Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
02 Август, 2025   |   8 Сафар, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:46
Қуёш
05:19
Пешин
12:34
Аср
17:31
Шом
19:43
Хуфтон
21:09
Bismillah
02 Август, 2025, 8 Сафар, 1447

Порсо Бухорийнинг йўқолган кутубхонаси қайта тикланмоқда

21.03.2021   1529   2 min.
Порсо Бухорийнинг йўқолган кутубхонаси қайта тикланмоқда

Қозоқ, ўзбек, араб, форс, турк ва бошқа туркий тилларда сўзловчи филолог, шарқшунос ва исломшунос олим Акрам Ҳабибуллаев 90-йилларда Яман ва Ливияда араб тили таржимони бўлиб ишлаган, сўнг Буюк Британиядаги Оксфорд исломшунослик марказида тадқиқотчи бўлиб ишлаган, деб хабар беради "Караван" газетаси. Кейин АҚШ университетларида илмий иш олиб борди, 2000 йилда ўша ерга олим оиласи билан кўчиб борди.

– Мен ҳозирги Туркистон вилоятининг Қарноқ қишлоғида туғилганман. Бобом диндор зиёли инсон ва Қуръонни ёддан биладиган ҳофиз эдилар. Унга Совет даврида таълим бериш тақиқланди. Лекин у менга ва бошқаларга муқаддас битиклар, араб ёзуви ҳақидаги билимларни яширинча ўқитди. Совет мактабига борганимда Қуръонни бироз ўқиб, араб ёзувини тушунишим мумкин эди", - дейди Акрам Ҳабибуллаев.

Синфдошлар араб тилида сўзлашган болакайга "мулла" деб таъна қилдилар ва бир муддат Акрам тил ўрганишдан воз кечди.

Аммо мавзуга бўлган муҳаббат ўз самарасини бериб, 1978 йилда суҳбатдошимиз Тошкент Давлат университетининг Шарқшунослик факультетига ўқишга кирди ва 1994 йилда араб шеърияти тарихи бўйича диссертациясини ҳимоя қилди.

– Бошқа соҳаларга ҳам қизиқдим. Менинг лойиҳаларимдан бири XV аср бошларида Сурияни босиб олиш пайтида Амир Темур билан учрашган араб тарихчиси, файласуфи Ибн Халдуннинг таржимаи ҳолини ўрганишдир. Қозоғистон ва Ўзбекистонда чоп этилган бу буюк шахсларнинг суҳбатларини ўзбек ва рус тилларига таржима қилдим", - дейди Акрам Ҳабибуллаев.

Ҳозирда қозоғистон ва ўзбекистонлик ҳамкасблар, Аширбек Мўминов ва Шовосил Зиёдовлар билан биргаликда олим тасаввуф шайхи, коллекционер ва китобсевар Ҳожа Муҳаммад Порсонинг йўқолган кутубхонасини тиклаш билан банд. XII аср охиридан XIX аср ўрталаригача мавжуд бўлган бу талон-тарож қилинган кутубхонада фан, адабиёт, маданият ва ислом динининг барча тармоқларига оид китоблар сақланган. Зарралардан олимлар ўша давр қўлёзмаларини тикламоқдалар, китобларнинг айримлари Тошкент, Бухоро, Олма-ота, Москва, Санкт-Петербург, Франция ва Покистонда топилган.

2007 йилдан бошлаб олим Индиана штатининг Блумингтон кичик шаҳарчасида яшайди ва маҳаллий университетда профессор-библиограф бўлиб ишлайди. Дарвоқе, бу Қўшма Штатлардаги Марказий Осиёни ўрганиш бўйича бутун бир департамент ташкил этилиб, тегишли педагог кадрлар, шунингдек, қозоқ, ўзбек, қирғиз, туркман ва минтақанинг бошқа тилларидаги тарихий, сиёсий ва бошқа мавзулардаги адабиётларни тақдим этган саноқли университетлардан биридир.

 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Дунё янгиликлари
Бошқа мақолалар

Булар Аллоҳ учун, мен учунчи?

01.08.2025   7775   1 min.
Булар Аллоҳ учун, мен учунчи?

حدثنا العباس الدوري نا يعلى بن عبيد نا موسى هو الجهني عن مصعب بن سعد عن أبيه قال: جاء أعرابي النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم فقال: يا رسول الله: علمني كلاما أقوله قال :”قل لا إله إلا الله وحده لا شريك له الله أكبر كبيرا والحمد لله كثيرا وسبحان الله رب العالمين لا حول ولا قوة إلا بالله العزيز الحكيم“. قال: هؤلاء لربي فما لي قال: قل:  اللهم اغفر لي وارحمني واهدني وارزقني.

 

Мусъаб ибн Саъд отасидан ривоят қилади: “Бир аъробий Набий соллаллоҳу алайҳи ва ъалаа олиҳи васалламнинг олдиларига келиб: “Эй, Аллоҳнинг Расули, менга бир калимани ўргатинг, мен уни айтиб юрай”, деди.

Лаа илааҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, Аллоҳу акбар кабийро, валҳамдулиллааҳи касийро, субҳааналлоҳи Роббил ъааламийн, лаа ҳавла ва лаа қуввата иллаа биллааҳил ъазийзил ҳакийм”, деб айт! дедилар.

У: “Булар Аллоҳ учун, мен учунчи?” деди. “Аллоҳуммағфирлий, варҳамний, ваҳдиний, варзуқний”, дегин”, деб айтдилар”.

 

Калима ва дуонинг маъноси: Ёлғиз Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, Унинг шериги йўқ. Аллоҳ буюкдир, энг буюкдир, Аллоҳга кўп ҳамд бўлсин. Оламлар Робби пок деб ёд этаман. Куч ҳам, қувват ҳам фақат Азизу Ҳаким Аллоҳ биландир.

Аллоҳим, мени мағфират қил, менга раҳм қил, мени ҳидоятга бошла ва менга ризқ бергин.

 

Абу Саид Ҳайсам ибн Кулайб Шошийнинг
“Муснади Шоший” асаридан
Даврон НУРМУҲАММАД таржимаси