Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
19 Май, 2025   |   21 Зулқаъда, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:24
Қуёш
05:01
Пешин
12:25
Аср
17:27
Шом
19:42
Хуфтон
21:12
Bismillah
19 Май, 2025, 21 Зулқаъда, 1446

2. БАҚАРА СУРАСИ, 226–227 ОЯТЛАР

16.12.2020   5250   2 min.
2. БАҚАРА СУРАСИ, 226–227 ОЯТЛАР

لِّلَّذِينَ يُؤۡلُونَ مِن نِّسَآئِهِمۡ تَرَبُّصُ أَرۡبَعَةِ أَشۡهُرٖۖ فَإِن فَآءُو فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ٢٢٦

226. Хотинларига яқинлашмасликка қасам ичганларга кутиш тўрт ойдир. Агар қайтишса, Аллоҳ албатта кечирувчи, раҳмлидир.

Яъни, ким "хотинимга яқинлашмайман" деб қасам ичса (яъни ийло қилса), тўрт ой ичида хотинига яқинлашса, ичган қасамига каффорат беради ва хотини никоҳида қолаверади. Лекин қасамдан кейин тўрт ой ўтиб кетса, бу ҳолатда хотини талоқ қилинган бўлади. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: "Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам хотинларини ийло қилдилар, яъни бир ой бирга турмайман, деб қасам ичдилар. Оёқлари ёрилиб (синиб) кетган бўлиб, хоналарида ёлғиз ўзлари йигирма тўққиз кун турдилар. Кейин аёлларининг ҳузурига кирдилар. Шунда улар: "Эй Аллоҳнинг Расули, бир ойга қасам ичган эдингиз-ку!" дейишди. У зот: "(Бу) ой йигирма тўққиз кундир", дедилар". Нофеъдан бундай ривоят қилинади: "Ибн Умар розияллоҳу анҳумо ийло ҳақида сўзлаб: "Эрлар Аллоҳ таоло амрига мувофиқ хотинларини идда муҳлати тугаганидан сўнг яхшилик билан никоҳларида сақлаб туришлари ёки талоқ қилишга азм қилишлари лозим бўлади", деган" (Бухорий ривояти).

وَإِنۡ عَزَمُواْ ٱلطَّلَٰقَ فَإِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ٢٢٧

227. Агар талоқни қасд қилишса, Аллоҳ албатта эшитувчи, билувчидир.

Агар эрнинг қасамидан кейин тўрт ойдан ўтиб кетса, улар орасига талоқ тушади. Бунда талоқ қасд қилинган бўлса, албатта ажралишлари лозим, чунки Аллоҳ таоло бандаларининг қалбида кечаётган, улар ният қилган нарсаларни эшитувчи ва билувчидир. Нофеъ айтади: "Ибн Умар: "Агар хотинини ийло қилганига тўрт ойдан ошса, уни талоқ қилгунига қадар уйида ушлаб туради. Бунда то талоқ қилгунига қадар хотини талоқ ҳисобланмайди", деганлар" (Бухорий ривояти).

“Ийло” сўзи луғатда «қасам ичиш, қасам билан бирор нарсадан кечиш» маъноларини билдиради. Шариатда эса эрнинг тўрт ой ва ундан кўпроқ муддатга хотини олдига кирмаслик ва унга жинсий яқинлик қилмасликка Аллоҳ номи билан қасам ичиши «ийло» дейилади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам хотинларидан бирини ийло қилганлари ҳақида Умму Салама онамиздан саҳиҳ ҳадис ривоят қилинган. Тўрт ойдан оз муддатга қасам ичиш ийло эмас. Ийлонинг шарти эрнинг талоққа салоҳиятли бўлиши ва аёлнинг ҳам никоҳли бўлишидир. Боланинг ва телбанинг ийлоси ҳақиқий эмас. Қуръони карим ояти билан (Бақара, 226-227) бу ҳукмни жорий қилиш ила Ислом хотинлар устидан жоҳилиятнинг яна бир зулмини олиб ташлади.

Тафсири ирфон
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Шу ерда отамни урган эдим

16.05.2025   4154   2 min.
Шу ерда отамни урган эдим

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

 

عَنْ مُسْلِمِ بْنِ عَبْدِ اللهِ الْحَنَفِيِّ قَالَ: بِرَّ وَلَدَكَ فَإِنَّهُ أَجْدَرُ أَنَّ يَبَرَّكَ فَإِنَّ مَنْ شَنَأَ عَقَّهُ وَلَدُهُ

Муслим ибн Абдуллоҳ Ҳанафийдан ривоят қилинади: Болангга яхшилик қил. Шунда у сенга яхшилик қилади. Ким ёмонлик қилса, боласи унга оқ бўлади.

Боланг кичиклигида сен унга яхшилик қилиб, тарбиясини ва муомаласини яхши қилгин, қариганингда у сенга яхшилик қайтаради. Аммо ким ёшлигида фарзандига ёмонлик қилиб юрган бўлса, қариганида фарзандидан кўради.

Ота-она ўзининг фарзанди олдидаги мажбурият ва масъулиятини шараф билан адо этиб қўйса, қариганида албатта қилган яхшиликлари боласидан қайтади.

Худди шу маънога ўхшаш яна бир гап бор. Ким ёшлигида ота-онасига яхшилик қилса, қариганида унга ҳам боласи яхшилик қилади. Бу ҳолат аксинча бўлиши ҳам мумкин.

Отамиз раҳматли шу маънодаги ҳикояни бир неча марта такрорлаганларининг гувоҳи бўлганмиз.

Одамлар йўлда кетишаётса, бир йигит оқсоқол чолни калтаклаётган эмиш. Улар тезлаб бориб, оқсоқолни ажратиб олишибди ва йигитга ўдағайлаб, унга зардали саволлар бера бошлашибди. Шунда оқсоқол ўзидан оққан қонни арта туриб: «Унга тегманглар. Ҳамма айб ўзимда. Мен йигитлик чоғимда худди шу ерда отамни урган эдим», дебди.

Шундай экан, ҳар бир киши ота-онасига ҳам, фарзандига ҳам доимо яхшилик қилиш пайидан бўлиши керак. Қисқаси, ҳар кимга шариат томонидан берилган ҳақнинг риоясини қилиш лозим.

«Яхшилик ва силаи раҳм» китоби 1-жуз.

 

Мақолалар