Ўзбекистоннинг ЮНEСКОдаги доимий ваколатхонаси Моддий меросни сақлаш ва таъмирлаш масалаларини ўрганиш бўйича халқаро марказ (ICCROM) бош директори Веббер Ндоро билан онлайн мулоқот ўтказди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.
Веббер Ндоро Ўзбекистон 7 мингдан зиёд тарихий ва меъморий ёдгорликка эга мамлакат сифатида ICCROMга аъзо бўлишдан манфаатдор бўлишини таъкидлади. Хусусан, бой меросни халқаро стандартларга мувофиқ тарзда сақлаш бўйича тажриба алмашиш ва ўрганишда янги имкониятлар яратилади. Республиканинг ICCROMга қўшилиши, шунингдек, ёдгорликларни сақлаш ва тарғиб қилишда глобал ҳамда минтақавий жараёнларда тўлиқ иштирок этиш самарадорлигини ошириши таъкидланди. Бу эса мамлакатнинг халқаро майдондаги обрўсини юксалтиришга хизмат қилади.
ICCROM раҳбари Президент Шавкат Мирзиёевнинг 2021 йилда Хива шаҳрида «Марказий Осиё дунё цивилизациялари чорраҳасида» халқаро маданий форумини ўтказиш ташаббусини юқори баҳолади. Анжуман Марказий Осиё давлатларининг маданият, илм-фан ва бошқа соҳаларни ривожлантиришга қўшган салмоқли ҳиссасини тақдим этиш ва ўрганиш учун яна бир қулай имконият бўлади. У халқаро тадбирни юқори даражада ўтказиш учун ҳар томонлама ёрдам кўрсатишга тайёрлигини билдирди.
Веббер Ндоро Ўзбекистон раҳбариятининг таниқли халқаро экспертлар, жумладан, ICCROM мутахассисларини жалб қилган ҳолда Ўзбекистондаги жаҳон мероси объектларини сақлаш ва таъмирлаш бўйича халқаро маслаҳат механизмини (ХММ) яратиш бўйича ташаббусини тўла қўллаб-қувватлади.
Маълумот учун, ICCROM – таълим, маълумот тарқатиш, тадқиқотлар олиб бориш, ҳамкорлик қилиш ва оммавий кампаниялар орқали дунё маданий меросини сақлаш ва таъмирлаш билан шуғулланадиган давлатлараро ташкилотдир. У ЮНEСКО Бош конференцияси ташаббуси билан 1959 йилда ташкил этилган, бош қароргоҳи Рим шаҳрида жойлашган ва 137 мамлакатни бирлаштирган.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Биласизми? Силикат моддасига бой бўлган тупроққа дафн қилинган инсоннинг скелети вақт ўтиши билан тош ва харсангга айланади.
Агар у пирит (темир сульфиди) моддасига бой минтақага дафн қилинса, ундай жасад темир ҳайкалга айланиб қолиши мумкин!
Бу илмий ҳақиқат яқинда аниқланган бўлса-да, Қуръонда бу ҳақида 1445 йил олдин ҳайратланарли тарзда жуда аниқлик билан баён этилган. Қуръонда бундай дейилган:
وَقَالُوا أَإِذَا كُنَّا عِظَامًا وَرُفَاتًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقًا جَدِيدًا
"Улар: “Биз суякларга ва чанг- тупроқларга айланиб кетганимиздан кейин ҳам, янгитдан тирилтириламизми?” дедилар. “Сен уларга, тошга ёки темирга айланинглар”, деб айт"
(Исро сураси, 50-оят).
Бу оят яқин йилларда кашф этилган — суяклари тошга айланган ёки темир ҳайкалга айланган қазилмаларга очиқ ва равшан ишора қилмоқда. Гўёки Қуръонда хабар берилган ушбу далиллар олимлар кашф қилишларини узоқ асрлардан бери кутиб ётгандек.
Шундай экан, ақлли инсон бундай очиқ-ойдин ва равшан мўъжизани қандай инкор қила олади? Қуръоннинг бу мўъжизаси кундуздаги қуёшдек равшан эмасми?
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ