Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
23 Октябр, 2025   |   1 Жумадул аввал, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:25
Қуёш
06:44
Пешин
12:12
Аср
15:48
Шом
17:34
Хуфтон
18:47
Bismillah
23 Октябр, 2025, 1 Жумадул аввал, 1447

Расулуллоҳ хулқлари билан хулқланамиз (3-қисм)

28.10.2020   6379   4 min.
Расулуллоҳ хулқлари билан хулқланамиз (3-қисм)

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бирор нарса сўралганда йўқ демаганлар.

Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан бирор нарсани сўралганда ҳеч қачон йўқ деган эмаслар”.

 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳни доимо зикр қилардилар.

Ҳазрат Ойша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳ таолони ҳар он, ҳар дам, ҳар лаҳзада зикр қилар эдилар” (Имом Муслим, Имом Абу Довуд, Имом Термизий ривояти).

Абу Саъид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кўп зикр қилар, фойдасиз ишлардан сақланар, намозни узун ўқир, хутбани қисқа қилардилар” (Имом Насоий, Имом Абу Довуд ривояти).

 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам таҳажжуд намозини мунтазам ўқир эдилар.

Ойша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам таҳажжуд намозини асло тарк этмас, бемор ё беҳол бўлсалар ўтирган ҳолларида ўқир эдилар” (Имом Абу Довуд ривояти).

 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ёлғиз намоз ўқисалар узоқ, чўзиб ўқирдилар.

Абу Вакил розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам жамоат билан бирга намоз ўқиганда ғоят енгил ва қисқа кўринишда, ёлғиз ўзлари ўқисалар, узун ўқир эдилар” (Имом Аҳмад ривояти).

 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам беморларни зиёрат қилиб, уларнинг кўнглини кўтарардилар.

Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бемор кўргани борсалар: “Сен учун (зарарли) бир нарса йўқ, иншааллоҳ, бу сенга гуноҳлардан покланишдир”, дер эдилар» (Имом Бухорий ривояти).

 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сафардан қайтсалар аввало масжидга кирардилар.

Абу Саълаба розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сафардан қайтганларида олдин масжидга кирар, икки ракат намоз ўқир, сўнг қизлари Фотимага учрар, шундан кейингина уйларига кетар эдилар” (Имом Табароний ривояти).

 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам жанозада ғамгин бўлардилар.

Имрон ибн Ҳусайн розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам жанозада ҳозир бўлганларида қайғулари ортар, ниҳоятда кам гапирар, фикр-мулоҳазага ғарқ бўлар эдилар” (Имом Ҳоким ривояти).

 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сафарга чиқсалар дуо қилардилар.

Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сафар қилмоқчи бўлсалар: “Аллоҳим, Сен билангина ғалаба қиламан, Сен билангина омонда бўламан, Сенинг ёрдаминг билангина душманим устига юриш қиламан”, деб дуо қилар эдилар» (Имом Аҳмад ривояти).

 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам маҳзун бўлганларида дуо қилардилар.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларини маҳзун қиладиган бирор ҳолат ёки воқеа содир бўлса осмонга қарар ва “Субҳаналлоҳил азийм” дер эдилар, дуоларида энг кўп такрорлаганлари эса “Йа Ҳаййу йа Қоййум” эди» (Имом Термизий ривояти).

 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дуони уч марта такрорлардилар.

Ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳга дуо қилсалар тилакларини ҳам, истиғфорни ҳам уч бор қайтарар эдилар” (Имом Аҳмад, Имом Абу Довуд ривояти)

 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шумланишни ёқтирмасдилар.

Ойша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам чиройли нарсалардан хурсанд бўлар, шумланишни эса ёқтирмас эдилар” (Имом Насоий ривояти).

Ҳазрат Ойша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар бир ишни яхшиликка йўйишни ёқтирар, бадгумонликни ёмон кўрар эдилар” (Ибн Можа ривояти).

 

Даврон НУРМУҲАММАД

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Ихчам тўй саодат ва барқарорлик пойдевори

22.10.2025   3065   2 min.
Ихчам тўй саодат ва барқарорлик пойдевори

Динимиз инсон ҳаётининг барча жабҳаларида мувозанатни таъминлаб, юксак маданият ва эзгу қадриятлар асосида яшашни устувор вазифа сифатида тарғиб қилади. Тўй ва бошқа маросимлар ҳам шундай меъёрлар доирасида бўлиши лозим. Айниқса, ҳозирги кунда ортиқча дабдабабозлик ва исрофгарчилик кенг тарқалганлиги сабабли, инсонларнинг бурч ва ахлоқий талабларига зид ҳолатлар кўпаяётгани кузатилмоқда.

Ислом динида тўй маънавий ва ижтимоий аҳамиятга эга бўлган бирлаштирувчи тадбир саналади. Ундаги энг асосий мақсад аёл ва эркакни никоҳ орқали оила қуриши ва жамоат олдида бу риштанинг тасдиқланишидир. Шундай экан, тўй зиёфатлари ортиқча харажатлар ва дабдабабозликка айланиб кетса, асосий мақсаддан четланиш вужудга келади.

Исроф ва дабдабабозлик нафақат молиявий зарар келтиради, балки диний-ахлоқий нуқтаи назардан ҳам қораланади. Қуръони Каримда бу ҳақда шундай дейилган:

“У зот исроф қилувчиларни севмас” (Аъроф, 31).

Тўйларда ихчамлик ва оддийликни сақлаш, исрофга йўл қўймаслик керак. Ортиқча исроф ва дабдабабозликнинг зарарлари қуйидагилар:

  1. Молиявий қийинчиликлар пайдо бўлади. Ортиқча харажатлар оиланинг келажаги учун машаққат туғдиради.
  2. Жамиятда ноўрин рақобат юзага келади. Тўй-ҳашамлар орқали ким ўзарга ҳаракат қилишга уриниш, нафснинг йўриғига юриш ҳолатлари кўпаяди.
  3. Гуноҳкор бўлиши мумкин. Чунки, исроф қилиш Аллоҳ таоло ёқтирмайдиган ишдир.
  4. Тўйнинг маънавий жиҳатдан қадри тушади. Асосий мақсад никоҳ ва яқинларнинг дийдорлашуви экан, дабдабабозлик унинг аҳамиятини камайтиради.

Яқин қариндошлар, дўсту қадрдонлар ва қўшниларни таклиф қилиш, камтарона дастурхон тузатиш, бир неча турли таомларни ўрнига оддий таомларни тайёрлаш, қўша-қўша машиналар ва қатор-қатор санъаткорларсиз маросимларни ўтказиш, тўйхона, уйларни ортиқча безамаслик, сарпо қилишда кераксиз ва қиммат буюмлардан воз кечиш, тўй учун сарф-харажатларни олдиндан режалаштириш, бошқа харажатларга йўл қўймаслик, динимиз кўрсатмаларига амал қилиш тўйларда дабдаба ва исрофни олдини олади.

Исроф ва дабдабабозликдан четлашиш, оддийлик ва ихчамликка эътибор бериш ҳар бир мусулмоннинг бурчи ва масъулиятидир. Тўй ҳамжиҳатлик ва оила қуриш учун муҳим маросим эканлигини эътиборга олсак, унинг мазмунини йўқотиб, ортиқча сарф-харажатларга айлантиришдан сақланиш лозим.

Тўйларни ихчам қилишга ҳаракат қилсак, нафақат ўзимиз, балки жамиятимиз ҳам барқарор ва ислоҳ бўлади.

Шермуҳаммад Болтаев,

Хоразм вилояти Шайх Қосим бобо жоме

масжиди имом-хатиби

Мақолалар