17 Июл, 2025, 22 Муҳаррам, 1447
17 Июл, 2025, 22 Муҳаррам, 1447
Каъбани ёпинчиқ билан ўраш тарихи Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг энг катта боболари Аднон ибн Иддга бориб тақалади. У киши Каъбани ёпинчиқ билан ўраган кишиларнинг бири эканлиги ривоятларда келган. Баъзи маълумотларга кўра, Яман подшоси (Табаъ ал-Ҳумайрий) биринчи бўлиб жоҳилият даврида Маккани зиёрат қилгандан сўнг Каъбага ёпинчиқ ёпган ва биринчи бўлиб Каъбага эшик ва калит ясатган шахс ҳисобланади.
Жоҳилият даврида Яман подшосидан кейин яна кўпчилик Каъбани ёпинчиқ билан ўраган. Ваниҳоят, бу иш Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг тўртинчи боболари Қусай ибн Килобнинг қўлига ўтган. Қусай ўз қавмининг қабилаларини бир жойга йиғиб, бу ишда ҳар бир қабила имкониятига яраша ҳамкорлик қилишга чақирди ва шу тариқа барча ишларни тартибга солди.
Шундан кейин Абу Робиъа Абдуллоҳ ибн Амр Ал-Махзумий деган бадавлат савдогар Қурайшга: Каъбани бир йил сизлар ўранглар, бир йил мен ўрайман, деб маслаҳат солди, Қурайш бунга рози бўлди. Иш шу тарзда то Абу Робиъа вафот этгунча давом этди. Кейин, бу ишни Қурайш ўз қўлига олди.
Каъбаи муаззамани Каъбапўш билан ёпиш Байтуллоҳни улуғлаш ва эъзозлашнинг муҳим кўринишларидан бири ҳисобланади. Ислом тарихи бир жиҳатдан Каъбаи мушаррафани Каъбапўш билан ёпиш, уни тайёрлаш иши билан боғлиқдир. Чунки бу ишда ислом оламининг энг катта мутахассислари моҳир бўлиб, улар бу улуғ шарафга етишиш учун ўзаро мусобақалашганлар.
Каъбани ёпинчиқ билан ўралишининг ҳикмати, бу исломий шиорлардан бири эканлигидир. Зеро, бу ишни амалга ошириш Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам, у зотдан сўнг саҳобаи киромлар қилган ишни давом эттириш демакдир. Дарҳақиқат, Макка фатҳ этилгандан кейин, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам видолашув ҳажида Каъбанинг устига Яманий мато ёпганлар, унинг сарф-харажатлари мусулмонларнинг байтул молидан бўлган.
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламдан кейин Хулафои рошидинлар даврида Абу Бакр ва Умар разияллоҳу анҳумо Каъбага Қибтий ва Яманий матодан Каъбапўш ёпганлари ривоят қилинган. Сўнг Усмон ибн Аффон разияллоҳу анҳу иккита матони устма-уст қилиб ўраганлар. Бу амал исломдаги ўзига хос иш бўлган.
Кейинчалик Каъбапўшга оятларни ёзиш пайдо бўлди. Умавийлар давлати даврида Каъбага йилда икки марта Каъбапўш ёпиш одатга айланди. Биттаси Ашуро кунида, иккинчи марта Ийдул фитр байрамига тайёргарлик сифатида Рамазон ойининг охирида.
Аббосий халифалари Каъбага ёпинчиқ ёпиш ишига жуда катта эътибор бериб мато тўқиш, бўяш, ранг танлаш, бичимини ўзгартириш каби безаш ишларига алоҳида эътибор қаратди. Бу борада Миср давлатининг Танийс, Туна ва Шато минтақаси аҳолиси мутахассис бўлиб етишди. Халифа Маъмун ўз даврида Каъбаи мушаррафага йилда уч маротаба Каъбапўш ёпди.
Аббосийлар давридан бошлаб Каъбапўшга оятлар ёзиш пайдо бўлди. Халифалар Каъбапўшга ўз исмлари билан бирга, Каъбапўшнинг тўқилган жойи ва санасини қўшиб ёзишга одатландилар.
1927 йилда Саудия арабистони подшоҳи Абдулазиз Масжидул ҳарамга яқин бўлган Ажёд минтақасида Каъбаи муаззама устига ёпиладиган Каъбапўш ишлаб чиқарадиган корхона барпо этишга фармон берди. Ушбу корхонада Каъбапўш асосан қўл меҳнати орқали тўқилар эди. 1963 йилда Жарвал маҳалласида замонавий ускуналар ёрдамида Каъбапўш тўқиладиган корхона барпо қилинди ва 1965 йилда замонавий ускуналар ёрдамида биринчи Каъбапўш тайёрланди.
1972 йилда подшоҳ Файсал томонидан Каъбапўш тўқиладиган корхонани “Уммул жавд” минтақасига кўчириш юзасидан фармон чиқарилди. 1976 йилда ушбу янги корхонада Каъбапўшни мукаммаллашган тарзда қисмларга бўлган ҳолда тайёрлаш ишлари бошланди.
1995 йилда Уммул жавд минтақасидаги Каъбапўш корхонасини назорат қилиш Ҳаж ва Вақфлар вазирлигидан Масжидул ҳарам ва Масжидун набавий ишларининг умумий бошқаруви раёсатига ўтказилди.
Икки Ҳарам Ходими подшоҳ Салмон ибн Абдулазиз Оли Сауднинг ушбу ишга нисбатан эътибори кучли бўлганлигидан, уни янада ривожлантириш ва энг юқори даражага олиб чиқиш мақсадида 2016 йилда Каъбапўш корхонасини “Подшоҳ Абдулазиз номидаги Каъбабўш тайёрлаш мажмуаси” деб номланишига буйруқ берди.
Каъбапўш - ипакдан тўқилган қора рангли мато бўлиб, унга Қуръон оятлари олтин суви билан нақш қилиб ёзилган бўлади. У Каъбанинг устига ёпиб қўйилади ва бу ёпинчиқ йилда бир марта, Арафа кунининг тонгида алмаштирилади. Зулҳижжа ойининг тўққизинчи куни бомдод намозидан кейин Каъбаи мушаррафанинг ёпинчиғини алмаштириш маросими бўлиб ўтади. Каъбапўшни алмаштириш амалиёти 160 нафар шу соҳанинг мутахассисларидан иборат ишчи, хизматчилар томонидан амалга оширилади. Бу маросим одатга кўра ҳар йили шу кунда Масжидул ҳаром ва Масжидун набавий ишларининг умумий бошқарув раёсати бошчилигида ўтказилади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
раисининг биринчи ўринбосари
Ҳомиджон Ишматбеков
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ибн Муборак айтади: «Бир киши Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам олдларига келди ва: «Эй Расулуллоҳ, қиёмат кунида Аллоҳ таоло билан ҳамсуҳбат бўлувчилар ҳақида хабар беринг», деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Улар Аллоҳдан қўрқувчилар, Аллоҳга бўйсунувчилар, ўзларини камтар олувчилар, Аллоҳ таолони кўп зикр қилувчилар», дедилар. У киши: «Эй Расулуллоҳ, жаннатга биринчи кирувчилар ҳам ўшаларми?» деб сўради. У зот: «Йўқ», дедилар. У кейин: «Унда, жаннатга биринчи кирадиганлар кимлар?» дея сўради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: «Фақирлар жаннатга киришда бошқалардан ўзиб кетади. Шунда уларнинг олдидан фаришталар чиқиб: «Ҳисоб-китобга қайтинглар!» дейди. Фақирлар: «Нимамизга ҳисоб-китоб қилинамиз? Аллоҳга қасамки, бизларда мол-давлат бўлмаган бўлса, уни баъзилардан қизғаниб, баъзиларга исрофларча сарф қилмаган бўлсак. Шунингдек, бизлар амир ҳам эмасдик, баъзиларга адолат қилиб, баъзиларга зулм этган бўлсак. Бироқ бизларга Аллоҳнинг амри келди, биз Унга ибодат қилдик ва то ҳузурига келгунимизга қадар Унга тоатда бўлдик», дейди. Шунда уларга: «Жаннатга киринглар, амал қилувчиларнинг ажр-мукофоти нақадар яхши!» дейилади».
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: «Фақирлар ҳақида Аллоҳ таолодан қўрқинглар! Чунки Аллоҳ таоло қиёмат кунида: «Бандаларим ичидан танлаганларим қани?» дейди. Фаришталар: «Эй Парвардигор, улар кимлар?» деб сўрайди. Шунда Аллоҳ таоло айтади: «Улар қадаримга рози бўлган, сабр қилган фақирлардир, уларни жаннатга киргизинглар!» Бас, улар жаннатга киритилади. Фақирлар еб-ичиб турганида, бойлар ҳали ҳисоб қилинаётган бўлади».
Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: «Мусулмонларнинг фақирлари жаннатга бойларидан ярим кун олдин киради», деганларини эшитдим. Шунда: «Эй Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ярим кун қанча?» деб сўрашди. У зот: «Беш юз йил», дедилар. «Бир йили неча ой?» дейишди. «Беш юз ой», дедилар: «Бир ой неча кун?» дейишди сўнг: «Беш юз кун», дедилар. «Бир куни қанча?» деб сўрашган эди, «Сизлар санайдиган кундан беш юзтаси», дедилар Расулуллоҳ».
Абу Али Даққоқдан: «Қайси сифат афзал: бой-беҳожатликми ёки фақирлик?» деб сўрашди. У киши: «Бой-беҳожатлик, чунки у Аллоҳнинг сифати, фақирлик эса, банданинг. Аллоҳнинг сифати банданинг сифатидан афзал, Аллоҳ таоло: «Эй инсонлар, сизлар Аллоҳга муҳтождирсизлар. Аллоҳнинг Ўзи (барча оламлардан) беҳожат ва (барча) мақтовга лойиқ зотдир» (Фотир, 15), деган», деди.
Банданинг шарафи Аллоҳга муҳтожлиги, Уни улуғлаши, Унга бўйсуниши биландир. Агар бўйин Аллоҳга тавозеъ билан эгилса, шу эгилиш унинг азизлигидир.
Бойлик ҳам, фақирлик ҳам мол-давлатнинг кўп ёки камлигида эмас. Бу ерда энг олий учинчи даража ҳам бор. У Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сўраган «каффоф», яъни, инсонларга муҳтож бўлмайдиган даражадаги ўртача ризкдир. У зот: «Эй Аллоҳим, Муҳаммад оиласининг ризқини етарли қил», деб сўраганлар. Маълумки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳамиша ҳолатларнинг афзалини, даража ва амалларнинг олийини сўраганлар.
Шунингдек, ҳамма олимлар ўта фақирлик ҳам, туғёнга олиб борувчи бойликнинг ҳам ёмонлигига иттифоқ қилишган.
Етарли ризқ эса, ночорлик билан беҳожатликнинг ўртасидир.
Дарҳақиқат, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ишларнинг яхшиси ўртачасидир», деганлар. Чунки ўртаҳоллик туғёнга олиб борувчи бойлик офатидан ҳам, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам паноҳ сўраган ўта ночорликдан ҳам саломат бўлишдир.
Соҳиби каффоф – ўртаҳол одам дунё неъматлари-ю шодликларида дабдаба қилмайди. Унинг ҳолати фақирникига яқин. Унга ҳам сабри учун фақирга бериладиган савоб берилади. Шунга кўра ўрта ҳол кишилар ҳам, иншааллоҳ, жаннатга фақирлар қаторида бойлардан беш юз йил олдин киради. Чунки улар ўртача ҳаёт кечирадилар, бой эмаслар. Ўртачалик эса, айни адолатдир. Аллоҳ таоло:
«Шунингдек, сизларни бошқа одамлар устида гувоҳ бўлишингиз ва пайғамбар сизларнинг устингизда гувоҳ бўлиши учун ўрта (адолатли) бир миллат қилдик» (Бақара, 143), деган.
Имом Қуртубийнинг «Тазкира»сидан
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 