27 Феврал, 2025, 28 Шаъбон, 1446
27 Феврал, 2025, 28 Шаъбон, 1446
Икки ўзбек фильми: «Имом Абу Исо Муҳаммад Термизий» (2019) ва "Шарқдан нур "(2005) Islam-Today интернет нашри томонидан мусулмонлар ҳақида энг яхши 10 та фильмлар қаторига киритилди.
“Бу жуда сифатли картина - Ўзбекистонда кўп йиллар ичида биринчи маротаба суратга олинган диний фильм. Режиссёр ва сценарий муаллифи шоирлар ҳақидаги фильмларнинг совет анъанасига таянади. Картинада севги-муҳаббат ҳикояси ҳам бор (гап бир қизни севиб қолиб, Абу Исо уйланиш учун устозини совчиликка юбориш учун юборгани, лекин Аллоҳнинг иродаси билан қиз аллақачон унаштирилган бўлиб чиқиши ҳақида бормоқда), лекин биз асосий қаҳрамон ўзини бутунлай маънавий ҳаётга бағишлашини тушунамиз. Бу ерда асосий қаҳрамонга қаршилик кўрсатадиган ёвуз киши ҳам бор. Имом олижаноб буюк одамдек гавдаланади ва бутунлай ўзини даъват қилишга бағишлайдин. Рақибини эса ҳасад ҳис-туйғулари бошқаради. У нафақат бошқаларнинг ҳаётини заҳарлайди, балки ўзини йўқ қилади. Бош қаҳрамон оқилона тарза фикр юритади, фильмда мўъжизалар йўқ: Абу Исо Муҳаммад Термизий ҳеч кимга шифо бермайди, ўзгартирмайди. У фақат билим тўплаш ва сақлаб қолиш учун хизмат қилади. Имом йигирма йилни ватанидан ташқарида ҳадис тўплаш билан ўтказди. Йигирма йил ичида Термизий Шайх Исҳоқ ибн Роҳавайҳ Марвазий ва бошқа кўплаб олимлардан таҳсил олади. Йигирма беш ёшида (бошқа версияга кўра, йигирма олти ёшида) Ироққа, Басра шаҳрига бориб, ўша минтақаларнинг кўзга кўринган олимларидан сабоқ ола бошлади, шундан сўнг Шомга, у ердан эса Ҳижозга боради. Ана шу йигирма йиллик сайёҳат ва таълим олишлар чоғларида Абу Исо Термизий олимлардан эшитган барча ҳадисларини ёд олар ва ёзиб олар, ҳар хил баҳсларда иштирок этган”, - дейилади мақолада «Имом Абу Исо Муҳаммад Термизий» (2019) фильми ҳақида.
Бошқа яна бир ўзбек фильми бўлмиш "Шарқдан нур "(2005) картинасига мана бундай таъриф берилади: "Тиббиёт" атамаси қаердан келиб чиққанини ҳеч ўйлаб кўрганмисиз? Олим ва тадқиқотчилар орасида бу сўзнинг пайдо бўлиши Ибн Сино (Авиценна), Буюк Шарқ алломаси, табиби, олими – "мадат Сино" номи билан боғлиқ деган фикр мавжуд. Унинг асарларининг аниқ сони номаълум,аммо тадқиқотчилар 160 ва 450 рақамлари орасида деб фараз қилишади. Унинг китоблари ёқиб юборилди, ўғирланди ва яширилди, аммо уларнинг оддий санаб ўтилиши ҳам таъсирли эшитилади: "Шифо китоби", "Нажот китоби", "Кўрсатма ва ўгитлар китоби", "Илм китоби". Фильмда дунёга машҳур олим-энциклопедист Ибн Синонинг буюк мутафаккир Абу Райҳон Беруний билан танишуви асос қилиб олинган. Суратга олиш ишлари бир қанча мамлакатлар – Ўзбекистон, Эрон, Франция ва Россия ҳудудида бўлиб ўтган бўлиб, Шарқ мутафаккири ролини ёш истеъдодли актёрлар Ҳасан ва Ҳусан Солиҳовлар ижро этишган.
Фильм биографик, маърифий характерга эга бўлиб чиқди. Режиссёрнинг сўзларига кўра, аввалига у илмий асарлари ҳақида кўпроқ маълумот бермоқчи бўлган, аммо Авиценна (Ибн Синони Ғарб тадқиқотчилари шундай деб аташади) ҳақидаги мавжуд фильмларни таҳлил қилгач, Шуҳрат Маҳмудов ўша даврда мавжуд бўлган барча билим ва кўникмаларни ўзлаштириб, энциклопедистнинг ёшлигидан ишлаган шароитларини имкон қадар тўлиқ етказишга ҳаракат қилиш учун маърифий картинани тайёрлашга қарор қилди. "Айтишларича, Ғарб - тана, Шарқ эса - руҳ дейишади. Лекин ўзида бутун дунёни бирлаштирган одам бор эди. Даврнинг энг универсал боши Абу Али Ибн Сино эди…"
Энг яхши фильмлар ўнталигига «Биз барчамиз» (2017), «1001 кашфиёт ва сирлар кутубхонаси» (2010), «Мени Кхан деб аташади» (2010), «Нома хат» (1976), «Мулла» (2018), «Ҳалима» (2017), «Бизнинг воизимиз» (2017), «Раббингиз номи билан ўқинг», «ИншоАллоҳ» фильмлари ҳам киритилган.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
عَنِ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ يَقُولُ: إِنَّ الرَّجُلَ لَيُرْفَعُ بِدُعَاءِ وَلَدِهِ بَعْدَهُ، وَقَالَ بِيَدَيْهِ هَكَذَا، فَرَفَعَهُمَا.
Саъид ибн Мусайяб: «Киши ўзидан кейин фарзандининг қилган дуоси ила кўтарилади», деди ва «Мана бундай», деб икки қўлини кўтарди».
Шарҳ: «Бир одам вафот этгач, фарзандининг унинг ортидан қилган дуоси туфайли мартабаси мана бундай бўлиб кўтарилади», деб икки қўлини кўтариб кўрсатган экан Саъид ибн Мусайяб. Яъни бу ривоят вафотларидан кейин ҳам ота-онага фарзанднинг қиладиган яхшилиги уларнинг ҳақларига дуо қилиш билан бўлишига мисолдир.
Фарзанд ота-онасига уларнинг вафотидан кейин ҳам яхшилик қилай, деган умидда бўлса, уларнинг ҳаққига дуо қилиб, мағфират сўраса, ана ўша иши яхшилик бўлар экан. Фарзандларининг дуоси сабабли ота-оналарнинг охиратдаги мақомлари юқори бўлар экан.
عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ، مِثْلَهُ.
Саъид ибн Мусайябдан худди шунга ўхшаши ривоят қилинади.
Ушбу ривоятда ҳам худди юқоридаги маънонинг ўзини Саъид ибн Мусайяб розияллоҳу анҳудан энди бошқа бир ровийлар ривоят қилган экан. Демак, бу машҳур гап, бир неча тарафлардан ривоят қилинган кучли бир далил ҳисобланар экан.
عَنِ الثَّقَفِيِّ قَالَ: سَمِعْتُ يَحْيَى بْنَ سَعِيدٍ يَقُولُ: كُنَّا نَسْمَعُ أَنَّ الْمَيِّتَ يُجْرَى لَهُ ثَلَاثُ خِصَالٍ: صَدَقَةٌ تَمْضِي بَعْدَهُ، أَوْ عِلْمٌ وَرَّثَهُ يُعْمَلُ بِهِ بَعْدَهُ، أَوْ وَلَدُهُ يَدْعُو لَهُ».
Сақафийдан ривоят қилинади:
«Яҳё ибн Саъиднинг шундай деганини эшитдим: «Эшитишимизча, маййитга учта хислат жорий бўлиб туради: кетидан борадиган садақа, у мерос қолдирган илмга унинг ортидан амал қилинса ва унга дуо қиладиган боласи».
Шарҳ: Биринчиси: Биров кўпчиликка фойда берадиган ишни қилиб қўйган бўлса, унинг қилган ишидан мўмин-мусулмонларга манфаат етиб турса, ўша садақаи жория бўлган ишнинг фойдасидан, яъни савобидан эгасига ўлимидан кейин ҳам бориб туради.
Иккинчиси – вафот этган одам ўзининг кетидан манфаат берадиган бир илм қолдирган бўлса. Одамлар ана шунга амал қилиб, фойдаланиб турса, олим ўтиб кетганидан кейин ҳам ортидан ўзи қолдирган илм туфайли савобга эришиб туради.
Учинчиси – вафот этган одамнинг ортидан фарзандининг дуо қилиб туриши. Бунда ҳам вафот этган одамнинг ортидан яхшилик, хайр-барака етиб туради.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Вафот этганидан кейин бир маййитнинг даражаси кўтарилади. Шунда у: «Роббим! Бу нима?» дейди.
«Фарзандинг сенга истиғфор айтди», дейилади».
Бухорий ривоят қилган.
Албатта, инсон вафотидан кейин амал қилиш имконидан маҳрум бўлади. У ҳеч нарса қила олмай, кутиб туришдан бошқа нарсага ярамайдиган ҳолда бўлади.
Аммо бир киши вафотидан кейин даражаси кўтарилади. Бундан ўша банданинг ўзи ҳам ҳайрон. Қандай қилиб вафотидан кейин унинг даражаси кўтарилиши мумкин? Бу ажабланиш уни Аллоҳ таолога савол беришга ундайди. Шунда у: «Роббим! Бу нима?» дейди. Унинг ҳайрат ила берган бу саволига: «Фарзандинг сенга истиғфор айтди», дея жавоб берилади».
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳунинг бу гапларидан фарзанднинг истиғфори – мағфират сўраши туфайли унинг вафот этиб кетган ота-онасининг охиратдаги даражаси кўтарилиши билиб олинади.
Шунинг учун ота-онасига уларнинг вафотидан кейин яхшилик қилишни, уларнинг ортидан савоб етказишни ва охиратдаги мақомлари яхшиланиб, даражалари юқорилашини истаган фарзанд доимо уларга мағфират сўраб, дуода бўлиши лозим.
Ушбу ривоятлардан олинадиган фойдалар:
1. Вафотидан кейин ҳам маййитнинг даражаси кўтарилиши мумкинлиги.
2. Маййит охиратда ўзининг даражаси кўтарилганидан ўзи ҳайратга тушиб, Роббидан бу ҳақда сўраши.
3. Фарзанднинг дуоси маййитнинг охиратдаги даражасининг кўтарилишига сабаб бўлиши.
4. Баъзи маййитлар Робб билан гаплашиши мумкинлиги.
«Яхшилик ва силаи раҳм» китоби 1-жуз.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа