довуд ривоят қилган.

Шунинг учун барчамиз билишимиз лозимки қиёматда Аллоҳ  бировни амалидан эмас балки ўзимизни амалмиздан сўрайди. Аллоҳ барчалармизга тавфиқ берсин! 

Обидхон домла Икрамов,
ЎМИ Наманган вилояти вакили биринчи ўринбосари

Абдулқодир Абдурраҳим,
ТИИ Ақоид ва фиқҳий фанлар кафедраси доценти, Phd

Жарир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам «Ким Исломда гўзал суннат пайдо қилса ва ундан кейин ўша суннатга амал қилинса, унга ўшанга амал қилганлар ажрига ўхшаш ажр, уларнинг ажридан бирор нарса ноқис қилинмаган ҳолда ёзилиб туради. Ким Исломда бир ёмон суннат пайдо қилса ва ундан кейин ўша суннатга амал қилинса, унга ҳам ўша амал қилганлар гуноҳига ўхшаш гуноҳ, уларнинг гуноҳларидан бирор нарса ноқис қилинмаган ҳолда ёзилиб туради » дедилар.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ушбу ҳадисларидан Исломда суннат пайдо қилиш мумкинлигини, ўша пайдо бўладиган суннат яхшими ёки ёмон бўлиши мумкинлигини билиб олмоқдамиз.
Бу нарсага бироз эҳтиёт бўлиб ёндошмоқ лозим. Кўпгина кишилар ушбу нозик масалада нотўғри тушунчаларга бориб қолишлари ҳам мумкин. Доимо Ислом дини мукаммал дин, унда ҳаётдаги ҳар бир масаланинг ечимини топишимиз турган гап, деймиз. Энди эса, Исломда яхши ёки ёмон янгилик пайдо қилиш мумкин, демоқдамиз. Ёмон янгилик тушунарли, динга хилоф иш ёмон янгилик бўлади. Буни ҳамма қоралайди. Аммо яхши янгиликни қандоқ тушунишимиз мумкин? Агар у мумкин бўлса, демак, Исломда камчилик борми? Ёки ёмон ҳам, яхши ҳам янгилик бўлиши мумкин эмасми?
Баъзи бир кишилар охирги саволга Исломда ёмон ҳам, яхши ҳам янгилик бўлиши мумкин эмас, деб жавоб берадилар. Улар ўзларининг бу фикрларига Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг «ҳар бир бидъат залолатдир, ҳар бир залолат дўзахдадир», деган ҳадисларини далил қилиб келитрадилар.
«Бидъат» дегани эса, «янги пайдо бўлган нарса» маъносини англатади. Ҳозирги пайтда бизнинг аҳолимиз орасида таъзиялардаги 20, 40 маросимлари ёки зиёратлардаги нотўғри ишлар ва ҳоказо ишлар бидъатдир. Чунки бу ишлар шариат чегарсидан ташқаридаги ишлар. Нотўғри эътиқоддаги кишилар эса ҳамма нарса Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам даврларида қандоқ бўлса, шундай бўлиши керак, дейдилар.
Аҳли сунна ва жамоа мазҳабининг уламолари эса ушбу биз ўргнаётган ҳадиси шариф « ҳар бир бидъат залолатдир» ҳадисини тафсир қилиб келаётганини айтадилар. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам “Ҳар бир бидъат залолатдир» деган ҳадисларида ёмон бидъатни кўзда тутганлар. Уни ушбу ҳадисдан тушуниб оламиз дейдилар. Дастлаб Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ҳар бир бидъат залолатдир, ҳар бир залолат дўзахдадир», деб умумий равишда айтдилар. Кейин эса, янги пайдо бўладиган нарсалар яхши ёки ёмон бўлиши мумкинлигини ушбу биз юқорида айтган ҳадиси шарифда баён қилидлар. Демак, «ҳар бир бидъат залолатдир », ҳадисида ёмон бидъат кўзда тутилган.
Энди Исломда яхши янгилик пайдо қилиш мумкин бўлса, Ислом мукаммал дин, деган гапимизга тўғри келади, деган саволга ўтайлик.
Ислом руҳини тушунмайдиган баъзи кишилар учун бу камчилик, нуқсон бўлиб туюлиши мумкин. Лекин аслида эса, бу Исломнинг баркамоллигидандир. Қуръон ва суннатда шариатнинг руҳи, асосий қоидалар тўла-тўкис баён этилгандир. Масалан: Қуръони каримда фақат ҳаром нарсалар зикр этилган ёки ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаром нарсаларни айтиб ўтганлар. Бу чегара – яъни қолгани ҳалол дегани. Яъни қолган ҳалол нарсалар санаб ўтилмади. Чунки инсонга ақл берилган ўзи англаб, ўлчаб амал қилаверади.

Назиржон Қўчқаров,
Наманган тумани "Умарбой хожи" жоме масжид имом-хатиби