Муносабат
Тараққиётни белгилайдиган омиллар кўп, сабаблар бисёр. Лекин бу сабаб ва омилларнинг ҳеч бири илм ва билимчалик абадий, маърифатчалик мангу эмас. Бугунги фаровон ҳаёт, саодатли кунлар, юксак техника асри, ҳеч шубҳасиз, илмга асосланган тараққиётнинг маҳсулидир.
Кишига фахр-ифтихор бағишлайдиган жиҳати шуки, мана шундай юксак тараққиётнинг тамал тошини Абу Мусо Хоразмий бобомиз саноқ сонлар тизимини кашф этгани билан, Абу Али ибн Сино медицинага асос солгани билан, Маҳмуд Замахшарий араб тили грамматикасини тузгани билан, Имом Бухорий ҳадис илмида тенги йўқ эканлиги билан, Алишер Навоий шеърият мулкида султон эканлиги билан, Мирзо Улуғбек юлдузлар тоқига нарвонсиз қадам босгани билан қўйиб берди.
Бу тарихий ҳақиқатни чуқур англаган муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёев давлат раҳбарлиги лавозимига киришишлари билан тараққиётга хизмат қиладиган барча соҳаларни тубдан ислоҳ қилишни бошладилар. Айниқса, маърифатга, маънавиятга қаратаётган юксак эътибори қисқа фурсатда яхши натижалар бера бошлади.
“Ҳазрати Имом” мажмуасига ёндош тарзда бунёд этилаётган маҳобатли Ислом цивилизацияси маркази ўтмиш ва келажакни бир-бирига боғловчи маърифат маскани ҳамда Учинчи Ренессанс пойдевори бўлиб хизмат қилади, иншоаллоҳ.
Яқиндагина муҳтарам Юртбошимиз ушбу марказга ташриф буюриб, ўзларининг қимматли тавсия ва маслаҳатларини бера туриб: “Бу масканга кирган киши ўзи учун руҳий куч ва мадад олиб чиқиши керак”, дея таъкидладилар.
Дарҳақиқат, бир замонлар Бағдоддаги “Байтул ҳикма”, яъни “Донишмандлар уйи” қанчалик машҳур бўлган бўлса, Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси маркази ҳам шунчалик, балки ундан ҳам юксакроқ марраларни эгаллашига шубҳа йўқ.
Таъбир жоиз бўлса, “Ақл маркази” нафақат ёшларимиз, балки жаннатмакон юртимиз, муқаддас Ватанимизнинг ҳар бир фуқароси учун “Ақл маркази” ва “Ақл қайроғи” бўлиб қолади.
Яқинда Саудия Арабистони нуфузли делегациясининг юртимизга ташрифи чоғида ушбу мамлакат билан ислом тадқиқотлари бўйича ҳамкорликни йўлга қўйиш масаласи муҳокама қилинди. Шу анжуманда саудиялик меҳмонлар Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси маркази филиалини Ар-Риёд шаҳридаги Сауд ал-Файсал номидаги илмий-тадқиқот марказида очишни таклиф этди. Бу ушбу марказ ислом оламида тан олинаётганидан далолат.
Ўзбекистон заминидан етишиб чиққан буюк зотлар, улуғ алломалар, муфассиру муҳаддислар, мутафаккирларнинг жаҳон илм-фани, ислом дини ва маданиятини ривожидаги роли дунё ҳамжамияти томонидан кенг эътироф этилган. Уларнинг кашфиётлари, битган асарлари, илм-фан янгиликлари, нафис санъат буюмлари, хаттотлик намуналари жаҳон маданияти меросида алоҳида ўрин тутади.
Пойтахтимизнинг Эски шаҳар қисмида қад кўтараётган Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси марказининг маҳобатли биноси ҳозирданоқ барчанинг эътиборини ўзига тортмоқда. “Боболаримизга муносиб бино”нинг меъморий ечими, дизайни, миллий колорити халқимизнинг асрлар давомида шаклланиб келаётган анъаналари ва руҳини ўзида мужассам этган.
Шу билан бирга, буюк аждодларимиз, уларнинг бой моддий ҳамда маънавий мероси, илм-маърифати, ибратли сўзлари ва насиҳатларига таянган ҳолда, маънан баркамол, жисмонан бақувват авлодни тарбиялаш бугунги куннинг энг acосий вазифаларидан биридир.
“Тузган режангизнинг самарасини бир йил кўрмоқчи бўлсангиз, шоли экинг, ўн йил кўрмоқчи бўлсангиз, мевали дарахт экинг. Бир аср ва мангу баҳраманд бўлмоқчи бўлсангиз, болаларга таълим беринг”, деган гап бор.
Демак, ёшларни маърифатли, маънавиятли қилиш йўлида амалга оширилаётган бундай улкан ислоҳотлар асрлар оша халқимизга хизмат қилади. Бунинг натижасида юртимиздан яна бухорийлар, термизийлар, замахшарийлар, хоразмийлар, берунийлар, навоийлар етишиб чиқажак, иншоаллоҳ.
Иброҳимжон ИНОМОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳу ўлдирилганларидан кейин мусулмонлар ҳазрати Алий розияллоҳу анҳуни ўзларига раҳбар қилиб сайладилар. У киши буни рад этдилар, лекин саҳобалар маҳкам туриб олишди. Улар ўзлари кириб қолган боши берк кўчадан чиқишлари учун Алий розияллоҳу анҳунинг раҳбарлиги зарурлигини яхши билишар эди. Мадинаи мунавварадаги аҳвол жуда ҳам оғирлашган, йўлдан озганлар ушбу шаҳарга эга чиқиб олишган эди. Ҳазрати Алий розияллоҳу анҳу ўзлари қизиқмасалар ҳам, халифаликни қабул қилиб олдилар.
Имом Табарий Муҳаммад ибн Ҳанафийядан ривоят қиладилар: «Усмон розияллоҳу анҳу ўлдирилганида, отам билан бирга уйда эдим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг саҳобалари келиб, ҳазрати Алий розияллоҳу анҳуга: «Бу киши (яъни Усмон розияллоҳу анҳу) ўлдирилди. Одамларга имом (раҳбар) лозим. Бугунги кунда бу ишга сиздан кўра ҳақли одам йўқ. Сиздан аввал Исломга кирган ҳам, сиздан кўра Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга яқин ҳам йўқ», дедилар.
Ҳазрати Алий: «Ундай қилманглар. Мен учун вазир бўлганим амир бўлганимдан яхшидир», деди.
Одамлар: «Аллоҳга қасамки, сизга байъат қилмасдан қўймаймиз», дейишди.
Ҳазрати Алий: «Ундай бўлса, масжидда. Менга байъат махфий бўлмаслиги, фақат мусулмонларнинг розилиги билан бўлиши керак», деди. У киши масжидга кирганида муҳожирлар кириб байъат қилишди. Сўнг бошқалар байъат қилишди».
Алий ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳуга халифа сифатида ҳижрий 35 йил 25 зулҳижжа, жума куни байъат қилинди. Бу вақтда Ислом оламида фитна денгиз тўлқинидек мавж уриб турар эди.
Ҳазрати Алий розияллоҳу анҳу жуда ҳам қатъият ва жазм билан иш тутадиган, салобатли ва ҳақ йўлда шиддатли зот эдилар. У киши ўзларига байъат қилинганидан кейин дарҳол иккита фармон чиқардилар. Бу фармонларнинг иккови ҳам жуда қатъият билан чиқарилган фармонлар эди:
– Ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳу қўйган айрим волийларни ишдан олиш. Уларнинг кўпчилиги Бану Умайядан эдилар.
Алий ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу қуйидаги волийларни тайин қилдилар:
Усмон ибн Ҳунайфни Басрага;
Умора ибн Шиҳобни Куфага;
Убайдуллоҳ ибн Масъудни Яманга;
Қайс ибн Саъд ибн Убодани Мисрга;
Саҳл ибн Ҳунайфни Шомга...
Тайин қилинган мазкур волийларнинг ишлари турлича бўлиб чиқди. Бундан ихтилоф кучайиб бораётгани кўринарди.
– Иккинчи фармон ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳу ўз яқинларига Байтулмолдан берган совғалар ва суюрғолларни қайтариб олиш ҳақида эди.
У зотнинг бу тасарруфларидан сўнг Бану Умайя қабиласи аъзолари у кишига қарши бош кўтариб, байъат қилмасликка ўтишди. Бу ишнинг бошида Шомнинг волийси Муовия ибн Абу Суфён турар эди.
Муовия ибн Абу Суфён розияллоҳу анҳу ҳазрати Умар розияллоҳу анҳунинг давридан буён Шомнинг волийси бўлиб келар эди. У киши ўз ишини аъло даражада бажарар, ўз аҳолиси ичида жуда катта обрўга эга эди. Муовия ибн Абу Суфён розияллоҳу анҳуга ҳазрати Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳунинг ўлдирилганлари ва ҳазрати Алий ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳунинг халифа бўлганлари ҳақидаги хабар етганда, у киши янги халифага байъат қилмади. Бунинг бир неча сабаби бор эди.
1. Муовия ибн Абу Суфён розияллоҳу анҳу ҳазрати Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳунинг ўлимларида ҳазрати Алий ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳунинг ҳам айблари бор деб тушунар эди.
2. У киши Алий ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳунинг лашкари ичида фитначиларнинг борлигини ҳам айб ҳисоблар эди.
3. Муовия ибн Абу Суфён розияллоҳу анҳу бу ишларни бир ёқлик қилиб, орани очиб олмай туриб тоатни вожиб қилувчи байъат қилишга қўл урмади.
Бошқа Ислом юртларининг барча аҳолиси ҳазрати Алий розияллоҳу анҳуга байъат қилдилар ва у ерларда иш ўз маромида кетди.
«Ислом тарихи» биринчи жузи асосида тайёрланди