27 Ноябр, 2024, 26 Жумадул аввал, 1446
27 Ноябр, 2024, 26 Жумадул аввал, 1446
Каъбани ёпинчиқ билан ўраш тарихи Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг энг катта боболари Аднон ибн Иддга бориб тақалади. У киши Каъбани ёпинчиқ билан ўраган кишиларнинг бири эканлиги ривоятларда келган. Баъзи маълумотларга кўра, Яман подшоси (Табаъ ал-Ҳумайрий) биринчи бўлиб жоҳилият даврида Маккани зиёрат қилгандан сўнг Каъбага ёпинчиқ ёпган ва биринчи бўлиб Каъбага эшик ва калит ясатган шахс ҳисобланади.
Жоҳилият даврида Яман подшосидан кейин яна кўпчилик Каъбани ёпинчиқ билан ўраган. Ваниҳоят, бу иш Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг тўртинчи боболари Қусай ибн Килобнинг қўлига ўтган. Қусай ўз қавмининг қабилаларини бир жойга йиғиб, бу ишда ҳар бир қабила имкониятига яраша ҳамкорлик қилишга чақирди ва шу тариқа барча ишларни тартибга солди.
Шундан кейин Абу Робиъа Абдуллоҳ ибн Амр Ал-Махзумий деган бадавлат савдогар Қурайшга: Каъбани бир йил сизлар ўранглар, бир йил мен ўрайман, деб маслаҳат солди, Қурайш бунга рози бўлди. Иш шу тарзда то Абу Робиъа вафот этгунча давом этди. Кейин, бу ишни Қурайш ўз қўлига олди.
Каъбаи муаззамани Каъбапўш билан ёпиш Байтуллоҳни улуғлаш ва эъзозлашнинг муҳим кўринишларидан бири ҳисобланади. Ислом тарихи бир жиҳатдан Каъбаи мушаррафани Каъбапўш билан ёпиш, уни тайёрлаш иши билан боғлиқдир. Чунки бу ишда ислом оламининг энг катта мутахассислари моҳир бўлиб, улар бу улуғ шарафга етишиш учун ўзаро мусобақалашганлар.
Каъбани ёпинчиқ билан ўралишининг ҳикмати, бу исломий шиорлардан бири эканлигидир. Зеро, бу ишни амалга ошириш Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам, у зотдан сўнг саҳобаи киромлар қилган ишни давом эттириш демакдир. Дарҳақиқат, Макка фатҳ этилгандан кейин, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам видолашув ҳажида Каъбанинг устига Яманий мато ёпганлар, унинг сарф-харажатлари мусулмонларнинг байтул молидан бўлган.
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламдан кейин Хулафои рошидинлар даврида Абу Бакр ва Умар разияллоҳу анҳумо Каъбага Қибтий ва Яманий матодан Каъбапўш ёпганлари ривоят қилинган. Сўнг Усмон ибн Аффон разияллоҳу анҳу иккита матони устма-уст қилиб ўраганлар. Бу амал исломдаги ўзига хос иш бўлган.
Кейинчалик Каъбапўшга оятларни ёзиш пайдо бўлди. Умавийлар давлати даврида Каъбага йилда икки марта Каъбапўш ёпиш одатга айланди. Биттаси Ашуро кунида, иккинчи марта Ийдул фитр байрамига тайёргарлик сифатида Рамазон ойининг охирида.
Аббосий халифалари Каъбага ёпинчиқ ёпиш ишига жуда катта эътибор бериб мато тўқиш, бўяш, ранг танлаш, бичимини ўзгартириш каби безаш ишларига алоҳида эътибор қаратди. Бу борада Миср давлатининг Танийс, Туна ва Шато минтақаси аҳолиси мутахассис бўлиб етишди. Халифа Маъмун ўз даврида Каъбаи мушаррафага йилда уч маротаба Каъбапўш ёпди.
Аббосийлар давридан бошлаб Каъбапўшга оятлар ёзиш пайдо бўлди. Халифалар Каъбапўшга ўз исмлари билан бирга, Каъбапўшнинг тўқилган жойи ва санасини қўшиб ёзишга одатландилар.
1927 йилда Саудия арабистони подшоҳи Абдулазиз Масжидул ҳарамга яқин бўлган Ажёд минтақасида Каъбаи муаззама устига ёпиладиган Каъбапўш ишлаб чиқарадиган корхона барпо этишга фармон берди. Ушбу корхонада Каъбапўш асосан қўл меҳнати орқали тўқилар эди. 1963 йилда Жарвал маҳалласида замонавий ускуналар ёрдамида Каъбапўш тўқиладиган корхона барпо қилинди ва 1965 йилда замонавий ускуналар ёрдамида биринчи Каъбапўш тайёрланди.
1972 йилда подшоҳ Файсал томонидан Каъбапўш тўқиладиган корхонани “Уммул жавд” минтақасига кўчириш юзасидан фармон чиқарилди. 1976 йилда ушбу янги корхонада Каъбапўшни мукаммаллашган тарзда қисмларга бўлган ҳолда тайёрлаш ишлари бошланди.
1995 йилда Уммул жавд минтақасидаги Каъбапўш корхонасини назорат қилиш Ҳаж ва Вақфлар вазирлигидан Масжидул ҳарам ва Масжидун набавий ишларининг умумий бошқаруви раёсатига ўтказилди.
Икки Ҳарам Ходими подшоҳ Салмон ибн Абдулазиз Оли Сауднинг ушбу ишга нисбатан эътибори кучли бўлганлигидан, уни янада ривожлантириш ва энг юқори даражага олиб чиқиш мақсадида 2016 йилда Каъбапўш корхонасини “Подшоҳ Абдулазиз номидаги Каъбабўш тайёрлаш мажмуаси” деб номланишига буйруқ берди.
Каъбапўш - ипакдан тўқилган қора рангли мато бўлиб, унга Қуръон оятлари олтин суви билан нақш қилиб ёзилган бўлади. У Каъбанинг устига ёпиб қўйилади ва бу ёпинчиқ йилда бир марта, Арафа кунининг тонгида алмаштирилади. Зулҳижжа ойининг тўққизинчи куни бомдод намозидан кейин Каъбаи мушаррафанинг ёпинчиғини алмаштириш маросими бўлиб ўтади. Каъбапўшни алмаштириш амалиёти 160 нафар шу соҳанинг мутахассисларидан иборат ишчи, хизматчилар томонидан амалга оширилади. Бу маросим одатга кўра ҳар йили шу кунда Масжидул ҳаром ва Масжидун набавий ишларининг умумий бошқарув раёсати бошчилигида ўтказилади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
раисининг биринчи ўринбосари
Ҳомиджон Ишматбеков
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Қуръони карим оятлари ва Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадислари асосида мусулмон уммати ота-онага оқ бўлиш катта гуноҳларнинг каттаси эканига иттифоқ қилган. Бу борада ҳеч қандай ихтилоф йўқ. Келгуси сатрларда бу борада келган баъзи ҳадиси шариф ва ривоятлар билан яқиндан танишиб, бу мавзуни илмий асосда ва батафсил ўрганишга ҳаракат қиламиз.
عَنِ الشَّعْبِيِّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «أَلَا أُنَبِّئُكُمْ بِأَكْبَرِ الْكَبَائِرِ: الْإِشْرَاكُ باِللهِ، وَعُقُوقُ الْوَالِدَيْنِ، وَالْيَمِينُ الْغَمُوسُ».
Шаъбийдан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мен сизларга гуноҳи кабираларнинг энг каттасининг хабарини берайми? Аллоҳга ширк келтириш, ота-онага оқ бўлиш ва ёлғон қасам ичиш», дедилар».
Шарҳ: Ушбу ҳадиси шарифда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам катта гуноҳларнинг энг катталаридан учтаси ҳақида хабар бермоқдалар.
Аллоҳга ширк келтириш – Аллоҳнинг хотини бор, ўғли бор, шериги бор, деган бузуқ ақийдага эътиқод қилиш дунёдаги энг катта гуноҳ ҳисобланади.
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда ширкдан бошқа гуноҳнинг ҳаммасини кечишини ваъда берган. Лекин ширкни кечирмаслигини алоҳида таъкидлаб қўйган.
Ана шундай улуғ, катта, беқиёс гуноҳдан кейинги ўринда турадиган гуноҳ ота-онага оқ бўлиш экан. Ота-онанинг назаридан қолиш, дуойи бадига қолиш, уларнинг норозилигига дучор бўлиш ана шундай оғир нарса.
Шу билан бирга, бир нарсанинг ёлғонлигини билиб туриб, қасам ичиб, ўзининг фойдасига буриб кетиш ҳам энг катта гуноҳлардан биттаси ҳисобланар экан. Аллоҳ таоло булардан Ўзи асрасин.
عَنِ الْحَسَنِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَا تَقُولُونَ فِي الزِّنَا وَالسَّرِقَةِ وَشُرْبِ الْخَمْرِ؟» قَالُوا: اللهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ. قَالَ: «هُنَّ فَوَاحِشُ، وَفِيهِنَّ عُقُوبَاتٌ، أَلَا أُنَبِّئُكُمْ بِأَكْبَرِ الْكَبَائِرِ؟» قَالُوا: وَمَا هُنَّ يَا رَسُولَ اللهِ؟ قَالَ: «الْإِشْرَاكُ بِاللهِ، وَعُقُوقُ الْوَالِدَيْنِ، أَلَا وَقَوْلَ الزُّورِ».
Ҳасандан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Зино, ўғирлик ва ароқхўрлик ҳақида нима дейсизлар?» дедилар. «Аллоҳ ва Унинг Расули билгувчи», дейишди.
«Ўшалар фаҳш ишлардир. Уларнинг уқубати бор. Сизларга гуноҳи кабираларнинг энг каттасини айтиб берайми?» дедилар. «Улар нима, эй Аллоҳнинг Расули?» дейишди. «Аллоҳга ширк келтириш, ота-онага оқ бўлиш ва билиб қўйинглар, ёлғон гап», дедилар».
Шарҳ: Демак, ота-онага оқ бўлиш зино, ўғирлик, ароқхўрликдан ҳам каттароқ гуноҳ ҳисобланар экан. Уларнинг бу дунёдаги уқубатлари белгилаб қўйилган. Зино қилса, тошбўрон ёки дарра уриш билан жазоланади. Ўғирлик бўлса, қўлини кесиш ёки таъзирини бериш йўлга қўйилади. Хамр ичиб қўлга тушганга ҳам дарра уриш бор.
Лекин Аллоҳга ширк келтириш, ота-онага оқ бўлиш ва ёлғон гапдан иборат учта гуноҳларнинг уқубати бу дунёда белгиланмаган бўлиб, азоби охиратга қоладиган нарсалар экан. Шунинг учун улар жуда даҳшатли гуноҳлар ҳисобланади. Шундай экан, ҳар бир мўмин банда бу гуноҳлардан ҳазир бўлиши матлубдир.
عَنِ ابْنِ مَسْعُودٍ قَالَ: إِنَّ مِنْ أَكْبَرِ الْكَبَائِرِ الْإِشْرَاكُ بِاللهِ، وَعُقُوقُ الْوَالِدَيْنِ، وَالْيَمِينُ الْغَمُوسُ.
Ибн Масъуддан ривоят қилинади: «Гуноҳи кабираларнинг энг каттаси: Аллоҳга ширк келтириш, ота-онасига оқ бўлиш ва ёлғондан қасам ичишдир».
Шарҳ: Албатта, бу гапни Ибн Масъуд розияллоҳу анҳу Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан эшитган бўладилар. Буни аввал ўтган ривоятлар ҳам кўрсатиб турибди.
Аллоҳга ширк келтириш, ота-онасига оқ бўлиш ва ёлғондан қасам ичиш гуноҳлари одатда маънавий жиноятлар сифатида содир бўлади. Кўпинча улар гуноҳкорнинг ўзи билган ҳолда, бошқалардан яширин қолади. Шунинг учун уларни содир этганларга шариатда маълум моддий жазо белгиланмаган. Демак, бу жиноятларнинг жазоси бутунлайича охиратга қолиб кетиши хавфи бор. Охиратнинг азобидан эса Аллоҳ таолонинг Ўзи асрасин.
«Яхшилик ва силаи раҳм» китоби 1-жуз.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 