Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
09 Январ, 2025   |   9 Ражаб, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:24
Қуёш
07:49
Пешин
12:35
Аср
15:31
Шом
17:15
Хуфтон
18:34
Bismillah
09 Январ, 2025, 9 Ражаб, 1446

Мўмин бой бўлса, нимаси ёмон?

7.12.2020   2188   3 min.
Мўмин бой бўлса, нимаси ёмон?

Яқинда бир йигитнинг: “Айрим имомлар қиммат автоулов миниб, энг яхши кийимларни кийиб, маза қилиб юради. Тағин камтар ва хокисор бўлиш, исроф қилмаслик тўғри­си­да насиҳат қилишади. Ахир, ўзи маркабини со­тиб, йўқсилларга тар­қат­са, бўлмайдими?..” де­гани­ни эшитиб қолдим.

Афсуски, одамлар орасида шундай фикрлайдиган­лар оз эмас. Баъзи кишилар кўз ўнгида имом, умуман, му­сулмон киши деганда, қан­дайдир қолоқ бир инсон қиёфа­си жонланади. Гўё, мў­мин-­мусулмонларнинг ҳаёт тар­зи, тутуми масжидда ўти­ри­шу маъракага боришдан ибо­ратдек...

Бундай қараш қаёқдан ­пайдо бўлди?! Имом, мусул­мон деганда фақат ночор, жонсарак, овози зўрға чиқадиган кишини тасаввур қилувчилар кўзига “замонавий” кўринган мўмин-мусулмон динга амал қил­маётгандек кўринади, ше­­килли. .

Ҳолбуки, кимнинг бой ёки фақир бўлиши Аллоҳ­нинг изни билан, қандай ­ҳаётни танлаши ўзининг иши. Насиҳат қилиш, яхшиликка буюриб, ёмонликдан қайтариш – на­фақат имом, балки ҳар бир мў­миннинг вазифаси.

Аллоҳ таоло ҳалол касб билан топилган бойликни ҳеч кимга ҳаром қилмаган. Бошқаларга ярашган бой­лик нега энди мўмин-мусул­монга ярашмас экан?! Ни­коҳ ўқиётган имом куёвга: “Аёлингизнинг таъминоти, кийим-кечаги, зеб-зийнати, уй жиҳозию рўзғор буюмлари зиммангизда”, деб ша­риат кўрсатмасини эслатса-ю, ўзи ночор яшаса?! Минбарда: “Фар­зандларингизни ўқи­­тинг, таълим йўлида молин­гизни аяманг, деб ўзи биров­нинг қўлига қараб тур­са? Имомлик­ни уддалаб, бўш вақтида тижорат би­лан шу­ғулланса – бунинг нимаси ёмон?!

“Имом” сўзи истилоҳда “ол­­динда турувчи” деган ­маъно­ни англатади. У одам­лар­га пеш­қадамдир. У на­моз­да олдинда тургани­дек, бошқа ишларда ҳам пеш­во бўлиши керак. Пайғам­баримиз соллаллоҳу алай­ҳи ва саллам ҳам имом – ҳар бир ишда олдинда турувчи эди­лар. У зотдан ке­йин Абу Бакр, Умар, Усмон, Али ро­зийал­лоҳу ан­ҳум ха­лифа, шунингдек, имом эдилар. Улар фақирликка тар­ғиб ­қилишмаган. Туя ўша давр­нинг энг яхши улови ҳи­собланиб, у зотларнинг бир қанчадан яхши туялари бор эди. Ҳеч бири туя қимматли улов, эшак минамиз, де­йиш­маган. Жаннат башорати берилган улуғ саҳобалар ора­си­да Абдураҳмон ибн Авф ро­зий­аллоҳу анҳу энг бойи эди.

Саҳобалар ҳалол тижоратда ўз­аро мусобақалашар эдилар. Набий алайҳиссалом ҳеч ким­га нега бой бўлиб кетяпсан, демаганлар. Агар бойлик айб бўлганида, Аллоҳ таоло Сулаймон алайҳиссаломга бойлик бермаган бўларди.

Исломда бой бўлиш эмас, балки мол-дунёга ҳирс қў­йиш қораланган. Ҳақ таоло бундай марҳамат қилади: «У сизлар учун ер юзидаги барча нарсани яратган зот» (Бақара сураси, 29-оят). Бошқа бир оятда: «Айтинг: “Бандалари учун чиқарган Аллоҳнинг зийнатини ва пок ризқларни ким ҳаромга чиқарди?”» «Айтинг: “У (зийнат ва пок ризқлар) бу дунёда имон келтирган­лар (ва бошқалар) учун, қиё­мат кунида эса холис (мў­минларнинг ўзлари учун бўлур)”», дейилади (Аъроф сураси, 32-оят). Мўмин бой бўлса, закотини жойига берса, қан­дай ях­шидир! .

Шайх Муҳаммад Ғаззо­лий (1917–1996) бундай деган: “Қо­рун эга бўлган мулк­дан кўп­роғига эга бўлинг! Су­лай­моннинг салтанатидан кат­тароқ салтанатни қўлга ки­ритинг! Ҳақиқат қўлловга муҳтож замонда, уни қўллаш учун буларнинг барини илкингизда тутинг! Ўлим онлари келган пайтда эса уларни Аллоҳ йўлида қолдиринг! Кам­бағал, сойилдай яшаш жаннат йўли деб ишониш телбалик ва алданишдир”.

 

Абдуллоҳ АЛИҚУЛОВ

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Ҳидоят ва залолат масаласи

7.01.2025   2519   2 min.
Ҳидоят ва залолат масаласи

Аллоҳ о‘з фазли билан кимни хоҳласа то‘г‘ри ё‘лга солади, кимни хоҳласа ма’сиятдан асрайди ва офиятда сақлайди. О‘з адолати билан кимни хохласа адаштиради, кимни хоҳласа ёрдамисиз қолдиради ва имтиҳон қилади.
Яралмишларнинг барчаси унинг хоҳишида, фазли ва адолати орасида айланиб туради. Бу гапдан билинадики, бандалар Аллоҳга аслаҳ (яхши) иш қилиш вожиб дейишга ҳақли эмаслар.
Балки Аллоҳ махлуқотлар борасида хоҳлаганича тасарруф қилади. Чунки олам уни мулкидир. Молик мулкида хоҳлаганича тасарруф қила олади.
Оли Имрон сураси 43-оятида: "Аллоҳ хоҳлаганини қилади", дейилади.

Моида сураси 1-оятида: "Аллоҳ хоҳлаганига ҳукм қилади", дейилган.

Бу ерда мўтазилийларнинг гапига раддия бор. Улар Аллоҳ бандаларига энг аслаҳ* (яхши) ишни қилишни вожиб дейдилар. Уларнинг со‘зларига ко‘п оятларда очиқ-ойдин раддиялар бор.

Наҳл сураси 93-оят: "У Зот кимни хоҳласа адаштирур, кимни хоҳласа ҳидоятга ё‘ллаб қо‘юр".

Бақара сураси 26-оят: "У о‘ша билан ко‘пларни залолатга солиб қо‘яди, ко‘пчиликни ҳидоятга солиб қо‘яди".

Юнус сураси 99-оят: "Агар Роббингиз хоҳласа, ер юзидаги кишиларнинг ҳаммаси иймонга келар эди".

Наҳл сураси 9-оят: "Агар хоҳласа, албатта, ҳаммангизни ҳидоят қилган бо‘ларди".

Агар аслаҳ (яхши) иш вожиб бо‘лганда, оламда ҳеч ким куфр келтирмас, осий бо‘лмас эди. Чунки куфр ва осийлик бандалар учун аслаҳ иш эмас. Агар кимга иймонни ирода қилса, о‘зининг фазли билан бо‘лади, бандалар ҳақли бо‘лганлиги учун эмас. Кимга куфрни ирода қилса, адли билан бо‘лади, золимлиги учун эмас.
Зулм- о‘зидан бошқани мулкида тасарруф қилишдир. Аллоҳ о‘зининг мулкини тасарруф қилади.

Анбиё сураси 23-оят: (Аллоҳ) қилганлари борасида со‘ралмас".

Аслаҳ ишларни вожиблиги Унинг қуйидаги со‘зи билан ботил бо‘лган:
Бақара сураси 105-оят: "(У) буюк фазл эгасидир".

Устида вожиб ҳақни бажариш фазл эмас. Шунингдек, унда Муҳсин, Мун’им, Мужмил (го‘зал суратда яратувчи) ва Маннон исмлари ботил бо‘лади. Чунки унга вожиб бо‘либ турган нарсани адо этишда ҳам эҳсон, фазл, миннат бо‘лмайди.

Аслаҳ иш - банданинг хизмат қилгани учун савоб бериш муқобилидаги хизмасиз савоб бериш, яхши ишнинг муқобилидаги унданда яхшироқ ишлар тушунилади. Мисол учун банда жаннатда бо‘лиши ёки ундаги олий мақомда бо‘лиши каби икки иш ко‘ндаланг келиб қолса, Аллоҳ таолонинг зиммасига "аслаҳ" иш вожиб бо‘лади-да, уни жаннатдаги олий мартабага ко‘тариши лозим бо‘лади.


Манба: Абу Ҳафс Сирожиддин Ғазнавийнинг "Шарҳу Ақийдатил имом ат-Таҳовий китоби".
Тайёрлади: 3-курс талабаси Рахмонова.Р