12 Январ, 2025, 12 Ражаб, 1446
12 Январ, 2025, 12 Ражаб, 1446
Халқимиз азал-азалдан меҳр-оқибат, силаи раҳм, қийинчилик ва машаққатли кунларда бир-бирини қўллаб-қувватлаш, муҳтожларга ҳиммат кўрсатиш каби эзгу фазилатлари билан бошқа халқларга ибрат бўлиб келган. Зеро, йиқилганни суяш, очни тўйдириш, етимларга мурувват кўрсатиш каби гўзал хулқлар уммат йўлбошчиси бўлган Муҳаммад алайҳиссалом ҳамда у Зот олиб келган Ислом динининг бош шиорларидан экани ҳам маълум ва машҳурдир.
Абу Умома розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилганлар: «Ким Аллоҳ азза ва жалла учун бир етимнинг бошини силаса, қўли нечта сочнинг устидан ўтса, шунча ҳасанот ёзилади. Ким ўз ҳузуридаги етим қизга ёки болага яхшилик қилса, мен ўша одам билан жаннатда мана бундай бўламан» деб икки бармоқларини яқинлаштирдилар».
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган бошқа бир ҳадисда эса Пайғамбаримиз алайҳиссалом: «Мусулмонларнинг уйлари ичида энг яхшиси ундаги етимга яхшилик қилинадиган уйдир. Мусулмонларнинг уйлари ичида энг ёмони ундаги етимга ёмонлик қилинадиган уйдир», дедилар. Сўнгра икки бармоқларига ишора қилиб: «Мен ва етимнинг кафили жаннатда мана бундаймиз» дедилар».
Гулбаҳор опа Турғуновага Аллоҳ синов берди. Турмуш ўртоғидан эрта ажраган, уч нафар фарзандга ҳам оталик, ҳам оналик қилиб келмоқда. Маҳалладагиларнинг айтишича, у меҳнаткаш, сабр-матонатли ҳамда иффат ва ҳаёда кўпчиликка намуна бўла олади.
Хонадондаги вазиятдан бохабар бўлган олтиариқлик имом-хатиблар бирлашиб, саховатпеша кишилар кўмагида, икки хоналик кулбада ҳаёт кечираётган бу оилага, уч хона ҳамда олди ёпиқ айвон шаклдаги янги уй бунёд этилиб, муборак Рамазон ойи олдидан хонадон соҳибларига туҳфа қилинди.
Тадбирга вилоят бош имом-хатиби Убайдуллоҳ домла Абдуллаев ҳам таклиф этилди. Олтиариқ тумани бош имом-хатиби Бахтиёржон домла Шерматов мазкур хонадон ўзининг камтаринлиги ҳамда бошқа гўзал фазилатлари билан бошқаларга намуна бўлиб келаётгани, янги иморатни қад ростлашида ташаббус қилган ҳимматли кишилар томонидан амалга оширилган хайрли ва ибратли ишлар ҳақида вилоят бош имом-хатибига сўзлаб берди.
Убайдуллоҳ домла Абдуллаев ушбу хайрли ишга ҳисса қўшган барчага миннатдорчилик билдириб, юртимиз тинчлиги, халқимиз фаровонлиги, динимиз равнақи бу ташаббусга ҳисса қўшган саховатпеша халқимиз ҳаққига икки дунё саодатини сўраб дуо қилдилар.
ЎМИ Фарғона вилояти вакиллиги Матбуот хизмати
"Ли ийлафи қурайш" сураси, Қурайш қабиласига берилган неъматларга урғу беради.
Бу суранинг нозил бўлиши сабабини ўрганганда, Аллоҳдан янада қўрқиш ҳисси пайдо бўлади. Бу сура ҳаётдаги муҳим муаммолардан бири - неъматга одатланиб, уни қадрсизлантириш ҳақидадир.
Аллоҳ қурайшликларни икки мавсум - қиш ва ёздаги савдо сафарлари орқали тирикчиликларининг яхши кетишига одатланиб қолганликлари, лекин улар бу неъматларнинг ҳақиқий Эгасини тан олиб, шукр қилмаганларини айтади.
Жоҳилият даврида Қурайш қабиласи фақирлик ва очарчиликда яшаган, ҳаётлари жуда ночор ва қийин бўлган. Ҳаттоки, қашшоқлик кучайганида, баъзилар ўз оиласини олиб, “хубо” деб аталган жойга боришар ва ўша ерда очликдан ҳаммаси ҳалок бўлгунига қадар қолишарди. Бу одат жоҳилият даврида “иътифар” деб номланар эди.
Макканинг катта тожирларидан бўлган Ҳошим ибн Абдуманофга бир куни Бани Маҳзум қабиласининг барча аъзолари жуда қаттиқ очликда қолиб, ҳалок бўлиш арафасида экани ҳақидаги хабар етади. У Аллоҳнинг байти Каъбанинг хизматида турган одамларнинг шундай қашшоқлик ва ўта жоҳилона аҳволда эканликларидан ўкинди ва қаттиқ ғазабланди.
Шу сабабдан Ҳошим ибн Абдуманоф бу ёмон одатни ўзгартиришга қарор қилди ва қуйидагиларни амалга оширди:
– Сизлар Аллоҳнинг байтини хизматида бўлатуриб бутун арабларга ўзингизни шарманда қиладиган ёмон одатларни жорий қилгансизлар, деди ва бир қабилани бир нечта уруғларга бўлиб ташлади. Ҳар бир уруғдаги бой кишилардан ўз қариндошлари билан мол-мулкини тенг бўлишишни талаб қилди. Шундай қилиб, камбағал ҳам бой билан тенг бўлди.
Шундан кейин у Қурайш қабиласига тижорат усулларини ўргатди ва уларни йилда икки марта тижорат сафарига чиқиш йўлларини белгилаб берди. Ёзда мева-сабзавотлар савдоси учун Шомга, қишда эса, қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари савдоси учун Яманга сафарларини ташкил қилди.
Шундай қилиб, Шом ва Яманнинг баракаси Маккага олиб келинди ва қурайшликларнинг иқтисодий ҳолати яхшиланди. Шу билан бирга, “иътифар” одати ҳам йўқ бўлди. Бироқ, вақт ўтиши билан Қурайш қабиласи Аллоҳнинг бу неъматларига шукр қилиш ўрнига, уларга одатланиб қолди ва неъматни қадрламай қўйди. Неъматга ношукурлик қилиш – бу унга одатланиб, уни неъмат деб билмасликдир.
Қурайш қабиласи Аллоҳ томонидан туширилган неъматларга одатланиб, уни қадрсизлантиргани учун Аллоҳ уларга бу сурани туширди: "Мана шу Байт (Каъба)нинг Парвардигорига (шукрона учун) ибодат қилсинлар. Зеро, У уларни очликдан (қутқариб) тўйдирди ва хавфу хатардан омон қилди".
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа