Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
08 Январ, 2025   |   8 Ражаб, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:24
Қуёш
07:49
Пешин
12:35
Аср
15:30
Шом
17:14
Хуфтон
18:33
Bismillah
08 Январ, 2025, 8 Ражаб, 1446

Даврий нашрларда: Мьянмада Ислом

3.04.2021   1327   2 min.
Даврий нашрларда: Мьянмада Ислом

Мьянма Республикаси – Жануби-шарқий Осиёда, Ҳинди­хитой ярим оролининг шимоли-ғарбий қисмида жойлашган давлат. Майдони – 678,5 минг км2. Аҳолиси 42 миллион киши. Пойтахти – Янгон шаҳри. Маъмурий жиҳатдан 14 маъмурий ҳудудга бўлинади.

Давлат тузуми – республика. Конституцияга биноан, давлат бошлиғи – президент, қонун чиқарувчи ҳокимият – Миллат мажлиси; ижро ҳокимияти ҳукумат зиммасида.

Табиати. Мьянма – тоғли мамлакат. Энг баланд жойи 5881 метр (Кхакаборази тоғи). Шарқида Шан тоғи ва унинг денгиз бўйигача чўзилган тизмалари, ғарбида Ракхайн (Аракан-Йома), Паткай ва бошқа тизмалар бор.

Йирик шаҳарлари: Янгон, Мандалай, Моламьян.

Мьянма 1948 йилдан бери БМТ аъзоси. Ўзбекистон Республикаси билан дипло­матик муносабатлари 2001 йил февралда ўрнатилган.

Аҳолиси. Мьянма – кўп миллатли давлат. Мамлакатда 76 га яқин миллат ва элат бор. Мьянмада (бирмаликлар) карен, шан, чин, качин, мон ва бошқа халқлар яшайди. Ҳиндлар, хитойлар, европаликлар (асосан, инглизлар) ҳам бор. Расмий тили – мьянма тили. Диндорлари, асосан, буддавийлар (70 фоиз), мусулмон, ҳинду ва насроний жамоалари ҳам бор.

Мьянмада мусулмонлар сони 2,5 мил­лиондан зиёд. Мамлакат аҳолисининг 4,3 фоизини ташкил қилади. Шундан роҳинжа мусулмонлари 1 миллион нафардан ортиқ.

Мьянманинг шимоли-ғарбидаги Рак­хайн штатида мусулмон-роҳинжаларга қарши зўравонликлар кузатилган. БМТ маълумотларига кўра, сўнгги 4 йил мобай­нида мазкур минтақадаги 120 минг одам тазйиқлар туфайли ўз уйларини ташлаб, бошқа жойларга кўчиб кетишга мажбур бўлган.

Ислом Ҳамкорлик Ташкилоти баёноти­да Мьянма­да давом этаётган мантиқсиз воқеаларга нисбатан ўз ёндашувини бил­дириб, мам­лакатдан роҳинжа-мусулмон­ларининг қувилиши, уларни ўлдириш билан қўр­қитиш, ўз ерларида яшаш ҳуқуқидан маҳ­рум қилиш жиноят экани таъкидланган.

Маълумотларга кўра, Мьянманинг Ара­кан вилоятида табиий бойликларнинг жу­да катта ерости захираси мавжуд. Айнан роҳинжа аҳолиси яшайдиган ҳудудда 1,2 триллион куб-метр табиий газ ва 2,1 миллиард бар­рель нефть конлари борлиги тахмин қи­линмоқда. Бу эса минтақада давом этаётган можароларнинг асл сабабини илғашга им­кон беради.

Ўзбекистон ҳукумати Мьянмадаги ҳолат юзасидан ўз муносабатини билдириб, 2017 йил 18 сентябрь куни зарур маҳсулотлар­дан иборат инсонпарварлик ёрдамини Бангладеш Қизил ярим ой жамиятининг Даккадаги миллий бош қароргоҳига етка­зиб берган. Бу инсонпарварлик ёрдами Бангладешда бўлиб турган 50 мингдан ортиқ қочоқ эҳтиёжини қондиришга хиз­мат қилган.

Нурмуҳаммад НОСИРОВ тайёрлади.

“Ҳидоят” журналининг 3-сонидан олинди

Дунё янгиликлари
Бошқа мақолалар

Ҳидоят ва залолат масаласи

7.01.2025   1440   2 min.
Ҳидоят ва залолат масаласи

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Аллоҳ о‘з фазли билан кимни хоҳласа то‘г‘ри ё‘лга солади, кимни хоҳласа ма’сиятдан асрайди ва офиятда сақлайди. О‘з адолати билан кимни хохласа адаштиради, кимни хоҳласа ёрдамисиз қолдиради ва имтиҳон қилади.
Яралмишларнинг барчаси унинг хоҳишида, фазли ва адолати орасида айланиб туради. Бу гапдан билинадики, бандалар Аллоҳга аслаҳ (яхши) иш қилиш вожиб дейишга ҳақли эмаслар.
Балки Аллоҳ махлуқотлар борасида хоҳлаганича тасарруф қилади. Чунки олам уни мулкидир. Молик мулкида хоҳлаганича тасарруф қила олади.
Оли Имрон сураси 43-оятида: "Аллоҳ хоҳлаганини қилади", дейилади.

Моида сураси 1-оятида: "Аллоҳ хоҳлаганига ҳукм қилади", дейилган.

Бу ерда мўтазилийларнинг гапига раддия бор. Улар Аллоҳ бандаларига энг аслаҳ* (яхши) ишни қилишни вожиб дейдилар. Уларнинг со‘зларига ко‘п оятларда очиқ-ойдин раддиялар бор.

Наҳл сураси 93-оят: "У Зот кимни хоҳласа адаштирур, кимни хоҳласа ҳидоятга ё‘ллаб қо‘юр".

Бақара сураси 26-оят: "У о‘ша билан ко‘пларни залолатга солиб қо‘яди, ко‘пчиликни ҳидоятга солиб қо‘яди".

Юнус сураси 99-оят: "Агар Роббингиз хоҳласа, ер юзидаги кишиларнинг ҳаммаси иймонга келар эди".

Наҳл сураси 9-оят: "Агар хоҳласа, албатта, ҳаммангизни ҳидоят қилган бо‘ларди".

Агар аслаҳ (яхши) иш вожиб бо‘лганда, оламда ҳеч ким куфр келтирмас, осий бо‘лмас эди. Чунки куфр ва осийлик бандалар учун аслаҳ иш эмас. Агар кимга иймонни ирода қилса, о‘зининг фазли билан бо‘лади, бандалар ҳақли бо‘лганлиги учун эмас. Кимга куфрни ирода қилса, адли билан бо‘лади, золимлиги учун эмас.
Зулм- о‘зидан бошқани мулкида тасарруф қилишдир. Аллоҳ о‘зининг мулкини тасарруф қилади.

Анбиё сураси 23-оят: (Аллоҳ) қилганлари борасида со‘ралмас".

Аслаҳ ишларни вожиблиги Унинг қуйидаги со‘зи билан ботил бо‘лган:
Бақара сураси 105-оят: "(У) буюк фазл эгасидир".

Устида вожиб ҳақни бажариш фазл эмас. Шунингдек, унда Муҳсин, Мун’им, Мужмил (го‘зал суратда яратувчи) ва Маннон исмлари ботил бо‘лади. Чунки унга вожиб бо‘либ турган нарсани адо этишда ҳам эҳсон, фазл, миннат бо‘лмайди.

Аслаҳ иш - банданинг хизмат қилгани учун савоб бериш муқобилидаги хизмасиз савоб бериш, яхши ишнинг муқобилидаги унданда яхшироқ ишлар тушунилади. Мисол учун банда жаннатда бо‘лиши ёки ундаги олий мақомда бо‘лиши каби икки иш ко‘ндаланг келиб қолса, Аллоҳ таолонинг зиммасига "аслаҳ" иш вожиб бо‘лади-да, уни жаннатдаги олий мартабага ко‘тариши лозим бо‘лади.


Манба: Абу Ҳафс Сирожиддин Ғазнавийнинг "Шарҳу Ақийдатил имом ат-Таҳовий китоби".
Тайёрлади: 3-курс талабаси Рахмонова.Р