05 Ноябр, 2024, 04 Жумадул аввал, 1446
05 Ноябр, 2024, 04 Жумадул аввал, 1446
Фарзанд ҳаётимиздаги энг катта неъматлардан биридир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: "Агар ораларингизда мункиллаган қариялар, ўтлаб юрган жонзотлар ва эмизикли чақалоқлар бўлмаганда эди, бошингизга балолар ёмғирдек ёғилар эди".
Демак, орамизда ёш болаларнинг борлиги бу барчамиз учун Аллоҳнинг раҳмати экан. Буни асло унутмаслигимиз лозим.
Умму Холид ёшлигида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига боргани ҳақида сўзлаб беради. У Ҳабашистондан отаси билан бирга келган ва эгнига сариқ рангли кўйлак кийганди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уни кўриб: "Сана, сана (Ҳабашистон лаҳжасида "яхши" деган маънони англатади)" дедилар сўнгра қизалоқ билан кулишиб, ҳабаш лаҳжасида гаплашдилар. Чунки қизалоқ Ҳабашистонда туғилгани учун фақат шу лаҳжада гаплаша оларди.
Қизалоқ жажжи қўлларини Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак кўйлакларининг орқасига киритиб, чап куракларининг устки қисмидаги кабутар тухумидек келадиган пайғамбарлик муҳрини ўйнай бошлади. Буни кўрган қизалоқнинг отаси қаттиқ танбеҳ берди. Аммо Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Уни тинч қўй!" дедилар. Кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам икки қўлларини кўтариб унинг ҳаққига: "Кўйлакингни кийиб, эскиртиравергин, Аллоҳ ўрнига бераверсин. Кийиб, эскиртиравергин, Аллоҳ ўрнига бераверсин" деб дуо қилдилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг дуолари сабабли ўша қизнинг умри узун бўлди. Эскиргунича чиройли кийимларни киярди, кейин янада чиройлисини сотиб оларди.
Қаранг, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кичик болага қандай муносабатда бўляптилар. Жажжи қизалоққа қанчалик меҳрибонлик кўрсатдилар. Болаларнинг қизиқувчанлиги, ўйинқароқлигини яхши билганлар ва шунга муносиб жавоб қайтарганлар. Биз ҳам бундан ўзимизга ўрнак олишимиз керак. Зеро, бу ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг болаларга нисбатан муомаларига оид суннатлари, хулқларидан биридир.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам болаларни алоҳида ҳурмат қилардилар
Жамиятда инсонларнинг аксарияти болаларни четга суришади. Айтайлик, улар бирор нарса сотиб олмоқчи ёки сотмоқчи бўлишса, сотувчи ҳам, сотиб олувчи ҳам уларга эътибор бермайди. Ҳеч ким уларга аҳамият бермайди, гўёки уларнинг қўлидан ҳеч қандай иш келмайди. Бироқ Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар бир болага алоҳида аҳамият берардилар.
Кунларнинг бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга сув келтиришди. У зот алайҳиссалом ундан ичдилар. Набий алайҳиссаломнинг ўнг томонларида 10 ёшлик Ибн Аббос, чап томонларида эса Абу Бакр Сиддиқ ва яна бошқа катта саҳобалар розияллоҳу анҳум ўтиришган эди. Аслида ичимлик ичишни ўнг томондан бошлаш суннат саналади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ибн Аббос розияллоҳу анҳуга қараб: "Буни Абу Бакрга узатишимга изн берасанми?" деб рухсат сўрадилар. 10 яшар Ибн Аббос розияллоҳу анҳу: "Ҳаргиз ундай қила олмайман. Сиздан бўлган насибамни бирор кишига раво кўрмайман. Мен Сиздан кейин ичишни истайман", деди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам муборак қўлларини болакайнинг қўлига қўйиб, бу нарса унинг ҳаққи эканлигини билдириб қўйдилар. Яъни болакай ёш бўлишига қарамай ўз навбатида сув ичди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг болалар билан мулоқотдаги услублари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам болалар билан шундай гаплашар эдиларки, улар ўзларини худди катталардек ҳис этишарди. Аммо айрим одамлар болалар билан кулгили товушлар чиқариб ўйнашади. Баъзан кўчадаги болалар билан ҳам уларнинг жиғига тегиб, ўзлари қочиб кетмагунча ҳазиллашадилар. Ҳатто 10 ёшар болани юзларини чимчилаб худди гўдакка ўхшаб кулишини кутамиз. Бундай эркалашларда бола ўзини катталардек ҳис қилмайди. Аммо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ибн Аббос билан суҳбатлашганда, унга нималарни айтганларини биласизми? У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай дедилар: «Эй болакай! Мен сенга калималарни ўргатаман. Аллоҳни(нг буйруғу қайтариқларини) муҳофаза қилгин, шунда У Зот сени муҳофаза қилади. Аллоҳни муҳофаза қилсанг, У Зотни рўпарангда топасан. Сўрамоқчи бўлсанг, Аллоҳдан сўра. Кўмак истамоқчи бўлсанг, Аллоҳдан иста. Билки, агар бутун уммат (маҳлуқотлар) сенга бирор манфаат бериш учун жамланса ҳам, Аллоҳ сенга ёзган нарсадан бошқасини бера олмайди. Агар уларнинг ҳаммаси сенга бирор зарар етказиш учун жамланса ҳам, Аллоҳ сенга ёзган нарсадан бошқасини етказа олмайди».
Ушбу муборак ҳадис Ибн Аббос розияллоҳу анҳу орқали бизгача етиб келди. Бу гўзал сўзларни Ибн Аббос розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан тинглаганларида бор йўғи 9 ёшда эдилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг хато қилган болаларга муносабатлари
Ҳеч шак-шуҳбасиз, ҳар қандай ёш бола хато қилади. Баъзан нотўғри иш қилади. Ахир у бола-ку. Аммо кўпчилигимиз болаларнинг хатосини қабул қила олмаймиз. Фарзандимиз ёки бошқаларнинг фарзандининг хатоларидан қаттиқ ғазабланамиз. Баъзилар ҳатто фарзандини калтаклайди, уради. Аммо, унутмангки! Аллоҳ тоало ёш болаларни ҳисоб-китоб қилмайди.
Кунларнинг бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам хурмо дарахтига тош отаётган болаларнинг олдидан ўтиб қолдилар. Шунда у зот соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Болаларим, дарахтга тош отманг! Чунки бу билан дарахтга ҳам, одамларга ҳам зиён етказасиз. Лекин ерга тушган хурмоларни териб, енг. Аллоҳ сизнинг қорнингизни тўйдирсин", дедилар.
Қаранг, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам гўзал хулқни ўргатдилар, ёмонликдан қайтардилар ва уларнинг ҳақига дуо қилдилар.
Аллоҳ таоло сизни яхши кўради
Фарзандларимизга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни хулқларини, суннатларини ўргатсак, улар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни яхши кўриб қоладилар. Бу барчамизнинг вазифамиздир. Бунинг учун аввало ҳар биримиз амалда ўрнак бўлишимиз талаб этилади.
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: "Айтинг (эй Муҳаммад!): “Агар Аллоҳни севсангиз, менга эргашингиз. Шунда Аллоҳ сизларни севади” (Оли Имрон сураси, 31-оят).
Даврон НУРМУҲАММАД
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Молекуляр дунёга оид замонавий тадқиқотлар олимлар ва илмий марказларни Яратувчининг мавжудлиги тўғрисидаги якдил, асосий хулосага келишига сабаб бўлмоқда. Протеин молекуласининг тузилишини батафсил ўрганиш натижасида олимлар илоҳий куч иштирокисиз молекулалар ўз-ўзидан пайдо бўлиш эҳтимоли мавжуд эмас деган қатъий тўхтамга келишмоқда.
Протеин молекулалари тирик ҳужайранинг асоси бўлиб, у маълум аминокислоталардан иборат. Протеинлардаги аминокислоталарнинг сони 50 дан мингтагача ёки ундан кўп бўлади. Бундай ҳолда, аминокислоталар фақат битта турдаги, яъни Л-аминокислоталар бўлиши керак. Улар қатъий кетма-кетликда жойлашган ва бир-бири билан фақат пептид боғи билан боғланади. Пептид боғи аминокислота боғламларини бир-бири билан боғлайди. Агар оқсил молекуласининг тузилишида ушбу шартлардан бирортаси бузилган бўлса, у тирик материянинг бир қисми бўла олмайдиган фойдасиз аминокислоталар тўпламига айланади.
Масалан, 20 та турдаги 500 та аминокислотадан иборат ўртача оқсил молекуласини қатъий тартибга солиш зарурати молекуляр дунёнинг жуда мураккаб конфигурациясидан далолат беради. Агар аминокислоталар керакли кетма-кетликда ўз-ўзидан пайдо бўлиши мумкин деб ҳисобласак, унда бундай ҳолатнинг эҳтимоллиги 1/10⁶⁵⁰, яъни ўннинг 650-даражасидаги сондан бирига тенг.
Бу рақам қаердан пайдо бўлди? Бу оддий математика. 20 та турдаги ҳар бир аминокислотани тўғри танлаш эҳтимоли 1/20 ни ташкил қилади. Ва барча 500 аминокислоталарни тўғри танлаш эҳтимоллиги 1/20⁵⁰⁰ бўлса, бу 1/10⁶⁵⁰ га тенг.
Энди фақат Л-аминокислоталарни танлаш эҳтимоллигини ҳисобласак. Л ва Д-аминокислоталар бир хил кимёвий таркибга эга, аммо учинчи даражали тузилмаларнинг қарама-қарши жойлашувида фарқланади. Бундан ташқари, барча тирик организмларнинг оқсиллари фақат Л-аминокислоталардан иборат ва агар протеин таркибида камида битта Д-аминокислота бўлса, у яроқсиз ҳолга келади. Икки мавжуд турдаги аминокислоталардан (Д ва Л) Л-аминокислоталарнинг бўлиш эҳтимоллиги 1/2 га тенг. Протеинда 500 та аминокислота бўлса, уларнинг фақат Л — шакллари бўлиш эҳтимоли 1/2⁵⁰⁰ бўлиб, бу 1/10¹⁵⁰ га тенг.
Аминокислоталарнинг пептид алоқаси билан боғланиш эҳтимоллигини ҳисобга олиш керак. Аминокислоталар бир-бири билан турли хил бирикмалар ҳосил қилади, аммо оқсил молекуласини ҳосил қилиш учун аминокислоталар бир-бири билан фақат пептид боғи билан боғланган бўлиши керак. Аминокислоталарни пептид боғи орқали боғлаш эҳтимоли 50 %ни ташкил этиши аниқланди. Агар оқсилда 500 та аминокислота бўлса, умумий эҳтимоллик 1/2⁴⁹⁹ бўлиб, бу 1/10¹⁵⁰ га тенг.
Барча уч омилни ҳисобга олиш ва умумий эҳтимолликни ҳисоблаш учун натижада юзага келган эҳтимолликларни кўпайтириш керак. 1/10⁶⁵⁰ х 1/10¹⁵⁰ х 1/10¹⁵⁰ = 1/10⁹⁵⁰, яъни 10нинг 950-даражасидан битта имконият. Тасаввур қилинг, эҳтимоллик қанчалар кам! Имкониятлар деярли нолга тенг! Математикада 1/10⁵⁰ эҳтимоллик нолга тенг ҳисобланади.
Биология бўйича Калифорния эҳтимоллик илмий марказидан доктор Жеймс Копедж ҳисоб-китобларни амалга оширди. Олим барча эҳтимоллик қонунларини биргина оқсил молекуласининг тасодифан пайдо бўлиш эҳтимоллиги мисолида кўриб чиқди. У ернинг барча жисм ва суюқликлари — океанлар, атомлар, ер қобиғи таркибидаги молекулаларни пайдо бўлиш эҳтимоллигини ҳисоблаб чиқди. Кейин у аминокислоталарнинг боғланиши табиатдаги боғланиш тезлигидан бир ярим триллион марта юқори тезликда содир бўлишини аниқлади. Имкониятларни ҳисоблаб, у битта оқсил молекуласи тасодифан ҳосил бўлиши учун 10²⁶² йил кераклигини аниқлади. Бу 262 нолга эга астрономик рақам бўлиб, коинотнинг ҳозирги маълум ёшидан ҳам ошади.
Бинобарин, Яратганнинг иштирокисиз тирик материянинг оқсил молекуласидек оддий бирикмаси ҳосил бўлмас экан, мураккаброқ бирикмалар, ҳужайралар, организмлар ва жисмларнинг ўз-ўзидан пайдо бўлиши борасидаги эҳтимоллиги умуман мавжуд эмас.
Интернет маълумотлари асосида
ТИИ Ҳадис ва ислом тарихи фанлари кафедраси
катта ўқитувчиси Пўлатхон Каттаев тайёрлади
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа