Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим
Иннаа лиллааҳи ва иннаа илайҳи рожиъуун.
Улуғ мутафаккир, ҳассос адиб, фозил инсон, ҳайрат ва нидода, фахр ва армонда, имон ва эътиқодда мусаффо, дарчил туйғулар соҳиби устоз Аҳмад Муҳаммад ҳожи дада бугун орамиздан дорулбақога кўчдилар. Эй, дариғ! Бир бутун нуктадон, дақиқнавис алломанинг умрлари поёнига етди.
Устоз кўплаб диний-маърифий, бадиий, илмий, тарихий асарлар муаллифи ва муҳаррири, хусусан, “Тафсири Ирфон” Қуръони карим маъноларининг таржима ва тафсирининг адабий муҳарррири Аҳмад Муҳаммад Турсун 1949 йилда Наманган шаҳрида туғилганлар. 1967 йилдан бошлаб матбуотда фаолият олиб борадилар.
Қаламлари ҳақиқат узра йўналтирилган устоз “Наманган ҳақиқати” газетасида турли вазифаларда, жумладан, “Наманган атласи”, “Ирфон”, “Таржимон”, “Суҳбатдош”, “Ҳайрат” рўзномаларида бош муҳаррир бўлиб халқимизнинг қалб-қўрини сахифаларга туширган муҳаққиқ эдилар.
2003-2010 йилларда “Ҳидоят” журналида бўлим муҳаррири бўлиб, унинг саҳифаларига ҳикмат дурдоналарини таратдилар.
2014 йилдан буён, “Hilol-Nashr” нашриётининг муҳаррири, нашриёт томонидан ҳар ой чоп қилинадиган “Ҳилол” диний-маърифий, ижтимоий-адабий журналининг ношири, “Олтин силсила” ҳадислар тўплами муҳаррирлар ҳайъати аъзоси, ёшларга ўрнак бўлиб келаётган таҳририятнинг маҳорат соҳиби эдилар.
Марҳум адибнинг элликка яқин диний, бадиий, илмий-маърифий китоблари нашр этилиб, буюк халқимиз ардоғида ўқиб, ўрганиб келинмоқда.
Устоз тасниф этган барча нур чашмаларга тўлган асарлари мисоли зикру суҳбат қилаётгандек таъсир кучига эга эди.
Инсон эришиши керак бўлган энг юксак мартаба ва ахлоқ бобида намуна бўлган олийжаноб зиё нури эдилар.
Бу каби буюк нурли йўл соҳиби устозимиз ёшлик давридан то умрларининг охиригача ўткир зеҳн, теран заковат, зуҳду тақво билан ҳамнафас яшаб ўтдилар.
У кишининг сўзлари, иқрорлари, ахлоқ ҳамидалари барчага ибрат эди.
У олийжаноб инсон таратган ҳикматлардан инсонни қалби покланиб, руҳий озуқаланиб, илоҳий мададга суғорилардингиз.
Бу муҳтарам инсон ҳидоят йўлини аниқ ушлаб, бу муборак йўлда яхшилик изловчиларга йўлдош бўлдилар.
Дунё ва охиратнинг эзгулик ҳазинасини мерос қолдирдилар. Мўмин-мусулмонда бўлган барча гўзал сифатларни ўзларида мужассам этдилар.
Устоз адабиёт бобида юлдуз бўлиш билан бир қаторда, хулқу одобда, хушмуомала ва садоқатда, қаноат ва риёзатда ҳам тенгсиз эканликлари бизнинг қалбимизга ўз нақшини қолдирмоқда.
Тақдирга табдил йўқ! Биз айрилиқ жафосини тортиб турган оила аъзоларига, нуридийда фарзандларига, ака-ука жигаргўшаларига, ҳабиб мухлисларига ўзимизнинг таъзиямизни билдирамиз.
Аллоҳдан сабру жамил тилаймиз. Аллоҳим устознинг руҳларини бизларнинг дуоларимиз билан равҳу райҳон айласин! Омийн, Я Роббал Аламийн.
Абдулҳай Абдулҳафиз ўғли
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Имом Муслим, Абу Довуд ва Молик видолашув ҳажи ҳадисида Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қиладилар:
"Аёллар ҳақида Аллоҳдан қўрқинглар! Чунки сизлар уларни Аллоҳнинг омонати ила олгансиз. Уларнинг фаржларини Аллоҳнинг калимаси ила ҳалол қилиб олгансизлар. Сизлар учун уларнинг зиммасида сиз ёмон кўрган бирор кишига тўшакларингизни бостирмаслик мажбурияти бор. Агар ўшани қилсалар, уларни ачитмайдиган қилиб уринглар. Улар учун сизнинг зиммангизда маъруф йўл билан ризқлари ва кийимлари мажбурияти бор".
Муовия Қурайший розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Ё Аллоҳнинг Расули, бизнинг биримизда хотинининг нима ҳаққи бор?» дедим.
«Қачон таомлансанг, уни ҳам таомлантирасан. Қачон кийим кийсанг, уни ҳам кийинтирасан. Юзига урмайсан. Қаттиқ сўкмайсан ва уйдан бошқа жойда ҳижрон қилмайсан», дедилар у зот алайҳиссалом (Абу Довуд ва Насоий ривоят қилишган).
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Ҳинд бинти Утба: «Аллоҳнинг Расули, Абу Суфён ўта бахил одам, менга ва боламга кифоя қиладиган нарсани бермайди. Фақат унга билдирмай олсамгина бўлади», деди.
«Ўзингга ва болангга етарлисини тўғриликча ол», дедилар у зот алайҳиссалом (Икки шайх ривоят қилишган).
Барча уламолар аёлларнинг нафақаси эрларига вожиб бўлишига иттифоқ қилганлар.
Ақлга солиб кўрилганда ҳам, аёл киши эрнинг хизматларини қилганидан кейин, унинг измида бўлганидан кейин, албатта, унинг нафақаси эрга вожиб бўлади-да!
Унинг миқдори иккисининг ҳолига қараб бўлади. Иккиси бой бўлса, бойники, камбағал бўлса, камбағалники бўлади. Эр бой, хотин камбағал ёки аксинча бўлса, икки ҳолнинг ўртасида бўлади. Агар хотин отасининг уйида бўлса ҳам ёки эрнинг уйида бемор бўлса ҳам.
Эрга хотини учун вожиб нафақалар беш қисмдир:
1. Таом.
Бунга озиқ-овқат, ичимлик ва овқатга қўшиб ейиладиган нарсалар (сирка, ёғ ва шунга ўхшаш) ҳамда овқат пишириш учун кетадиган барча нарсалар киради. Таомнинг миқдори етарли бўлиши керак, мазкур миқдор эрнинг бой-камбағаллигига қараб белгиланади.
2. Кийим.
Етарли даражада, бир сидра кийим-бош доимо бўлиши керак. Ҳанафий ва шофеъий мазҳабларида: «Ҳар олти ойда бир сидра янги кийим олиб берилади», дейилган.
3. Маскан.
Эр ўз хотинини маскан билан таъминлаши вожиб. Маскан эрнинг молиявий имконияти савиясида бўлади. Шу билан бирга, маскан тўлиқ жиҳозланган бўлиши шарт. Унда яшаш учун керакли ҳар бир нарса бўлиши лозим.
4. Агар хотин хизматкор ишлатиб юрадиган тоифадан бўлса, хизматкор солиб бериш ҳам унинг нафақасига киради.
5. Тозалик асбоб-анжомлари ва уйнинг керакли матоҳлари.
Агар эр моли бўла туриб, нафақа бермаса, қози уни қамашга ҳукм чиқаради. Хотин талаб қилса, бошқа мулклари сотилиб, унинг нафақаси берилади. Эр ноиложликдан нафақа бера олмаса, қамалмайди.
«Улардан асоингни кўтарма ва уларни Аллоҳдан қўрқишга чақириб тургин».
Яъни аҳли аёлинг сенинг ҳайбатингни доимо сезиб турсин. Улардан содир бўладиган ҳар бир ношаръий ишни эътиборсиз қўймаслигингни унутмасинлар.
Сен уларни доимий равишда Аллоҳ таолога тақво қилишга чақириб тур. Бу ишда жуда кўп яхшиликлар бор.
«Яхшилик ва силаи раҳм» китоби 1-жуз.