Тибет деганда кўпчиликнинг ҳаёлига дарҳол бутпарастлик келади. Аммо Тибет аҳолисининг тахминан 2-3 фоизини мусулмонлар ташкил этишини кўпчилик билмаса керак.
Непал мусулмон жамоаси оқсоқоллари Муҳаммад Иброҳим ва Абдулраҳмон Батт Тибет мусулмонлари ҳақида куйидаги маълумотларни тақдим этишди. Бу ҳақда "info.islom" нашри хабар берди.
1. Мусулмонлар бутпарастлар билан доим аҳил-иноқ бўлиб яшаган.
Тарихий манбаларга таяниб шуни айтиш мумкинки, Непал, Хитой ва Ҳиндистонлик мусулмон садогарлар Тибетга XIV-XVII асрларда келиб, бу ерда кўним топганлар. Ўша пайтдан буён то бугунги кунгача улар маҳаллий аҳоли билан тинч-тотув умргузаронлик қилиб келишмоқда.
2. Далай-лама тибетлик мусулмонларни ҳеч қачон қораламаган.
Айтишларича, Далай-лама мусулмон савдогарларни Тибетда қолишга ундаб, уларга турли имтиёзлар берган ҳамда масжид ва қабристон қурилиши учун ер ажратган. Муҳаммад Иброҳимнинг таъкидлашича, ҳозирги Далай-лама фақатгина мусулмон қассоб етказиб турадиган ҳалол гўштни тановул қилади.
3. Тибет мусулмонлари маҳаллий маданиятни асраб қолишга ёрдам берган.
1950 йилда Тибет Хитой томонидан истило этилганда минтақада яшовчи мусулмонларнинг тили ва урф-одатлари тўлалигича тибетликларникига мослаштирилган эди. Непалдаги истаган мусулмон хонадонига ташриф буюрсангиз, бу ҳолатни гувоҳи бўлишингиз мумкин.
4. Тибетлик мусулмонларнинг ҳижрати.
Хитой ҳукумати томонидан ҳеч қандай тазйиқ ва босимга учрамай ўз тадбиркорлигини муваффақиятли давом эттираётган тибетлик мусулмонлар шу ерда туғилиб, униб-ўсаётган авлод келажагидан ҳавотирда эканликларини билдирганлар. Шу сабабли мусулмон жамоасининг ёши улуғ вакиллари Хитой коммунистик партиясидан Ҳиндистон ва Непалга қайтиш учун изн сўрашган.
5. Тибет мусулмон жамоаси нодавлат фаровонлик жамғармасини ташкил этиб, унинг асосий фаолияти таълим соҳаси билан боғлиқ. Тушаётган закот ҳамда ҳайр-эҳсон ва садақа пуллари асосан мусулмон талабаларга ажратилмоқда.
ЎМИ Матбуот хизмати
1. Диний ибодатларни бажариш
1.1. Намозларни ўз вақтида ўқиш. Ибодатлар ичида энг афзали – вақтида ўқилган фарз намози саналади.
1.2. Рўза тутиш. Қазо ва нафл рўзаларни тутиш. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қиш кунидаги рўза қийинчиликсиз топиладиган ғанимат (ўлжа)дир”, деганлар (Имом Термизий ривояти).
1.3. Қуръон ўқиш. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Умматимнинг энг афзал ибодати Қуръонга қараб тиловат қилишдир”, деганлар. Қуръонни ёддан ўқишдан кўра, унга қараб ўқиш афзалдир. Чунки Қуръонга қараш ҳам ибодатдир.
1.4. Таҳажжуд намозларини ўқиш. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Фарз намоздан кейинги энг афзал намоз тунги намоздир”, деганлар (Имом Муслим ривояти).
1.5. Дуо ва зикрни кўпайтириш. “...Аллоҳни кўп зикр қилинг. Шоядки, зафар топсангиз” (Жума сураси, 10-оят).
2. Оилага яхшилик қилиш
2.1. Ота-онага яхшилик қилиш. Ўз вақтида ўқилган фарз намоздан кейин энг афзал амал бу – ота-она хизматида бўлиш саналади. Зеро, “Роббингиз, Унинг Ўзигагина ибодат қилишингизни ҳамда ота-онага яхшилик қилишни амр этди” (Исро сураси, 23‑оят).
2.2. Фарзанд ва аҳли аёлга хурсандчилик улашиш. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сизларнинг яхшиларингиз ўз аҳлига яхши муомала қилганингиздир. Мен ўз аҳлига яхши муомала қилувчироғингизман”, деганлар (Имом Термизий ривояти).
3. Илм олиш, китоб ўқиш
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Илм талаб қилиш ҳар бир мусулмон зиммасига фарздир”, деганлар.
4. Тафаккурга вақт ажратиш
Ҳасан раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар: “Бир соат тафаккур қилиш бир кечани бедор ўтказишдан яхшидир”.
5. Муҳтожларга ёрдам бериш
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким бир мўминнинг битта дунёвий ташвишини аритса, Аллоҳ таоло унинг Қиёмат кунидаги ташвишларидан бирини аритади. Ким қийналган кишига енгиллик келтирса, Аллоҳ таоло унга дунёю Охиратда енгиллик беради” (Имом Муслим ривояти).
6. Силаи раҳм қилиш
Дам олиш кунлари қавм-қариндошлар ҳолидан ҳеч бўлмаса телефон орқали бўлсада хабар олиш учун қулай фурсат. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимни ризқи кенг, умри узоқ бўлиш хурсанд этса, силаи раҳм қилсин (қариндошлик ришталарини мустаҳкамласин)” (Имом Бухорий, имом Термизий ривояти).
7. Спорт билан шуғулланиш
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кучли мўмин Аллоҳ ҳузурида кучсиз мўминдан яхшироқ ва маҳбуброқдир”, деганлар.
8. Дўст ва яқинлар ҳолидан хабар олиш
Ҳазрат Али розияллоҳу анҳу айтадилар: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни: “Қайсики мусулмон бошқа бир мусулмонни эрталаб зиёрат қилса, то кеч киргунича унга етмиш минг фаришта салавот айтади. Агар кеч кирганида зиёрат қилса, то тонг отгунича етмиш минг фаришта унга салавот айтади. Унга жаннатда бир боғ бўлади”, деб айтганларини эшитдим (Имом Термизий ривояти).
Дам олиш кунларингиз хайрли ва баракали ўтсин!
Даврон НУРМУҲАММАД