04 Август, 2025, 10 Сафар, 1447
04 Август, 2025, 10 Сафар, 1447
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقُولُواْ رَٰعِنَا وَقُولُواْ ٱنظُرۡنَا وَٱسۡمَعُواْۗ وَلِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٞ١٠٤
104. Эй имон келтирганлар, "роина" деманглар, "унзурна" денглар ва яхшилаб тингланглар, кофирлар учун оғир азоблар бордир.
Араб тилида "роина" ва "унзурна" сўзлари маъно жиҳатидан бир-бирига жуда яқин: иккови ҳам "бизларга боқ, қара" маъносини билдиради. Лекин яҳудийлар тилида "роина" сўзининг қўпол маъноси ҳам бор, улар мазкур сўзни қўллашганида ёмон ниятда уни ўша маъносига ўхшатиб талаффуз қилишган. Атонинг ривоят қилишича, Ибн Аббос розияллоҳу анҳумо айтади: "Улар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига келиб: "Эй Муҳаммад, роина" деб кулишарди. Ансорийлардан Саъд ибн Убода яҳудийлар тилини биларди. У киши яҳудларнинг бу найрангини фаҳмлаб қолди ва: "Эй Аллоҳнинг душманлари, сизларга Аллоҳнинг лаънати бўлсин. Аллоҳга қасамки, агар шу сўзни бирортангиздан эшитсам, ўлдираман", деди. Шунда Аллоҳ шу оятни нозил қилди". Шунинг учун Аллоҳ таоло мусулмонларни Пайғамбар алайҳиссалом билан суҳбатлашаётганда "роина" дейишдан қайтариб, "унзурна" дейишга буюрган.
مَّا يَوَدُّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ وَلَا ٱلۡمُشۡرِكِينَ أَن يُنَزَّلَ عَلَيۡكُم مِّنۡ خَيۡرٖ مِّن رَّبِّكُمۡۚ وَٱللَّهُ يَخۡتَصُّ بِرَحۡمَتِهِۦ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ١٠٥
105. Аҳли китобларнинг кофирлари ва мушриклар Парвардигорингиздан сизларга бирор яхшилик тушишини асло исташмайди. Аллоҳ хоҳлаган бандасига раҳматини хослаб беради ва Аллоҳ буюк фазл эгасидир.
Бутун Ислом тарихи мобайнида Аҳли китобларнинг кофирлари ва мушриклар мўмин-мусулмонларга ҳамиша душманлик қилиб, уларга ёмонлик тилаб келишган. Бу йўлда улар ҳар қандай бузғунчилик ва фитнадан, ёвузлик ва хусуматдан қайтишмаган. Улар мусулмонларнинг динлари ва китобларини масхара қилишар, ўз эътиқодларини ҳамма нарсадан устун санашар эди. Муфассирлар бундай ёзишади: "Мусулмонлар яҳудий иттифоқчиларига: "Биз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга имон келтирдик" дейишса, улар: "Сизлар даъват қилаётган нарса бизнинг динимиздан яхшироқ эмас. Қанийди, яхши бўлганида, биз шуни хоҳлардик", дейишди. Шунда Аллоҳ таоло яҳудийларни ёлғончига чиқариб, ушбу оятини нозил қилди".
114 та Қуръони Карим нусхаси асосида китоб-альбом
700 йиллик тарихга эга Қуръон қўлёзмаси
Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази франциялик, туркиялик ва австриялик нуфузли мутахассислар биан ҳамкорликда “114 Қуръон” лойиҳасини амалга оширмоқда. Лойиҳа доирасида Ўзбекистон тарихий меросига тегишли дунёдаги Қуръон қўлёзмалари танлаб олинади ва Марказ музейи асосий қисми сифатида Қуръони карим зали бўлими экспозициясидан ўрин олади. Бугун Ислом цивилизацияси марказида мазкур лойиҳанинг якунловчи босқичга етаётгани муносабати билан туркиялик олим, Истанбул университети профессори Эмек Ушенмез ўз тақдимотини намойиш қилди.
Тақдимотда Ўзбекистоннинг таниқли уламолари ва исломшунослари — шайх Абдулазиз Мансур, Ўзбекистон Мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари Ҳомидбек Ишматбеков, марказ илмий котиби Рустам Жабборов, илмий ходим Азимжон Ғафуров ҳамда қатор тадқиқотчилар иштирок этди.
Истанбул университети профессори Эмек Ушенмезнинг маълум қилишича, ушбу лойиҳа доирасида Марказ билан ҳамкорликда 114 та Қуръони Карим нусхаси асосида китоб-альбом тайёрланмоқда. Эмек Ушенмезнинг таъкидлашича, китоб-альбом “Кириш қисми” ва 4 бўлимдан иборат бўлиб, унда VII асрдан XX асргача Туркистон ҳудудида яратилган ва дунё архивларида сақланаётган ноёб қўлёзма Қуръонлар ҳақида тарихий-илмий маълумотлар келтирилади.
Китоб-альбомдан жой оладиган машҳур нусхалар қаторида — Усмон мусҳафи, Катта Лангар Қуръони, Мовий Қуръон, Сомонийлар, Қорахонийлар, Ғазнавийлар, Салжуқийлар, Хоразмшоҳлар, Темурийлар ва Бобурийлар давридаги ҳамда хонликлар даврига оид нусхалар ўрин олади. Ҳар бир қўлёзманинг факсимиле (аниқ нусха) кўринишида 2 саҳифаси китобда ўз аксини топади. Уларнинг умумий тартиби 30 порани қамраб олиб, тўлиқ Қуръони Карим манзарасини яратади.
Профессор Ушенмез айтиб ўтган муҳим жиҳатлардан бири — 1467 йилда Амир Темурнинг набираси Муҳаммад Султоннинг қизи Шодмалик хотун томонидан ўз қўли билан кўчирилган Қуръон нусхаси ҳам альбомда жой олиши. Шунингдек, Қўқон хони Амир Умархоннинг Усмонийлар султони Маҳмуд II га совға қилган тарихий қўлёзма нусхаси ҳақида ҳам маълумот берилди.
Энг эътиборли қисмлардан бири — 1318 йилда Олтин Ўрда хони Ўзбекхонга атаб олтин варақда кўчирилган 700 йиллик тарихга эга Қуръон қўлёзмасидан суралар киритилаётганидир. Ушбу нусха мўғуллар давридан кейин сақланиб қолган энг асосий Қуръон мусҳафларидан бири ҳисобланади.
Тақдимот сўнгида профессор Эмек Ушенмез ушбу ноёб қўлёзмаларнинг тарихий, манбашунослик ва маданий қимматини алоҳида таъкидлади ҳамда уларнинг келиб чиқиш тарихи Ўзбекистон билан чамбарчас боғлиқ эканини қайд этди.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 