Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
26 Июл, 2025   |   1 Сафар, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:36
Қуёш
05:13
Пешин
12:35
Аср
17:36
Шом
19:50
Хуфтон
21:19
Bismillah
26 Июл, 2025, 1 Сафар, 1447

2. БАҚАРА СУРАСИ, 224–225 ОЯТЛАР

09.12.2020   5714   3 min.
2. БАҚАРА СУРАСИ, 224–225 ОЯТЛАР

وَلَا تَجۡعَلُواْ ٱللَّهَ عُرۡضَةٗ لِّأَيۡمَٰنِكُمۡ أَن تَبَرُّواْ وَتَتَّقُواْ وَتُصۡلِحُواْ بَيۡنَ ٱلنَّاسِۚ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٞ٢٢٤

224. Аллоҳга ичган қасамларингизни яхшилик, тақво ва одамлар орасини ислоҳ қилишга сабаб қилманглар. Аллоҳ ҳақиқатан эшитувчи ва билувчидир.

Яъни, бирор яхши ишни қилмаслик учун Аллоҳ номидан қасам ичиш мумкин эмас. Масалан, "ота-онам билан сўзлашмайман, камбағалларга эҳсон қилмайман, уришиб қолган одамларни яраштирмайман" дейиш ярамайди. Бундай ҳолатларда Аллоҳ таолонинг номи ёмон ишлар учун нишон қилинган бўлади. Агар бирор киши шундай қасам ичиб қўйган бўлса, каффорат бериши вожиб бўлади.

Қасам ичиш яхши иш эмас. Мабодо қасам ичиш лозим бўлиб қолса, бу қасам яхшилик амалга ошиши учун бўлиши керак. Яъни, қасамни яхшилик, тақво ва одамлар орасини ислоҳ қилишдек эзгуликларга тўсиқ этиб олиш мутлақо дуруст эмас. Мусулмонлик одоби кўп қасам ичмасликни тақозо қилади. Маълум бир қатъий ният билан, келажакда бир ишни қилиш ёки қилмасликни қасд қилиб қасам ичган одам қасамини асраб, унга содиқ қолиши керак. Агар қасамида турмаса, қасамини еган бўлади ва гуноҳ содир этган ҳисобланиб, унга нисбатан шаръий жазо белгиланган. Яъни у ўнта мискиннинг қорнини тўйдириш ёки ўнта мискинга бир сидра кийим олиб бериш ёхуд бир қул озод қилиш каби каффорат беришга мажбур бўлади. Қасамни бузган одамнинг молиявий имкони йўқ бўлса, уч кун рўза тутиб каффоратни адо этиши вожиб. Ҳанафий мазҳабига кўра, бу рўзанинг орасини узмай, кетма-кет тутиш керак. Агар ўша қасам ичаётган одам қасамидан кейин, «иншааллоҳ» деб қўйса, қасамига амал қилиш унинг учун ихтиёрий бўлиб қолади – хоҳласа, қасамига амал қилади, хоҳламаса, амал қилмайди. Чунки «иншааллоҳ» сўзини у қасамхўр бўлиб қолишидан асрайди.

لَّا يُؤَاخِذُكُمُ ٱللَّهُ بِٱللَّغۡوِ فِيٓ أَيۡمَٰنِكُمۡ وَلَٰكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا كَسَبَتۡ قُلُوبُكُمۡۗ وَٱللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٞ٢٢٥

225. Аллоҳ қасамларингиздаги беҳуда сўзлар учун жавобгарликка тортмайди, лекин дилларингиз қилган қасам учун жавобгарликка тортади. Аллоҳ албатта кечирувчи, ҳалимдир.

"Қасамдаги беҳуда сўзлар" шуки, инсон хоҳламаса ҳам оғзидан турли қасам сўзлари (масалан, туркий халқларда "Худо урсин", арабларда "Аллоҳга қасамки" каби) беихтиёр чиқиб кетади. Бундай қасам учун каффорат берилмайди, бу гуноҳ ҳам эмас. Аммо қасам ичишда тил ва дил баробар иттифоқ қилган бўлса, қасам бузилганида каффорат бериш зарур бўлади. Оиша розияллоҳу анҳо бундай деганлар: "Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам саҳобаларига қудрати етадиган вазифани буюрган эдилар, улар: "Биз сиз каби эмасмиз-ку, Аллоҳ сизнинг олдинги ва келгуси гуноҳларингизни кечирган (шунинг учун ҳам бизга кўпроқ вазифа буюраверинг, биз кўпроқ риёзат чекишимиз лозим), дейишди. Расулуллоҳнинг жаҳллари чиққани юзларидан билинди: "Ораларингизда Аллоҳдан энг қўрқадиган, Уни энг кўп танийдиган менман" деб жавоб қилдилар" (Бухорий ривояти).

Бошқа мақолалар

Сафар ойи бошланди

06.08.2024   16941   3 min.
Сафар ойи бошланди

Сафар ойида тўй қилса, сафарга чиқса бўлади(ми?)

 

Сафар ойи қандай ой?

Сафар ойи ҳижрий-қамарий тақвим бўйича (муҳаррамдан кейинги) йилнинг иккинчи ойидир. 

 

Сафар қандай маънони англатади?

Бу ой мевалар ғарқ пишиб, барглар сарғайган вақтга тўғри келгани учун сафар صفر – “сариқ ой” деб номланган. Агар сафар сўзидаги “сод (ص)” ҳарфи “син (س)” билан ёзилса “сафарга чиқмоқ” деган маънони англатади.

 

Сафар ойи Исломдан олдинги жоҳилият даврида.

Жоҳилият даврида “Сафар ойида янги иш бошлаб бўлмайди, сафарга чиқиб бўлмайди, оила қуриб бўлмайди” каби шумланишлар урф бўлган. Ҳатто бирор ишга киришишдан олдин қуш учириб кўришарди. Қуш ўнг томонга учса, яхшиликка йўйиб, ишга киришишар, чап томонга учса, бу ишда яхшилик йўқ экан, деб тарк этишар, борди-ю тўғрига учса, қайтадан учириб кўришар эди.

 

Ислом дини келгандан кейин сафар ойи – “Яхшилик ойи” деб номланди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалам: “Касаллик юқиши йўқ, бойқуш йўқ, навъу йўқ ва сафар йўқ”, дедилар.

Сафар ойи тўғрисидаги турли бидъат-хурофотлар рад этилди. Ойларнинг ҳаммаси Аллоҳ таолонинг ойлари экани эълон қилинди.

 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сафар ойини қандай ўтказганлар?

1. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадина шаҳридаги “Масжидун Набавий”масжидларини сафар ойида қурганлар.

2. Қизлари Фотимаи Заҳро розияллоҳу анҳони Ҳазрат Али розияллоҳу анҳуга сафар ойида никоҳлаганлар.

3. Айнан шу ойда сафарга чиқиб, Хайбар қалъасини фатҳ қилганлар.

Демак, бу ойда янги иш бошлаш, оила қуриш ва сафарга қилиш жоиз экан.

 

Аммо, ҳозирги кунда...

Афсуски, бугунги кунда ҳам “сафар ойида иш бошлаш, тўй қилиш, сафарга чиқиш хосиятсиз” деган гаплар тез-тез учраб туради. Уларнинг ҳеч қандай асоси йўқ экани Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадислари ва суннатларидан маълум бўлди. 

 

Энг муҳими – бандага етадиган мусибат бирор ойга боғлиқ бўлмайди. Балки ҳар бир яхшилик ҳам, ёмонлик ҳам фақатгина Аллоҳ таолонинг изни билан содир бўлади. Тақдирга иймон келтириш динимизнинг асосларидан биридир. Инсон бошига тушадиган барча яхшилик ва ёмонликларни тақдирдан деб билмоғи лозим. Аллоҳ таоло: “(Инсонга) бирор мусибат етган бўлса, албатта, Аллоҳнинг изни (иродаси) билангина (етур). Кимки Аллоҳга иймон келтирса, (У) унинг қалбини тўғри йўлга ҳидоят қилур. Аллоҳ ҳар нарсани билувчидир” (Тағобун сураси, 11-оят), деб марҳамат қилган.

Аллоҳ таоло ақидамизни мустаҳкам, ҳидоятида бардавом қилсин. Сафар ойини барчамиз учун хайрли ва баракали бўлишини насиб этсин.

 

Даврон НУРМУҲАММАД

Сафар ойи бошланди Сафар ойи бошланди Сафар ойи бошланди Сафар ойи бошланди Сафар ойи бошланди Сафар ойи бошланди Сафар ойи бошланди Сафар ойи бошланди Сафар ойи бошланди