27 Январ, 2025, 27 Ражаб, 1446
27 Январ, 2025, 27 Ражаб, 1446
“Албатта, Парвардигордан қўрққанларидан хавфда бўлувчилар, Парвардигорнинг оятларига имон келтирадиганлар, Парвардигорга ширк келтирмайдиганлар, садақаларини (Қиёматда) Парвардигорга қайтувчи эканларидан диллари қўрқиб турган ҳолда берадиганлар, айнан ўшалар яхшиликларни қилишга шошурлар ва унда олдиндадирлар” (Мўминун, 57-61).
Бу ояти карималарда мўминларга хос тўртта сифат баён қилинган:
Биринчиси, улар “Парвардигордан қўрққанларидан, хавфда бўлувчилар” дир. Бу мазмунли оятни Муқотил ва Калбий “Парвардигорнинг азобидан қўрққанларидан хавфда турувчилар” деб, бошқа муфассирлар эса “Парвардигордан қўрққанларидан доимо Унинг тоатида бўладиган ва розилигини истовчилар” деб тафсир қилишган. Имом Фахриддин Розий “Ким қўрқишнинг (“хошят”) олий даражасига – хавфда бўлишга етса, дунёда Аллоҳнинг ғазабига, охиратда азобига учрашдан қўрқади ва барча гуноҳлардан сақланади”, деб тафсир қилган.
Иккинчиси, мўминлар “Парвардигорнинг оятларига имон келтирадиганлар”дир. Бу оят тафсирида Имом Фахриддин Розий айтади: “Билгин, Аллоҳ таолонинг оятлари (белги ва аломат) У зот яратган нарсалардир. У нарсалар Аллоҳ таолонинг борлигига далилдир”.
Бу ўринда шундоқ ҳам аён нарсалар эмас, балки фикр-мулоҳаза билан билинадиган нарсалар назарда тутилган. Фикр ва мулоҳаза қиладиган одам албатта Яратувчининг борлигини ва Унинг сифатларини билади. Бу билиш қалбда ҳосил бўлса, унинг тасдиғи тилга кўчади. Мана шу имондир”.
Учинчиси: Мўминлар “Парвардигорга ширк келтирмайдиганлар”дир. Имом Фахриддин Розий айтади: “Бу оятда яширин ширк, яъни, риё ва хўжакўрсиндан йироқ бўлиш, тоат-ибодатларини холис Аллоҳ таоло розилиги учун адо қилиш мўминларнинг сифати” экани баён этилган.
Абу Лайс Самарқандий бу оят тафсирида бундай деган: «оятдаги “ширк келтирмайдиганлар”дан мурод “фалончи бўлмаса, бу нарсага эришолмасдим”, демайдиганлардир».
Тўртинчиси, улар “садақаларини (Қиёматда) Парвардигорга қайтувчи эканларидан диллари қўрқиб турган ҳолда берадиганлар”дир. Бу оятда зикр қилинган садақаларга закот, каффорат, омонат, қарз каби адо этилиши лозим бўлган барча ҳақлар киради. Улар юракдан қўрқиб адо этилганидагина фойдали бўлади. Ким чин дилдан қўрқиб ибодатга киришса, уни бекаму кўст бажаришга астойдил тиришади.
Имом Қуртубий шу оят тафсирида бу ҳадисни келтиради: “Ойша онамиз розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ алайҳиссаломдан “У кимсалар ичкилик ичишгани ва ўғрилик қилишгани учун Аллоҳдан қўрқадими?” деб сўради. Расулуллоҳ алайҳиссалом: “Йўқ, эй Сиддиқнинг қизи, улар рўза тутишса-да, намоз ўқишса-да, садақа беришса-да, Аллоҳ таолодан қўрқадиганлардир. Айнан ўшалар яхшиликларни қилишга шошиладилар, деб жавоб бердилар” (Имом Термизий).
Ҳасан Басрий айтади: “Биз шундай зотларни кўрдик, сиз гуноҳингиз сабабли азобланишдан қўрқишингиздан кўра улар яхши амалларининг қабул бўлмай, юзларига урилишидан кўпроқ қўрқардилар”.
Қалбда қўрқув ҳисси пайдо бўлишига сабаб амаллар ҳисоб-китоби учун Парвардигор ҳузурига қайтишни, охиратда пушаймонлик фойда бермаслигини билишдир. Ана шуни англаган қалб эгаси гуноҳлардан, риёдан йироқ бўлади, амалларини нуқсонсиз адо этишга тиришади.
“Айнан ўшалар яхшиликларга шошурлар ва унда олдиндадирлар”. Бу оят икки хил тафсир қилинган. Биринчиси, мўминлар ибодатларнинг вақти ўтиб кетмаслиги учун уларни вақтида адо этишга шошиладилар. Иккинчиси, мўминлар дунёда барча фойдали ишларга шошиладилар. Шунинг учун уларни адо этишда олдиндадирлар.
Имом Қуртубий, Абу Лайс Самарқандий
ва Фахриддин Розий тафсирлари асосида Нўъмон АБДУЛМАЖИД
тайёрлади.
Дунё илм-фани тараққиётида мусулмон олимларининг ўрни беқиёс. Турли соҳалар ривожига тамал тошини қўйган олимларимизнинг бугунги кундаги авлодлари ҳам уларнинг ишини давом эттирмоқдалар. Мисол учун, тиббиёт, астрономия, математика, география, ахборот технологиялари ва физика каби жабҳаларда кўплаб ихтиролар қилинди. Замондош мусулмон олимларимиз ҳам илмий салоҳиятда пешқадам. Уларнинг баъзи ихтиролари ҳақида сўз юритамиз.
You tube платформаси дунёдаги энг катта видео-омбори ҳисобладани. Бутун дунёдан миллионлаб фойдаланувчилар ундан ҳар куни фойдаланади. Ушбу платформани бангладешлик Жавед Карим яратган. Платформадаги биринчи видео Карим томонидан 2005 йил 23 апрелда You tube каналига юкланган “Мен ҳайвонот боғида” видеоси бўлди. Дунёдаги энг йирик видеоплатформа сифатида You tube жаҳон воқеаларини, турли фойдали видеоларни шакллантириш ҳамда кенгроқ аудиторияни қамраб олиб кўплаб соҳалар ривожига ўз таъсирини ўтказди. Бугунга келиб дастур орқали хорижий тиллар ва замонавий касбларни уйда ўтирган ҳолда бепул ўрганса бўлади. Танганинг иккинчи тарафи бўлганидек, кўнгилочар видеоларни томоша қилиб вақтимизни зое қилишимиз хам мумкин. Болаларимиз қандай мақсадда фойдаланаётганига эътиборли бўлайлик. Танлов ўз қўлимизда.
Эронлик муҳандис Ҳусайн Яссайи томонидан 2001 йилда Мобил график ишлов бериш блокини яратди. Бу кейинчалик iPhoneнинг видео технологияси учун асос бўлиб, смартфонлар инқилобига йўл очди. 2000 йиллардан бошлаб то ҳозирги кунгача бўлган машҳур мобил телефонларнинг кўпчилиги 3D графикларни таъминлаш учун айнан ушбу ихтиродан фойдаланиб келмоқда. Бу эса тасвир сифатини яхшилади ва кўплаб имкониятларни очиб берди.
Покистонлик олим Навид Саид кремний микрочипида қайта боғланадиган мия ҳужайралари тармоғини ўстириш мумкинлигини исботлади. У мия ҳужайралари фаолиятини аниқ кузатувчи янги технологияни ишлаб чиқди. У 2003 йилда биринчи нейро-чипни ихтиро қилган ва уни 2004 йилда кенг оммага намойиш этди. У мия ҳужайраларини кремний чип билан боғлаган биринчи олим эди. 2024 йил январ ойида Neuralink инсон миясига илк нейрочипни жойлаштирди. Бу айнан Навид Саиднинг тадқиқотига асосланган эди.
Вирусологияда яманлик олим Шайх Aбдул Мажид Зиндоний Қуръони карим ва ҳадислардан фойдаланиб ОИВ ва ОИТСни даволаш йўлини топди. 2007 йилда у Иймон университетида олиб борган илмий ва тиббий тадқиқотларида беморларни муваффақиятли даволаган. Йигирма ҳолатда вирус ҳеч қандай ножўя таъсирларсиз бутунлай йўқ бўлган.
Шайх Музаффар Шукур ҳам космонавт, ҳам жарроҳ бўлган. У 2007 йилда коинотда тиббий тадқиқотлар олиб борди. Унинг фазо кемаси бортида ўтказган тиббий тажрибалари асосан жигар саратони ҳужайраларининг ўсиши, космосда турли оқсиллар ва микробларнинг кристалланиши билан боғлиқ эди. Жигар саратони ҳужайралари ва микроблар билан боғлиқ тажрибалар тиббий тадқиқотлар учун фойдали бўлди.
Мурод Нурал томонидан 2007 йилда Туркияда ихтиро қилинган “Вертикал кўтарилувчи нарвон” Нюрнбергдаги IENA ихтиро кўргазмасида олтин медални қўлга киритди. У баланд нуқталарга кўтарилиш ва у ерда туришни осонлаштириш учун мўлжалланганди. Бу алпинистлар учун фойдали ихтиро сифатида топилди.
Бу каби ихтироларнинг рўй[ати талайгина. Биз мусулмонлар илм-фан соҳасида етакчиликни ҳеч кимга бермай ривожланишда бардавом бўлишмиз шарт. Азиз ўқувчи, сиздан илтимос фарзандларингизни ўқитинг ва илмлилар қаторида бўлишини таъминланг. Бу сизу биз учун ҳам фарз, ҳам қарз. Аллоҳ барчамизни ушбу йўлда собитқадам айласин.
Интернет манбалари асосида
Шоҳруҳ УБАЙДУЛЛАЕВ тайёрлади.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 