Toshkent shahridan 70 chaqirim uzoqlikda joylashgan ushbu majmua bir necha yerosti inshootlarini o‘z ichiga olgan. Ilk bor bu yerga kelib, uni o‘rgangan mashhur arxeolog M.Ye.Masson ushbu joyni “korxona”, ya’ni “ustaxona” deb atagan edi. Pavel Novikning yozishicha, hozirda bu yerni ko‘pchilik “Qorixona”, ya’ni Qur’on o‘qiladigan xona, deb atashni afzal ko‘radi.
Ushbu majmuaning paydo bo‘lish tarixini eshon Eshmat Xo‘jaxon, “ishton soldi” jamoasi yoki undan ham qadimgi oqim “chiroqo‘ch”larga (mash’alalarni o‘chiruvchilar) bog‘laydilar. Hatto ayrim tarixchilar uni qadimgi nasroniylar ibodatxonasi, degan taxminlarni ham ilgari surgan.
Ammo bu qadimiy makon juda ham ovloq joyda, asosiy yo‘llardan xiyla ichkarilikda joylashgani, hozirda ham bu yerga yetib kelish qiyinligi, odamni hayratga soladi.
M.Ye.Masson bu majmuaga ilk bor kelganini bunday ta’riflaydi: “Yo‘lak keng gumbaz shaklidagi “zal”ga olib kiradiki, u yaqin atrofdagi mahalliy aholi uchun juma namozlarini o‘qishga xizmat qilib kelgan. Uning bir tarafiga minbar o‘rnatilgan, boshqa tarafida esa Qur’on va boshqa diniy mazmundagi kitoblar uyum bo‘lib yotibdi”.
Oisha onamiz roziyallohu anhu rivoyat qiladilar: "Agar qattiq shamol bo‘lsa, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:
اللهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ خَيْرَهَا وَخَيْرَ مَا فِيهَا وَخَيْرَ مَا أرْسِلَتْ بِهِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّهَا وَشَرِّ مَا فِيهَا وَشَرِّ مَا أرْسِلَتْ بِهِ
"Allohumma inniy asaluka xoyroha va xoyro ma fiyha va xoyro ma ursilat bihi va a’uzu bika min sharriha va sharri ma fiyha va sharri ma ursilat bihi", deb aytar edilar".
Robbim, Sendan uning yaxshisini, undagi yaxshilikni va u bilan yuborilgan narsaning yaxshisini so‘rayman. Robbim, Sendan uning yomonidan, undagi yomonlikdan va u bilan yuborilgan narsaning yomonligidan panoh so‘rayman.