Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Қуръони каримда айрим пайғамбарларнинг оилавий ҳаёти ҳақида маълумотлар келтирилган. Уларнинг баъзиларининг ҳаёти ибратли сабоқлар сифатида таъкидланган. Қуйида ана шу пайғамбарларнинг оилавий ҳаёти ҳақидаги асосий маълумотларни келтирамиз:
1. Одам алайҳиссалом.
Одам алайҳиссалом ва унинг жуфти Ҳавво ҳақида маълумот келтирилган. Уларнинг жаннатда яратилгани, кейинчалик шайтоннинг васвасаси сабабли ерга туширилгани ҳақида Бақара сураси (35-39-оятлар) ва бошқа сураларда айтилади.
2. Нуҳ алайҳиссалом.
Нуҳ алайҳиссаломнинг иймонсиз оила аъзолари ҳақида маълумотлар бор. Унинг ўғли ва рафиқаси иймон келтирмаган ва шу сабабли тўфонда ҳалок бўлишган. Бу воқеа Ҳуд сураси (42-43) ва Таҳрим сураси (10)да келтирилган.
3. Иброҳим алайҳиссалом.
Иброҳим алайҳиссаломнинг оиласи, жумладан жуфти Сора ва Ҳожар, шунингдек, ўғиллари Исмоил ва Исҳоқ алайҳиссаломлар ҳақида маълумотлар бор. Аллоҳ уларга ўғил фарзанд ато қилгани ва уларнинг иймонли оила сифатидаги ибратли ҳаёти Анбиё, Сод, Ҳуд ва бошқа сураларда ёритилган.
4. Лут алайҳиссалом.
Лут алайҳиссаломнинг рафиқаси иймон келтирмаган ва золимлар қаторида бўлган. Унинг аҳволи Нўҳ пайғамбарнинг рафиқаси каби Таҳрим сурасида (10-оят) зикр қилинган. Қавмининг бузуқликлари сабабли у ердан чиқиб кетгани ҳақида Ҳуд ва Ҳижр сураларида келган.
5. Яъқуб алайҳиссалом.
Яъқуб алайҳиссаломнинг фарзандлари ҳақида маълумот бор, жумладан Юсуф алайҳиссалом ва унинг ака-укалари билан бўлган воқеа. Юсуф сурасида (4-18) Яъқуб алайҳиссаломнинг фарзандларига бўлган меҳр-муҳаббати ва уларнинг Юсуф алайҳиссаломга қилган хиёнатлари ҳақида маълумотлар келган.
6. Юсуф алайҳиссалом.
Юсуф алайҳиссаломнинг ёшлигидаги қийинчиликлар, унинг Усвон султонлигидаги ҳолати, Зулайҳо билан боғлиқ синовлари ва отаси Яъқуб алайҳиссаломга бўлган муҳаббати ҳақида маълумотлар Юсуф сурасида (22-100) баён этилган.
7. Айюб алайҳиссалом.
Айюб алайҳиссалом ибодатли ва сабрли пайғамбар сифатида танилган. Айюб алайҳиссалом оғир касалликка чалиниб, узоқ муддат давомида баданини дард эгаллади, мол-мулкини йўқотди ва болалари ҳам вафот этди. Шундай бўлса-да, у Аллоҳга бўлган иймони ва сабрини сақлаб қолди, Аллоҳдан шикоят қилмади ва доимо Уни ёд этиб, дуо қилди.
Айюб алайҳиссаломнинг жуфти турмуш ўртоғини оғир кунларда тарк этмай, барча синовларга сабр билан сабот қилиб, унга ёрдам берган. Бу жуфтлар ўртасидаги садоқат ва бир-бирига бўлган қўллаб-қувватлашнинг ибратли намунасидир. Унинг жуфтининг бу сабри ва муҳаббати Аллоҳ томонидан марҳамат билан баҳоланган.
8. Шуайб алайҳиссалом.
Шуайб алайҳиссаломнинг қизи Мусо алайҳиссаломга турмушга чиққани ҳақида маълумот келган. Бу воқеа Қасас сурасида (27-28) зикр қилинади.
9. Мусо алайҳиссалом.
Мусо алайҳиссаломнинг Шуайб алайҳиссаломнинг қизи билан турмуш қургани ва унинг оилавий ҳаёти ҳақида қисқача маълумотлар бор. Қасас сурасидаги ушбу маълумотлар оила қуришнинг ибратли мисоли сифатида келтирилган.
10. Довуд ва Сулаймон алайҳиссаломлар.
Довуд ва Сулаймон алайҳиссаломларнинг оиласи ҳақида батафсил маълумот йўқ, лекин уларнинг ота-бола эканликлари ва фарзандларга одиллик, ҳукмдаги адолат ҳақида келтирилган (Анбиё, Набий суралари).
11. Закарё алайҳиссалом.
Закарё алайҳиссалом ва унинг жуфти ҳақида маълумот келтирилган. Улар қарилик чоғида фарзанд сўраб дуо қилишлари ортидан Яҳё алайҳиссалом ато қилингани баён этилган. Бу воқеа Оли Имрон (38-41) ва Марям (2-15) сураларида зикр қилинган.
12. Исо алайҳиссалом.
Исо алайҳиссаломнинг онаси Марям ҳақида батафсил маълумотлар келган. Унинг Аллоҳнинг иродаси билан отасиз туғилгани, Марямнинг иймони ва сабри ҳақида Оли Имрон ва Марям сураларида айтилган.
13. Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам.
Муҳаммад алайҳиссаломнинг турмуш ўртоқлари, болалари ва набиралари ҳақида маълумотлар бор. Хадича, Оиша, Фотима ва Ҳасан, Ҳусайн каби оила аъзолари билан боғлиқ ҳикматли ҳолатлар турли ҳадисларда ва тарихий манбаларда ёритилган.
Бу пайғамбарларнинг оилавий ҳаёти бизларга турли ибрат ва насиҳатлар олишимиз учун зикр этилган ва ҳар бир ҳикоянинг асосий мақсади иймон, сабр ва оилавий қадриятларнинг аҳамиятини ўргатишдир.
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ
Мисрнинг “Шуруқ” газетасида нашр бош муҳаррири Имомиддин Ҳасаннинг Ўзбекистоннинг тарихий-маданий меросига бағишланган мақоласи эълон қилинди, деб хабар бермоқда “Дунё” ахборот агентлиги.
Бу ҳақда мисрлик журналист 27 октябрь куни мамлакатимизда бўлиб ўтган парламент сайловларини ёритиш доирасида Ўзбекистонга сафари якунида шуни маълум қилди.
Унинг ёзишича, Ўзбекистонда ҳайратланарли томони шундаки, ўтмиш ва бугунги кун бир-бирига яқин, бир-бирини тўсиб қўймайди. Бу қадимий тарихга эга, ўзига хос меросга эга, дунёга буюк алломалар – Ал-Хоразмий, Абу Али Ибн Сино, Ал-Беруний, Ан-Насафий, Аз-Замахшарий ва Ат-Термизий, Бурҳон Ад-Дин Ал-Маргинаний, Ал-Фарғоний ва бошқаларни ато этган мамлакат.
“Юқорида айтилганларнинг барчаси тарихда ва ўтмишда, лекин мен 27 октябрь куни Миср парламент делегацияси таркибида парламент сайловларини кузатиш учун Ўзбекистонга ташриф буюрганимда, эътиборимни мамлакат нафақат сўзда, балки амалда ҳам ўз тарихи ва олимларини ҳурмат қилишига қаратдим. ”, - дея ўртоқлашади муаллиф.
– Ўтган уч йил ичида Тошкент, Самарқанд, Бухоро, Фарғона ва Марғилонда бу юртга қилган уч марта ташрифим чоғида бунга гувоҳ бўлдим.
Мисрлик журналистнинг фикрича, Ўзбекистон ЮНEСКОнинг “Жаҳон хотираси” фондига киритилган нодир ислом қўлёзмаларини тўплаш бўйича дунёнинг кўплаб давлатларидан олдинда. Унинг ёзишича, Ўзбекистон меъморчилиги халқ тарихининг тимсоли ҳисобланади: Самарқанднинг маҳобатли минораларидан тортиб, Бухоронинг мураккаб кошинларигача, ҳар бир бино минтақа ўтмишидан ҳикоя қилади.
“Мен гўзаллик ва тарихдан ҳайратда қолдим ва меросга қандай муносабатда бўлиш кераклиги ҳақида хабардорликни оширишни ҳоҳлардим. Бу мерос нафақат мамлакат ва унинг замонавий аҳолисига, балки бутун инсоният ва келажак авлодларига тегишлидир”, - дея хулоса қилади Имомиддин Ҳасан.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати