Cавол: Тил ва лабни ишлатмасдан Қуръони каримни ўқиб чиқса, хатм қилган ҳисобланадими?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Қуръони каримни хатм қилган бўлиши учун ҳарфларни тил билан талаффуз қилиб, камида ўзи эшитадиган даражада ўқиган бўлиши керак. Чунки нутққа тегишли ҳукмларда энг камида ўзи эшитиши шартдир. Шунга кўра бирор шахс сажда оятини ичида, ўзи эшитмайдиган даражада ўқиса, тиловат саждасини қилиши вожиб бўлмайди. “Шарҳул виқоя” ва унинг шарҳи “Умдатур ривоя” китобида қуйидагилар айтилган:
“Махфийликнинг энг ками ўзига эшиттиришдир. Саҳиҳ гап ҳам шу. Бу Абу Жаъфар Ҳиндувоний розияллоҳу анҳунинг сўзидир. Чунки тилнинг ўзини овоз чиқармасдан қимирлатиш бу кишининг наздида қироат ҳисобланмайди”.
Гапира олмайдиган одамлар, агар тилини қимирлата олса, шундай ўқийди. Буни ҳам қила олмаса, кўзнинг ўзи билан, қалби билан ўқийди. Фақиҳларимиз соқов инсоннинг намози, такбир айтиши, қироат қилишини баён қила туриб, уларнинг тил билан такбири таҳрима айтиши шарт эмас дейишган. Шунга кўра гапира олмайдиган кимсалар Қуръони каримни кўзи билан ўқиб, хатм қилаверадилар.
“Соқов каби гапира олмайдиган одамнинг тилини қимирлатиши вожиб эмас. Қироат қилишидаги ҳукм ҳам мана шу ва бу гап саҳиҳдир. Чунки у вожиб бўлган амални қила олмайди”. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
Хабар қилганимиздек, Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазири бошчилигидаги делегация Иордания Ҳошимийлар подшоҳлигида бўлиб қайтишди.
Сафар давомида Дин ишлари бўйича қўмита биринчи ўринбосари Давронбек Махсудов, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Муҳаммадолим Муҳаммадсиддиқов Иордания Бош муфтийси доктор Аҳмад Иброҳим Ҳасан ал-Ҳасанот билан учрашув ўтказишди. Унда бугунги глобал ва тез ўзгарувчан дунёда диний соҳада ҳам бир қатор тезкор саволлар пайдо бўлаётгани, динни нотўғри тушунган шахслар, мутаассиб гуруҳлар томонидан асоссиз фатволар тарқатилаётгани, шу боис мусулмон оламидаги соғлом дунёқараш соҳиблари бўлган олимлар ўзаро ҳамкорликда ишлашлари ва долзарб саволларга ҳамкорликда жавоб беришлари кераклиги таъкидланди. Шундан келиб чиқиб, икки мамлакат фатво марказлари ўртасида ҳамкорлик ўрнатиш ва меморандум имзолаш, келажакда ўзаро тажрбиа алмашиш борасида келишиб олинди.
***
Вақф, ислом ишлари ва муқаддас қадамжолар вазири Муҳаммад Аҳмад ал-Халойила билан бўлиб ўтган учрашувда эса Дин ишлари бўйича қўмита ва Вазирлик ўртасида ҳамкоролик ўрнатиш, икки мамлакатдаги диний соҳа ходимларининг малака ошириш марказлари ўртасида расмий алоқалар ўрнатиш, Вақф тажрибасини ўрганиш, Ўзбекистонлик мутахассислар учун қисқа муддатли ўқувларни йўлга қўйиш масалалари муҳокама қилинди.
***
Шунингдек, ташриф асносида 2004 йилда Қирол таклифи билан тайёрланган ва эълон қилинган «Аммон ташаббуси» халқаро баёноти ҳам ўрганилди. Мазкур баёнот диний бағрикенгликни мустаҳкамлаш ва мутаассибликка қарши курашиш каби масалаларни ўз ичига қамраб олган бўлиб, ҳозирда у таржима қилишга тақдим этилди.
***
Қирол Абдуллоҳ II номидаги Имомлар тайёрлаш ва малакасини ошириш маркази мудири доктор Абдусаттор Муҳаммад ал-Қузо билан учрашилди. Қирол ташаббуси билан 2007 йилда ташкил қилинган марказда мамлакатдаги 8.000 дан ортиқ масжид учун имом ва муаззинлар тайёрланади ва малакаси ошириб борилади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати