“Қуръонни ўрганган сари унинг мукаммал ва улуғлигини тушуна борамиз. Жозибадор Қуръон тоборо инсонни ҳайратга сола бошлайди, ўзига мафтун этади. Кишини ўзини ҳурмат қилишга мажбурлайди ва шу таҳлит ҳаммага таъсир қилади”
Эдмунд, инглиз мутафаккири
* * *
“Қуръон инсонларга мукаммал тарбия дарси беришидан ташқари, уларга шахсий ҳаётларида ахлоқли, олижаноб, хайрпарвар, жасур ва ғайратли бўлишни, ҳамда бутун мусулмонларни севишни ўргатади”.
Арнольд Ховард
* * *
“Тарихда инсоният яратган ҳеч бир қонун бир лаҳза бўлса ҳам, ўзининг комил суратини кўрсата олмаган. Аммо Қуръони карим ҳукмрон бўлган даврида ўзининг ҳар томонлама комиллигини кўрсатиб, араблар ўртасида ақл бовар қилмайдиган ижтимоий ва маънавий ислоҳотлар ўтказган”.
О.Пьери, тарихчи олим
* * *
“Қуръонга ошно бўлган ҳар бир инсон ушбу илоҳий китобнинг бетакрорлигини эътироф этмасдан иложи йўқ. Унинг услубидаги ўзига хослик шунчалар макаммалки, бирор бир Европа тилига таржима қилинганда ундаги мазмунни тўла қамраб олиш мумкин эмас”.
Эдвар Монтенинг “Қуръоннинг француз тилига таржимаси” китобидан
* * *
“Биз нималарни кашф қилган бўлсак, бир неча юз йил аввал келган Қуръонда уларнинг барчаси мужассам. Демак у Аллоҳнинг сўзидир”.
Жоли Самсон, профессор-гинеколог
* * *
“Қуръон шубҳасиз илоҳий китобдир. Унинг энг улуғ ва мўъжизавий китоб эканини инкор этишга бўлган уриниш қачон ва ким томонидан, қандай кўламда бўлмасин, барчаси чиппакка чиқаверади”.
Вольфганг фон Гёте, немис адиби
* * *
“Қуръон Жаброил (а.с.) воситасида Муҳаммад (с.а.в.)га сўзма-сўз ўқиб берилган Аллоҳнинг каломидир. У Аллоҳ ва унинг элчиси Муҳаммад (с.а.в.)нинг ҳақлигини исботлайдиган мўъжизадир. У шунчалик улуғвор ва мукаммалки, бирорта инсон ёки жин унинг энг қисқа сурасининг ҳам ўҳшашини келтиролмайди. Бундан ташқари, ундаги келажак ҳақидаги маълумотлар, Муҳаммад (с.а.в.) асло ўзича айта олмайдиган, ақл бовар қилмас билимга асосланган”.
Херри Гайлорднинг “Исломни тушуниш сири” асаридан
* * *
“Мусулмонларнинг таҳсили ва тарбияси ошиб боргани сари, фикрлари ҳам шу нисбатда Қуръонга таянаверади”.
Доктор Моррис
* * *
“Қуръонда энг ақлли инсонлар энг буюк файласуфлар ва энг қобилиятли сиёсатчилар ҳам айта олмайдиган донишмандона ҳикматлар мажмуасини топиш мумкин. Аммо Қуръоннинг илоҳийлигига яна бошқа далил мавжуд. Бу ҳам бўлса, унинг ваҳий қилинган кундан буён асрлар давомида ҳеч бузилмасдан сақланганидир”
Лаура Вессианинг ““Ислом” номига бир шарҳ” номли китобидан
* * *
“Қуръони каримни ҳар гал ўқиганимда, мен унга янада яқинлашавераман. Гўё у худди шу бугун нозил бўлгандек ва тўғридан-тўғри менга мурожаат қилаётгандек”.
Рожа Горами, француз файласуфи
* * *
“Қуръоннинг нозил бўлганига XIV асрдан ўтиб бораётганига қарамасдан, худди кеча нозил бўлгандек, бугунги ҳаётнинг долзарб муаммоларини содда ва адолатли ҳал этиши унинг нақадар улуғ Китоб эканлигидан далолат беради”.
Либон, франциялик шарқшунос
* * *
Қуръоннинг хусусиятларидан бири шуки, бир мусулмон ёки ҳар қандай инсон Қуръонни қўлига олиб ҳар қайси саҳифасини очиб ўқимасин, жуда долзарб бўлган ҳаётий ғоялар кўради.
Жон Эспозито, машҳур теолог
* * *
“Қуръон инсониятга ўта мос ва одил қонунларни ўз ичига олган ўзгача Китобдир. Унинг оятларига ўҳшаш оятлар бошқа бирор дин манбааларида йўқ ва инсон унга ўҳшаш оятларни яратишга доимо ожиздир”.
Рональд Никольсон, шарқшунос олим
Адабий жиҳатдан қараганда Қуръон ярим шеърий ва ярим насрда ёзилган араб тилининг жозибасини намоён этувчи энг нодир намунадир.
Тилшуносларнинг кўп ҳолларда Қуръонда қўлланган маълум қолип ва ифодаларга тақлид қилганлари, Қуръонга тенг келадиган бирор асар ёзиш учун бир неча марта уринганлари, аммо ҳанузгача бу борада муваффақиятга эришолмаганлари маълумдир”.
Ф.Арбатнотнинг “Инжил ва Қуръоннинг тузилиши” асаридан
* * *
“Агар бирор киши мендан ҳаётдаги ажиб нарса нима, деб сўраса, мен Қуръонннинг асрлар давомида ўз мазмун ва моҳиятини йўқотмасдан келиши, деб жавоб берардим. Агар пайғамбар Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи васаллам) олиб келган Қуръон ҳаётга тадбиқ этилганида эди, бугунги кунда инсоният олдида кўндаланг турган ечилмас муаммолар бир лаҳзада ҳал бўлар эди”.
Жорж Бернард Шоу, инглиз адиби
* * *
“Қуръон, ақийдалар ва ахлоқнинг инсонларга ҳидоят ва ҳаётда муваффақият бахш этувчи мукаммал мажаладир”.
Доктор Стайнгис
* * *
“Қуръон уламоларга илмий симпозия каби бўлиб, луғатчиларга луғат қомуси, тил ўрганмоқчи бўлганларга нахв муаллими, шеърни яхши кўрадиганларга аруз китоби ҳамда ҳуқуқшуносларга қонун-қоидаларни мужассам қилган қомус энциклопедиясидир. Ундан олдин келган илоҳий китобларнинг бирортаси маъноларининг чиройлилиги ва лафзларининг латифлиги жиҳатидан Қуръон сураларига, ҳатто энг қисқа сурасига ҳам тенг келмайди. Шу сабабли биз ривожланаётган табақа кишилари мусулмон умматининг бу китобини маҳкам ушлаб, нутқларини Қуръон оятлари билан зийнатлаган ҳолда иқтибослар келтиришаётганини, фикрларини шу оятлар билан асослаётганини кўрамиз”
Доктор Мурис Франций, франциялик шарқшунос
* * *
“Қуръоннинг ахлоқий ва маданий сабоқлари Исломнинг муҳташам қасрларига бамисоли зарҳал дарвоза ишланган кабидир”.
Чэмберс Энциклопедияси (Англия)
* * *
“Қуръондаги инсон ривожланиши ҳақидаги ифодаларнинг шарҳланишига ёрдам қилиш менга катта завқ бағишлайди. Мен аниқ айта оламанки, бу ифодаларни ҳазрат Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга Аллоҳ берган. Чунки бу билимларнинг кўпи юз йиллар давомида кашф қилинмади. Бу менга бир нарсани исботлайди: ҳазрат Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳнинг элчисидир”
Профессор Кейт Мур, Торонто университети профессори
Мунира АБУБАКИРОВА
Ўзбекистон мусулмонлари идораси мутахассиси
