Жорий йилнинг 8 сентябрь куни Ўзбекистон Республикаси Бош вазирининг ўринбосари С.Умурзаковнинг Малайзия Бош вазирининг биринчи ўринбосари - халқаро савдо ва саноат вазири Мохамед Азмин Али билан видеоконференция шаклида музокаралари бўлиб ўтди.
Ўзбекистон Республикаси Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги матбуот хизмати хабарига кўра, суҳбат чоғида икки мамлакат Ҳукуматлари томонидан коронавирус пандемияси тарқалишига қарши курашиш ва иқтисодиётга таъсирини камайтириш бўйича амалга оширилаётган чора-тадбирлар билан бирга қўшма лойиҳалар ва ташаббусларни амалга ошириш, шунингдек, инвестиция, савдо-иқтисодий, транспорт-логистика, маданий-гуманитар ва туризм соҳаларидаги ҳамкорликни янада кенгайтириш истиқболлари муҳокама қилинди.
Томонлар икки мамлакат маҳсулотлар етказиб берувчилари ва буюртмачилари ўртасида мустаҳкам алоқалар ўрнатиш орқали ўзаро савдо ҳажмини янада оширишга бўлган қизиқишларини қайд этдилар. Савдо бўйича Қўшма савдо қўмитасинининг йиғилишини ўтказиш мақсадида Малайзия Халқаро савдо ва саноат вазирлиги билан Ўзбекистон Республикаси Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги саъй-ҳаракатларини бирлаштириш бўйича келишувга эришилди. Қўмита йиғилиши доирасида икки мамлакатнинг кимё, қишлоқ хўжалиги, озиқ-овқат, тўқимачилик ва электротехника тармоқларининг етакчи компаниялари иштирокида Ўзбекистон-Малайзия бизнес-форуми ўтказилади.
Савдони рақамлаштириш соҳасида Малайзиянинг тажрибасини жалб қилиш истиқболлари таъкидланди - шу нуқтаи назардан, “Consumption Union” компаниясининг “CU Rewards” электрон савдо майдончаси маҳаллий экспортчиларга ўз маҳсулотларини Жанубий - Шарқий Осиёдаги истеъмолчиларга сотиш имконини берадиган самарали механизм бўлиб хизмат қилиши мумкин.
Шунингдек, Малайзия ислом тараққиёти департаменти (JAKIM) ва “Ўзстандарт” агентлиги ҳамкорлигида Ўзбекистонда ҳалол маҳсулотлар ишлаб чиқариш бўйича илғор тажриба Марказини ташкил этиш режалари муҳокама қилинди. Марказнинг ташкил этилиши Республикада Малайзиянинг илғор тажрибаси асосида ҳалол маҳсулотлар ишлаб чиқаришни жорий этишга, шунингдек, ўзбек экспорт қилувчиларига Жанубий – Шарқий Осиё ва Яқин Шарқ бозорларига ҳамда ишлаб чиқарувчилар мазкур сертификатга эга бўлишлари мажбурий бўлган бошқа мамлакатларнинг бозорларига чиқиш имконини беради.
Мамлакатлар ўртасида кимё саноати, таълим, ахборот технологиялари ва озиқ-овқат саноати соҳаларига инвестициялар киритиш бўйича ҳамкорликнинг улкан истиқболлари белгилаб олинди. Ўзбекистонда амалга оширилаётган лойиҳалар билан боғлиқ масалалар ҳам муҳокама қилинди - масалан, Хоразм вилоятидаги “Ҳазорасп” ЭИЗ да 250 млн долларга яқин Малайзиянинг “Serba Dinamik Group Berhad” компаниясининг тўғридан-тўғри инвестицияларини жалб қилган ҳолда каустик сода ва суюқ хлор ишлаб чиқаришни ташкил этиш лойиҳаси фаол равишда амалга оширилмоқда.
Шунингдек, Ўзбекистонда бир нечта Малайзия банкларининг филиалларини очиш ва Республикада экспортга йўналтирилган лойиҳаларни молиялаштириш ҳамда кичик ва ўрта бизнесни қўллаб-қувватлашга қаратилган банклараро ҳамкорликни йўлга қўйиш орқали банк-молия соҳасида ҳамкорлик қилишнинг юқори салоҳияти қайд этилди.
Ислом банкчилиги соҳасида Малайзиянинг тажрибасини жорий этиш механизмлари ва шу вақтнинг ўзида Ўзбекистон банк соҳасидаги ходимлари учун ушбу соҳада малака ошириш курсларини ташкил этиш масалалари алоҳида кўриб чиқилади.
Маълумот учун: Малайзия Ислом молиясининг халқаро маркази деб тан олинган, мамлакатда анъанавий тизим билан бир қаторда фаолият кўрсатаётган ислом банк тизими жорий этилган. Мамлакат ҳудудида 27 та маҳаллий ва хорижий исломий банклар мавжуд. Ислом молияси Малайзия банк соҳасининг 30 фоизига тўғри келади.
Транспорт, логистика ва туризм соҳасида икки томонлама ҳамкорлик учун катта имкониятлар мавжудлиги қайд этилди. Шу нуқтаи назардан, халқаро ҳаво транспорти орқали юк ташишларни ташкил этиш, логистика ҳаво хабини яратиш, шунингдек, Ўзбекистонда Aviation Academy халқаро стандартларига мувофиқ учувчиларни тайёрлаш Марказини очиш бўйича чора-тадбирлар муҳокама қилинди.
Маданий-гуманитар соҳасидаги икки томонлама муносабатларни ривожлантириш доирасида “МАРА” технологиялар университети ҳамда Самарқанд шаҳридаги “Ипак Йўли” халқаро туризм университети билан амалий ҳамкорликни йўлга қўйиш, шунингдек Хоразм вилоятида “Binary” менеджмент ва тадбиркорлик университети филиалининг фаолиятини ташкил этиш билан боғлиқ барча масалаларни ҳал этиш бўйича биргаликда амалга ошириладиган ҳаракатлар муҳокама қилинди.
Видеоконференция якунида муҳокама қилинган ва келишилган ташаббусларни илгари суриш ва амалга ошириш бўйича қўшма ишчи гуруҳини тузиш тўғрисида келишувга эришилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
- 54دُخُولُ النَّاسِ فِي الْجَنَّاتِ فَضْلٌ مِنَ الرَّحْمَنِ يَا أَهْلَ الأَمَالِ
Маънолар таржимаси: Эй умидвор бандалар, инсонларнинг жаннатларга киришлари Ар-Роҳманнинг фазлидир.
Назмий баёни:
Жаннатга эришмоқ Ар-Роҳман фазли,
Бу муҳим эътиқод, эй умид аҳли.
Луғатлар изоҳи:
دُخُولُ – мубтадо.
النَّاسِ – музофун илайҳ.
فِي – жор ҳарфи اِلَى маъносида келган.
الْجَنَّاتِ – луғатда “дархтзор боғ” маъносини англатади. Жор мажрур دُخُولُ га мутааллиқ.
فَضْلٌ – хабар. Луғатда “марҳамат” ва “мурувват” каби маъноларни англатади.
مِنَ – “табйиния” (уқтириш) маъносида келган жор ҳарфи.
الرَّحْمَنِ – жор мажрур فَضْلٌ га мутааллиқ.
يَا – яқинга ҳам, узоққа ҳам ишлатиладиган нидо ҳарфи.
أَهْلَ الأَمَالِ – музоф мунодо. Луғатда “умидворлар” маъносига тўғри келади.
Матн шарҳи:
Қайси бир инсон жаннатга кирадиган бўлса, албатта, Аллоҳ таолонинг лутфу марҳамати билан кирган бўлади. Шунинг учун У меҳрибон зотнинг фазлу марҳаматидан умидвор бўлиб ҳаракат қилиш лозим.
Жаннатдаги даражалар қилинган амаллар эътиборига кўра эгалланса-да, унга кириш фақат ва фақат Аллоҳ таолонинг фазлу марҳаматига боғлиқ бўлади. Бу ҳақиқатни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўзлари алоҳида таъкидлаганлар:
عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ سَدِّدُوا وَقَارِبُوا وَاعْلَمُوا أَنْ لَنْ يُدْخِلَ أَحَدَكُمْ عَمَلُهُ الْجَنَّةَ وَأَنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ أَدْوَمُهَا وَإِنْ قَلَّ. رَوَاهُ البُخَارِيُّ
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Тўғри бўлинглар, ғулуга кетманглар, билингларки сизлардан бирортангизни амали жаннатга киритмайди, албатта амалларнинг Аллоҳга севимлироғи оз бўлса-да, давомлироғидир”, – дедилар”. Бухорий ривоят қилган.
Яъни бирор инсон ҳам яхши амаллари кўплиги сабабли ўзининг жаннатга киришини нақд қилиб қўя олмайди, балки жаннат фақатгина Аллоҳ таолонинг раҳматига сазовор бўлган бахтли инсонларгагина насиб этади.
Шунинг учун ҳар бир банда Аллоҳ таолонинг раҳматидан умидвор бўлиб яшаши лозим. Қуръони каримда тақводор бандаларнинг жонлари олинаётганда фаришталар уларга салом бериб, жаннат башоратини беришлари баён қилинган:
Ушбу ояти каримадаги ب ҳарфи “сабабия” маъносида бўлса ҳам, “бадалия” маъносида бўлса ҳам, ҳадисда баён қилинган маънога зид бўлиб қолмайди. Агар “сабабия” маъноси бериладиган бўлса, “қилиб юрган яхши ишларингиз сабабли Аллоҳ таолонинг раҳматига сазовор бўлдингиз, жаннатга киринг” деган маъно тушунилади. Агар “бадалия” маъноси бериладиган бўлса, “қилиб юрган яхши ишларингиз бадалига Аллоҳ таолонинг раҳматига сазовор бўлдингиз, жаннатга киринг” бўлади.
Модомики, барча Аллоҳ таолонинг раҳматига сазовор бўлиш билангина жаннатга кирар экан, доимо У зотнинг раҳматидан умид узмай амал қилиб бориш лозим. Аммо умидвор бўлиш билан хом хаёл суришнинг орасини ажратиб олиш керак. Хом хаёл суриш – бирон иш қилмасдан фақатгина “ширин хаёл” суришнинг ўзи бўлса, умидвор бўлишнинг ўзига яраша бир қанча шартлари бор.
Умидвор бўлиш ва хом хаёл суриш орасидаги фарқлар
Умидвор бўлиш ва хом хаёл суриш орасидаги фарқлар ҳақида “Талхису шарҳи ақидатит Таҳовия” китобида қуйидагилар айтилган:
“Кимки бир нарсадан умидвор бўлса, унинг умидворлиги бир қанча ишларнинг бўлиши зарурлигини келтириб чиқаради:
1. Умид қилган нарсасига муҳаббатли бўлиши;
2. Умид қилган нарсасига эришолмай қолишдан қўрқиши;
3. Умид қилган нарсасига эришиш учун имкони борича ҳаракат қилиши.
Ушбуларнинг бирортасига ҳам боғланмасдан, умид қилиш хом хаёл суриш бўлади. Умидворлик ва хом хаёл суриш бошқа-бошқа нарсалардир”[2].
Демак, кимки Аллоҳ таолодан ўзини жаннатга туширишини умид қилаётган бўлса, ўша умид қилгани жаннатга муҳаббатли бўлиши, уни доимо ёдида сақлаши ва унга олиб борадиган йўллардан юриши лозим.
Кимки Аллоҳ таолодан ўзини жаннатга туширишини умид қилаётган бўлса, ўша умид қилгани жаннатга эришолмай қолишидан қўрқиши, ундан ажратиб қўядиган нарсалардан сақланиб юриши лозим.
Кимки Аллоҳ таолодан ўзини жаннатга туширишини умид қилаётган бўлса, ўша умид қилгани жаннатга эришиши учун унга эриштирадиган барча омилларни ишга солиб имкони борича ҳаракат қилиши лозим. Аллоҳ муваффақ қилсин.
Кейинги мавзулар:
Улуғ ҳисоб-китоб бўлиши баёни.