Косон туманидаги эски уй деворларидан араб тилида ёзилган қадимий қўлёзма топилган.
«Новости Кашкадарьи», нашри ҳабарига кўра, қўлёзма ва бошқа бир қанча қоғоз тўпламлар деворда махсус қурилган токчада жойлашган бўлиб, бунинг натижасида қурувчилар дарҳол топилмани топишган, бироқ, қоғозга бирозгина зарар етказишган.
– Холам бу уйда 60 йилдан ортиқ яшаб, кейин уйини синглимга берган, – дейди Мақсуда Бобоқулова. – Опамнинг илтимосига кўра, эски уй-жойни бузиб, янгисини қуришга қарор қилдик. 3 хонали уйнинг деворларидан бирини бузиш пайтида қурувчилар бўшлиқни пайқаб, улар эски қўлёзмани ва яна бир нечта қоғоз тўпламларни топдилар. Бу уйни ким ва қачон қургани номаълум. Холасининг сўзларига кўра, бу уйни отаси Ҳасан Султонов кичиклигида сотиб олган.
Қарши Давлат университети филология фанлари доктори, профессор Нафас Шодмоновнинг айтишича, кўҳна уй деворидан топилган қўлёзма 18-асрнинг иккинчи ярмига тўғри келади. Профессор, шунингдек, қўлёзма муаллифи аёл эканлигини таъкидлади. Бу 200 йил олдин Косон туманида аёл котибларнинг авлоди яшаганини кўрсатади. Топилмани олдиндан текшириб кўриб, филология фанлари доктори бир эмас, бир-бирига аралашиб кетган бир неча қўлёзмалар борлигини айтди. Кўриниб турибдики, бу китобни девордан чиқариш пайтида содир бўлган.
Тарихчилар ва педагоглар қўлёзманинг нима учун деворга яширинганини ва унда қимматли нарсаларни ўрганишлари керак.
Хуллас, Муғжагул маҳалласидаги 90 квадрат метр майдонда жойлашган кўҳна уй-жой эгалари илмий изланишлар якунида топилмани Қашқадарё вилояти Тарих ва маданият давлат музейига топширишга қарор қилишди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Машина йўлига чиқиб кетган одамни кўриб ҳайдовчи зўрға тўхтатиб қолди. Ундан ҳам олдин ёнидаги дўсти тушасолиб йўловчининг ёқасидан олди. Узр сўраб довдираётган одамни кўриб, ҳайдовчи тез тушди-да, дўстидан унинг ёқасини қўйиб юборишини сўради.
– Бу нима деганинг?! Сал бўлмаса қамалиб кетардинг-ку буни деб, – янада жаҳли чиқди дўстининг.
– Сен уни қўйиб юборавер, гап бор... Бўлди, ака, ҳушёр бўлиб етиб олинг... Йўқ, шошманг...
Ҳайдовчи ҳатто у одамнинг қўлига пул ҳам берди. Дўстини ҳайрон қолдириб, машинага қайтди.
Дўстининг савол назари билан қараб турганини кўриб, изоҳ бера бошлади:
– Бир соатча олдин дорихонага киргандим. Шу одамга кўзим тушганди. Қўлида дорилар рўйхати ёзилган қоғоз, пули етмаганидан мунғайиб турган эди. Дорилар нархини эшитиб, оғир қадамлар билан чиқиб кетганди. Ортидан чиқиб ёрдам бергим келди. Лекин пулимни қизғондим. Ташқарига чиққанимда у онаси билан гаплашиб турган экан. Ҳалиги одам онаси билан гаплашиб бўлгач: “Шунча пулни қаердан топаман? Ё Аллоҳ! Ўзинг йўл кўрсат, деганини эшитиб ҳам индамай кетавердим. Гўё унга пул берсам ўзим оч қоладигандай... Ҳолбуки, Аллоҳ таоло Ўз Каломида: “Шайтон сизларни (хайр-эҳсон қилишда) камбағал бўлиб қолишдан қўрқитади” (Бақара сураси, 268-оят) дея огоҳлантирганини билардим. Яна “Кимки (бир) ҳасана (савобли иш) қилса, унга ўн баробар (кўпайтириб ёзилур)” (Анъом сураси, 160-оят) деган ваъдасини ҳам ўқигандим. Барибир хомлик қилдим. Сал бўлмаса ўша хасислик қилган пулимдан ўн, юз ҳиссаси чиқиб кетадиган бир мусибатга дучор бўлардим. Майли, ҳечдан кўра кеч бўлса ҳам, Аллоҳ имкон берди. Шунинг учун айб у одамдамас, ўзимда, деб билдим...
Ҳа, азизлар! Ҳаётимизда бундай ҳолатларга дуч келиб турамиз. Аввало, биров билан тушунмовчилик бўлиб қолса у одамнинг аҳволини сўрайлик. Балки бирор мусибат ё ташвишда юргандир. Дарҳол тилимизга келган сўзлар билан хақорат қилиб, уришиб кетмайлик. Бунақа вазиятларда шайтон васваса қилишини унутмайлик. Хулоса қилишга шошилмайлик. Ҳазрати инсон деган номга муносиб иш тутайлик.
Акбаршоҳ Расулов