Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
23 Январ, 2025   |   23 Ражаб, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:20
Қуёш
07:42
Пешин
12:40
Аср
15:47
Шом
17:31
Хуфтон
18:48
Bismillah
23 Январ, 2025, 23 Ражаб, 1446

«Detik»: COVID-19 пандемиясида Ибн Сино услубини бутун дунё қўлламоқда

2.05.2021   1728   2 min.
«Detik»: COVID-19 пандемиясида Ибн Сино услубини бутун дунё қўлламоқда

Индонезиянинг «Detik» янгиликлар сайтида «Карантинни жорий этишнинг асосий ғояси Абу Али ибн Сино томонидан ишлаб чиқилган» сарлавҳали мақола чоп этилди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.

Мақолада карантин қадим замонлардан бери маълум бўлиб, уни Ибн Сино ишлаб чиққани таъкидланган.

«Абу Али ибн Сино (980-1037) замонавий тиббиётнинг отаси, деб эътироф этилади. У замонавий Ўзбекистон ҳудудида туғилиб, вояга етган, турли илм-фан манбалари, жумладан, Афлотун асарларини чуқур ўрганган таниқли олимлардан биридир», дейилади мақолада.

Материалда таъкидланишича, Ибн Синодан қолган илмий мерос жуда бой. Унинг энг йирик асари - 1025 йилда биринчи марта нашр этилган «Тиб қонунлари» деб номланган 5 жилдли тиббиёт энциклопедиядир. У муҳим тиббиёт фанларини ўз ичига олади ва замонавий тиббиёт, шу жумладан, карантин асосини ташкил этади.

Мақолада Ибн Сино ўз амалиётида вабо касаллигига дуч келгани ҳақида маълумот берилган. У инфекцияларни камайтириш учун беморни 40 кунлик ўзини-ўзи яккалаб қўйиш концепциясини ишлаб чиққан. Араб тилида бу усул «ал-Арбаиния» деб номланади ва “40 кун” деган маънони англатади.

Кейинчалик «ал-Арбаиния» термини Европа олимлари томонидан бошқача шаклда талаффуз қилина бошланган.

Тарихчиларнинг тахмин қилишича, «ал-Арбаиния» “карантин” сўзига асос бўлиб хизмат қилган.

XIV ва XV асрларда «қора ўлим» вабоси тарқалган вазиятда Венеция шифокорлари ушбу касаллик билан курашиш жараёнида «Quarantena» деб аталадиган услубни қўллашган. Бу сўз итальян тилида “40 кун” маъносини англатади.

COVID-19 падемияси даврида SARS-CoV-2 вируси тарқалишининг олдини олиш учун карантин услубидан кенг фойдаланилмоқда. Олимлар бу услуб пандемия тарқалишининг олдини олишда исботланган йўл эканини яна бир бор исботлади, дея хулоса қилади «Detik» нашри.

 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Дунё янгиликлари
Бошқа мақолалар

Қуръон ўқимасдан хотиржам яшаш мумкинми?! 

14.01.2025   4662   2 min.
Қуръон ўқимасдан хотиржам яшаш мумкинми?! 

Банда оламдан ўтса, уни ювиб кафанлаш, жаноза ўқиб дафн этиш ортда қолган мусулмонлар зиммасига тушади. Одамлар маййит ҳурматини жойига қўйиб, жаноза ўқиб дафн этишлари, Қуръон тиловат қилиб савобини бағишлашлари мумкин. Бироқ улар марҳум зиммасидаги фарз ибодатларни тўкис бажаролмайдилар. Ҳамма гап шунда. 
Бошқа тарафдан олиб қараганда, кўпчилик Қуръон ўқимай юргани учун ҳам руҳий тушкунликка, депрессияга тушиб қоляпти. Ҳар қадамда стресс (руҳий зўриқиш, асаббузарлик) кузатилади. Баъзи одамлар асаби чатоқ, сал нарсага ловуллаб ёниб кетади, сиркаси сув кўтармайди. Бунинг сабабини суриштирсангиз, Қуръон ўқимаслиги, Исломдан бехабарлигидан экани билиниб қолади. Ҳатто Қуръон таржимасини олиб ўқишга ҳам қунт қилмайди. Аллоҳнинг Каломини ўқимасдан қандай қилиб хотиржам яшаш мумкин?! 

Хуллас, айни дамда ечими қийин бўлиб турган глобал руҳий муаммонинг оддий давоси – Қуръон ўқиш, охиратни эслаш. 
Унутмайлик: Қалб зангини, кўз ширасини зеб-зийнатлар, бойлик, обрў-эътибор билан кетказиб бўлмайди. Қалби зилол сувдек мусаффо, икки дунёси обод бўлишини истаган инсон охиратни унутмайди, Аллоҳнинг Каломини қунт билан ўқиб-ўрганади. 
Ҳозирги пайтда ҳар хил касалликлар кўпайган, авваллари маълум бўлмаган иллатлар пайдо бўлган. Одамлар улардан қутулиш учун пулларини, олтиндан қиммат вақтларини сарфлаяптилар. Шунга қарамай, шифохоналар касаллар билан тўла, беморлар сафи камайишидан дарак йўқ. Бунинг боиси нимада? 

Сабаби, кўп одамлар мукаммал шифо нимадалигига аҳамият бермайдилар. Тиббиёт ходимлари бор эътиборларини моддий муолажаларга қаратиб, руҳий жиҳатларга унчалик парво қилишмайди. Шунинг учун беморлар дарддан тўлиқ соғайиб кетишлари қийин кечади. 
Танадаги дарддан бутунлай халос бўлишда Қуръоннинг аҳамияти беқиёс. Зеро, Қуръон тушкунлик, паришонхотирлик, ғам-андуҳ, сеҳр, кўз тегиши каби иллатларга тенги йўқ шифодир. Замонавий тиббиёт бундай касалликларни таг томири билан даволашга кўп ҳолларда ожизлик қилади. 

Уламолар айтишича, табобат иккига бўлинади: бадан табобати, қалб табобати. 
Бадан табобатида инсон танасининг ҳолати, касалликни даволаш йўл-йўриқлари ўрганилади. Қалб табобатида эса инсон қалбини касал қилувчи иллатлар, уларнинг давоси ўрганилади. 
Динимиз, исломда ҳар икки жиҳатга эътибор берилади. Айниқса, қалб табобатига – руҳий тарбияга алоҳида аҳамият қаратилади. 
Қуръон ҳар қандай касалликни тузатади, руҳий ёки танадаги касалликми, сеҳрми, жин тегишими, тери касалликларими, барчасига шифо бўлади. Бунинг учун беморнинг эътиқоди тўғри бўлса, кифоя. Зотан, соғлом ақида шифонинг ярмидир.  

 Т.Хурсанмуродов,
Ҳадис илми мактаби ўқитувчиси.