Cавол: Тил ва лабни ишлатмасдан Қуръони каримни ўқиб чиқса, хатм қилган ҳисобланадими?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Қуръони каримни хатм қилган бўлиши учун ҳарфларни тил билан талаффуз қилиб, камида ўзи эшитадиган даражада ўқиган бўлиши керак. Чунки нутққа тегишли ҳукмларда энг камида ўзи эшитиши шартдир. Шунга кўра бирор шахс сажда оятини ичида, ўзи эшитмайдиган даражада ўқиса, тиловат саждасини қилиши вожиб бўлмайди. “Шарҳул виқоя” ва унинг шарҳи “Умдатур ривоя” китобида қуйидагилар айтилган:
وأَدْنَى المخافتةِ إسماعُ نفسِه، هو الصَّحيح وهذا قول أبي جعفر الهندواني - رضي الله عنه - إذ مجرد حركة اللسان لا تسمى قراءة بدون صوت عنده،
“Махфийликнинг энг ками ўзига эшиттиришдир. Саҳиҳ гап ҳам шу. Бу Абу Жаъфар Ҳиндувоний розияллоҳу анҳунинг сўзидир. Чунки тилнинг ўзини овоз чиқармасдан қимирлатиш бу кишининг наздида қироат ҳисобланмайди”.
Гапира олмайдиган одамлар, агар тилини қимирлата олса, шундай ўқийди. Буни ҳам қила олмаса, кўзнинг ўзи билан, қалби билан ўқийди. Фақиҳларимиз соқов инсоннинг намози, такбир айтиши, қироат қилишини баён қила туриб, уларнинг тил билан такбири таҳрима айтиши шарт эмас дейишган. Шунга кўра гапира олмайдиган кимсалар Қуръони каримни кўзи билан ўқиб, хатм қилаверадилар.
ولا يلزم العاجز عن النطق بها كالأخرس تحريك لسانه وكذا في حق القراءة هو الصحيح لتعذر الواجب
“Соқов каби гапира олмайдиган одамнинг тилини қимирлатиши вожиб эмас. Қироат қилишидаги ҳукм ҳам мана шу ва бу гап саҳиҳдир. Чунки у вожиб бўлган амални қила олмайди”. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
Мисрнинг “Шуруқ” газетасида нашр бош муҳаррири Имомиддин Ҳасаннинг Ўзбекистоннинг тарихий-маданий меросига бағишланган мақоласи эълон қилинди, деб хабар бермоқда “Дунё” ахборот агентлиги.
Бу ҳақда мисрлик журналист 27 октябрь куни мамлакатимизда бўлиб ўтган парламент сайловларини ёритиш доирасида Ўзбекистонга сафари якунида шуни маълум қилди.
Унинг ёзишича, Ўзбекистонда ҳайратланарли томони шундаки, ўтмиш ва бугунги кун бир-бирига яқин, бир-бирини тўсиб қўймайди. Бу қадимий тарихга эга, ўзига хос меросга эга, дунёга буюк алломалар – Ал-Хоразмий, Абу Али Ибн Сино, Ал-Беруний, Ан-Насафий, Аз-Замахшарий ва Ат-Термизий, Бурҳон Ад-Дин Ал-Маргинаний, Ал-Фарғоний ва бошқаларни ато этган мамлакат.
“Юқорида айтилганларнинг барчаси тарихда ва ўтмишда, лекин мен 27 октябрь куни Миср парламент делегацияси таркибида парламент сайловларини кузатиш учун Ўзбекистонга ташриф буюрганимда, эътиборимни мамлакат нафақат сўзда, балки амалда ҳам ўз тарихи ва олимларини ҳурмат қилишига қаратдим. ”, - дея ўртоқлашади муаллиф.
– Ўтган уч йил ичида Тошкент, Самарқанд, Бухоро, Фарғона ва Марғилонда бу юртга қилган уч марта ташрифим чоғида бунга гувоҳ бўлдим.
Мисрлик журналистнинг фикрича, Ўзбекистон ЮНEСКОнинг “Жаҳон хотираси” фондига киритилган нодир ислом қўлёзмаларини тўплаш бўйича дунёнинг кўплаб давлатларидан олдинда. Унинг ёзишича, Ўзбекистон меъморчилиги халқ тарихининг тимсоли ҳисобланади: Самарқанднинг маҳобатли минораларидан тортиб, Бухоронинг мураккаб кошинларигача, ҳар бир бино минтақа ўтмишидан ҳикоя қилади.
“Мен гўзаллик ва тарихдан ҳайратда қолдим ва меросга қандай муносабатда бўлиш кераклиги ҳақида хабардорликни оширишни ҳоҳлардим. Бу мерос нафақат мамлакат ва унинг замонавий аҳолисига, балки бутун инсоният ва келажак авлодларига тегишлидир”, - дея хулоса қилади Имомиддин Ҳасан.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати