Рўза араб тилидаги «сиём» сўзидан олинган бўлиб, «бир нарсадан ўзини тиймоқ» деган маънони билдиради. Фиқҳий китобларимизда «тонг отгандан то қуёш ботгунгача ният билан ейиш, ичиш ва жинсий яқинлик қилишдан ўзини тийиш» га айтилади. Рамазон ойи рўзасини тутиш ҳижрий иккинчи санада фарз бўлган.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда: «Эй иймон келтирганлар, сизларга ҳам, худди сиздан олдин ўтганларга фарз қилинганидек, рўза фарз қилинди, шоядки, тақво қилсангиз», деб рамазон рўзасини тутишни барча мусулмонларга фарз қилди (Бақара сураси, 183-оят).

Аллоҳ таоло бутун мусулмон умматига хитоб қилиб: «Шоядки, тақво қилсангиз», деб рамазон ойи бу Ҳақ субҳанаҳу ва таолодан қўрқув ҳисси бўлган тақвони кучайтириш учун яна бир имконият манбаи эканини чуқур ҳис этади. Кимки рамазон рўзасини тутиб, қалбида заррача Аллоҳ таолога нисбатан қўрқув бўлмаса, у одам ҳақиқий рўза тутмаган бўлади. Ва яна қайси бир инсон иймон ва эътиқод билан рўза тутадиган бўлса, Аллоҳ таоло ўша бандасини «тақво» деб аталадиган икки дунё саодатига элтувчи мукаммал бахтга муяссар этади.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Сизга муборак Рамазон ойи келди. Аллоҳ азза ва жалла сизга унинг рўзасини тутмоқни фарз қилди. Унда осмонларнинг эшиклари очилади, жаҳаннам эшиклари ёпилади. Ўзбошимча шайтонлар кишанланади. У ойда Аллоҳнинг бир кечаси бўлиб, у минг кечадан яхшидир. Ким у кечанинг яхшилигидан маҳрум бўлса, батаҳқиқ, маҳрум бўлибди», дедилар (Имом Насаий ва Имом Байҳақий ривоят қилишган).

Бу ойда Аллоҳ таолонинг раҳмати ила лаънатланган шайтонлар кишанланади. Жаннат эшиклари очилиб, жаҳаннам эшиклари ёпилади. Рамазон ойида минг ойга тенг Қадр кечаси бор бўлиб, уни ҳар бир мусулмон интиқлик билан кутади ва ўша кунда ибодат билан истиғфорлар айтиб, Аллоҳ таолодан билиб-билмай қилган гуноҳларининг кечирилишини сўраб дуо ва илтижолар қилади.

Демак, бу муқаддас ойда шунчалик кўп фазилатлар бор экан, ундан ҳар бир мусулмон кейинги йил келадиган рамазон ойигача ўзига зарур бўлган нарсаларни ҳосил қилиб, иймон билан савоб умидида ўтказиши керак экан.

Юқорида рамазон рўзасининг қандай фарз бўлгани ва унга оид айрим ҳадиси шарифларни ўргандик. Энди рамазон ойи рўзасини тутган инсон ўзига қандай фойдаларни касб қилишини келтириб ўтамиз.

1. Аввало, рўза тутган одам тақво малакасини ҳосил қилади. Бу гапни Ҳаттоки, ҳозирги кундаги инсонларни очлик билан даволайдиган табиблар ҳам инсон оч қолган пайтида Аллоҳдан қўрқиш, Уни доимо ҳис этиб туриш ҳисси ҳосил бўлишини айтишмоқда.
2. Рўза тутишнинг фойдаларидан яна бири – инсон соғлиғининг тикланишидир. Рўза тутиш инсонни турли хил касалликлардан халос этиши билан бирга инсон баданида тўпланиб қолган турли кераксиз моддалар, ёғлар, тузлар ва бошқа нарсаларни ҳам кетказади. Натижада инсон организими енгиллашиб, кучли ва бақувват бўлади.
3. Рамазон ойи рўзасини тутган инсон ҳавойи нафсига берилмайди. Рўза тутмаган инсон йил давомида нафси хоҳлаган нарсани ейди, ичади ва нафси қай тарафга бошласа, ўша тарафга қараб кетаверади. Лекин рўза тутган одам кун давомида ўзи ейишга ҳалол бўлган нарсалардан нафсини тийиб туради. Шу орқали у ҳавойи нафсининг хоҳиш истакларини синдиради.
4. Рўза тутган инсоннинг гуноҳлари мағфират қилинади. Бу олий бир ҳикматдир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламдан ҳам бу борада бир қанча ҳадиси шарифлар ривоят қилинган.
5. Рўза тутган инсон ўз рўзаси сабабли фаришталарнинг мақомига кўтарилади. Биз биламизки, фаришталар фақатгина Аллоҳ таолога ибодат қилиш ва Унга тинмасдан мақтовлар айтиш билан машғулдир. Уларга нафс яъни ейиш-ичиш ва жинсий яқинлик қилиш каби нарсалар берилмаган. Бу фаришталарга хос бир сифатдир. Рўза тутган инсон айнан мана шу сифатларни ўзида ҳосил қилади.
6. Рўза тутган инсон ўзида сабр деган улуғ бир сифатга эга бўлади. Бу сифат барча инсонларга зарур бўлган ва ҳар бир одам боласи эгаллаши лозим бўлган сифатлардан бири ҳисобланади. Ўттиз кун давомида кўнгли тусаган барча нарсалардан ўзини четга олади. Бу эса, ҳар бир инсонни сабр-бардошли бўлишга ўргатади.

Аллоҳ таоло барчамизнинг савоб умидида Ўзининг розилиги учун тутаётган рўзаларимизни қабул этсин! Шундай улуғ ойларда юртимизнинг бошига тушган бало-офатларни қилаётган дуоларимиз, айтаётган истиғфорларимиз сабабли Ўзи даф қилсин!

Ҳайтмурат ЕРЕЖЕПОВ,

Имом Бухорий номидаги Тошкент

Ислом институти 2-курс талабаси.