Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
18 Июн, 2025   |   22 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:04
Қуёш
04:49
Пешин
12:29
Аср
17:40
Шом
20:02
Хуфтон
21:41
Bismillah
18 Июн, 2025, 22 Зулҳижжа, 1446

Йилнинг охирги ва биринчи куни ўқиладиган дуолар

20.08.2020   3809   7 min.
Йилнинг охирги ва биринчи куни ўқиладиган дуолар

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Мусулмон йил ҳисоби Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Маккадан кейинроқ Пайғамбар шаҳри (Мадинат ун-Набий) деб аталган Ясриб, яъни Мадина шаҳрига кўчишлари (арабча “ҳижрат”)дан бошланади. Бу кўчиш (Ҳижрат) насроний йил ҳисоби бўйича 622 йилнинг ёзида амалга оширилган.

“Иҳё” китобида имом Ғаззолийнинг ёзишича, агар Муҳаррам ойи ибодатда ўтказилса, унинг баракоти бошқа ойларга ҳам етишига умид қилиш мумкин.

Йилнинг охирги, шунингдек, биринчи кунларида маълум дуолар ўқилади. Бу дуолар саҳиҳ ҳадисларда келмаган бўлсада, баъзи улуғ салафи солиҳлар ушбу дуолар ила дуо қилишганлари эътиборидан ҳам аҳамиятлидир( “Манбаъус саъада” Алий Муҳаммад Саббоғ.) Қуйида улар келтирилади.

Муҳаррам – бу муқаддас ой, шунингдек, янги йилнинг биринчи ойи – Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Маккадан Мадинага ҳижрат қилиш шарафига белгиланган қамарий ой. Бу тўрт “ҳаром ойлардан” биридир. Муҳаррам ойининг муқаддаслиги ҳақида Қуръон ва Суннатда айтилади. Шу сабабли ҳар бир мусулмон бу ойни Аллоҳ таолого ибодатда ўтказишга ҳаракат қилиши керак. Йилнинг ушбу биринчи ойини қандай ўтказсак, бутун йил шундай ўтади Иншааллоҳ.

Имом Ғаззолий ўзининг “Иҳё” китобида ёзишича, Муҳаррам ойини ибодатда ўтказсак, унинг фароғати йилнинг бошқа ҳамма ойларига ҳам етади.

Муслим ривоят қилган саҳиҳ ҳадисда айтилади: “Рамазон ойидан кейин рўза тутиш учун энг яхши ой Муҳаррамдир”.

Табароний томонидан ривоят қилинган бошқа бир ҳадисда эса: “Муҳаррам ойининг бир кунида рўза тутган инсонга 30 кунлик рўзанинг савоби берилади”.

Яна бир ҳадисга кўра, Муҳаррам ойида пайшанба ва жума куни тутилган рўзалар энг савоблидир.

Муҳаррам ойида муқаддас Ашуро куни ҳам бор. Муҳаррам – Аллоҳга ибодат ва итоат, гуноҳларнинг кечирилиши ва савобларнинг кўп марта орттирилиши ойидир. Йилнинг биринчи куни ўқиладиган махсус дуо бор. Бу бизга аввал яшаб ўтган тақводор инсонлар орқали етиб келган. Дуони исталган вақтда қилиш мумкин бўлса-да, йилнинг бошида у алоҳида аҳамиятга эга.

Ашуро куни

Муҳаррам ойининг ўнинчи куни Ашуро (“ашара” сўзидан, “ўн” маъносини англатади) куни дейилади. Юқорида айтилганидек, Муҳаррам ойи энг муқаддас ойлардан биридир. Ашуро куни ва ундан бир кун аввал ёки бир кун кейин рўза тутиш тавсия қилинади. Шу куни садақалар берилади, фазандлар ва яқинлар хурсанд қилинади, Қуръон ўқилади, бошқа хайрли ишлар қилинади.

Ривоятларда келишича, шу куни Аллоҳ таоло томонидан Осмон, Ер, Арш, Курси, фаришталар, илк инсон – Одам алайҳиссалом яратилган, унга Жаннат ато этилган ҳамда тавбалари қабул қилинган.

Пайғамбарлар билан боғлиқ кўплаб қувончли воқеалар ҳам Ашуро кунига тўғри келади. Шу куни Нуҳ алайҳиссалом кемаси буюк тошқиндан сўнг Жуди тоғига келиб тўхтаган; Иброҳим алайҳиссалом дунёга келган; Исо, Идрис алайҳиссаломлар фалакка кўтарилган, Иброҳим алайҳиссалом жоҳиллар гулханидан омон қолган, Мусо алайҳиссалом ва унинг қавми таъқибдан халос бўлган ва фиръавн чўкиб кетган; Юнус алайҳиссалом балиқ қорнидан омон чиққан; Аюб алайҳиссаломнинг дардлардан фориғ бўлиши рўй берган; Ёқуб алайҳиссалом ўғли билан узоқ айрилиқдан сўнг учрашган; Сулаймон алайҳиссалом подшоҳ бўлган; Юсуф алайҳиссалом қамоқдан чиққан.

Эслатиб ўтамиз, шу кунлари Аллоҳга ибодатни кучайтириш, унга алоҳида қунт билан сажда қилиш керак.

Йилнинг охирида ўқиладиган дуо (3 марта ўқилади):

“Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Васоллаллоҳу ъала саййидина Муҳаммад ва ъала алиҳи ва соҳбиҳи васаллам. Аллоҳумма ма амилту (амилна) фи ҳазиҳис санати мимма наҳайтаний (наҳайтана) анҳу, фалам атуб (натуб) минҳу, фалам тардоҳу, ва лам тансаҳу, ва ҳалимта алайя (алайна) баъда қудратика ъуқубатий (ъуқубатина), ва даъавтаний (даъавтана) илат тавбати минҳу баъда журъатий (журъатина), ала маъсиятика, фаинний астаҳфирука, фағфирлий. Ва ма ъамилту фиҳа, мимма тардаҳу, ваваъаддатий алайҳис савабу, фаасалука. Аллоҳумма, я кариму, я залжалали вал икром, ан татақоббалҳу минний, вала тақтаъ рожаий минка, я кариму. Васоллаллоҳу ъала саййидина Муҳаммад ва ъала алиҳи ва соҳбиҳи васаллам.”

 

Маъноси:

Бу дунёда барчага Роҳман, у дунёда фақат
мўминларга Роҳийм Аллоҳ исми ила!

Саййидимиз Муҳаммад алайҳиссаломга, у зотнинг оли байтлари ва асҳобларига Аллоҳ таолонинг салавоти ва саломи бўлсин!

Аллоҳим! Бу йилда Сен ман қилган нимаики ишни қилиб, тавба қилмаган бўлсам (бўлсак), Сен норизо қилган бўлсаму, Сен буни унутмаган ҳолда, Қодир бўла туриб, Раҳматинг билан мени (бизни) жазоламаган бўлсанг, аксинча, осийлик қилсак ҳам бизни тавбага ҳидоят қилган бўлсанг – мени мағфират қилгин! 

Бу йилда Сени рози қиладиган, Сен ажру мукофот ваъда қилган нимаики амал қилсам, бу амалларимни қабул қилгин, ё Зал-жалоли вал-икром! Бизларни ноумид қилмагин, эй азизу меҳрибон Аллоҳим! 

Саййидимиз Муҳаммад алайҳиссаломга, у зотнинг оли байтлари ва асҳобларига Аллоҳ таолонинг салавоти ва саломи бўлсин!

Йилнинг бошида ўқиладиган дуо (3 марта ўқилади):

“Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Васоллаллоҳу ъала саййидина Муҳаммад ва ъала алиҳи ва соҳбиҳи васаллам. Аллоҳумма Анта абадийюл қодимул аввал. Ва ъала фазликал ъазийм ва жудикал муаввал ва ҳаза амун жадийд қод ақбала, насьалукал ъисмати қийҳи минаш шайтани ва авлияиҳи ва жунудиҳи вал ъавна ъала ҳазиҳин нафсил аммароти бис суьи вал иштиғола бима юқоррибуни (юқоррибуна) илайка зулфа. Я зал жалали вал икром. Я армаҳамар роҳимийн. Васоллаллоҳу ъала саййидина Муҳаммад ва ъала алиҳи ва соҳбиҳи васаллам.”

 

Маъноси:

Бу дунёда барчага Роҳман, у дунёда фақат
мўминларга Роҳийм Аллоҳ исми ила!

Саййидимиз Муҳаммад алайҳиссаломга, у зотнинг оли байтлари ва асҳобларига Аллоҳ таолонинг салавоти ва саломи бўлсин!

Аллоҳим, Ўзинг аввали йўқ Боқийсан, Қаййюмсан. Сенинг буюк раҳматингга, олий фазлингга суяниб сўрайманки, кириб келган бу йилда мени (бизни) шайтоннинг шарридан, унинг дўстлари ва лашкаридан, ёрдамчиларидан Ўз паноҳингга олгин, нафси амморамга қарши курашда мадад бергин, мени (бизни) Ўзингга яқинлаштирадиган амалларимнинг бардавом бўлишида Ўзингдан ёрдам ва тавфиқ сўрайман.

Ё Зал-жалоли вал-икром!

Саййидимиз Муҳаммад алайҳиссаломга, у зотнинг умматларига, оли байтлари ва асҳобларига Аллоҳ таолонинг салавоти ва саломи бўлсин!

Шу билан бирга “Фотиҳа” сураси ва “Оятул Курсий”ларни ўқиш ҳам тавсия қилинади.

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Қабристондаги меваларни ейиш мумкинми?

18.06.2025   16   2 min.
Қабристондаги меваларни ейиш мумкинми?

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Савол: Маҳалламиздаги қабристонда мевали дарахтлар бор. Уларнинг мевалари пишган пайтда, кўпчилик қатори биз ҳам кириб еб турамиз. Баъзилар бу иш жоиз эмас деб қолишди. Шунга динимизда нима дейилган?

Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Бу ҳақида Бурҳониддин ибн Моза роҳимаҳуллоҳ шундай зикр қилганлар: "Қабристондаги дарахтларнинг ҳукми иккига бўлинади: 

1. Улар ер қабристонга айлантирилишидан олдин экилган бўлиши мумкин;
2. Улар ер қабристонга айлантирилганидан кейин экилган бўлиши мумкин. Агар дарахтлар ер қабристон қилинишидан олдин экилган бўлса, эккан одамнинг мулки бўлади. Шунинг учун, дарахтларнинг эгаси тирик бўлса, унинг розилиги билан ёки ундан сотиб олиб, кейин истеъмол қилиш жоиз бўлади. Агар дарахтларнинг эгаси улардан одамлар ейишларини мубоҳ қилган (рухсат берган) бўлса, у ҳолда сўрамасдан ейиш ҳам жоиз бўлади. Аммо эгасининг нияти маълум бўлмаса ёки эгаси вафот этган бўлса ва нима мақсадда эккани номаълум бўлса, у ҳолда улардан ейиш жоиз бўлмайди. Агар дарахтлар ер қабристонга айлантирилганидан кейин экилган бўлса, ушбу ҳолатда ҳам, улар эгасининг мулки ҳисобланади.

Шунга кўра, бунда ҳам эгасининг ниятига боғлиқ бўлади. Агар эгаси маълум бўлмаса ёки унинг нияти маълум бўлмаса, у ҳолда улар қабристоннинг мулки бўлгани учун, уларни сотиб, пулини қабристоннинг эҳтиёжлари ва таъмири учун ишлатилади” (“Муҳийт”).

Демак, қабристондаги меваларни ейиш ёки бошқа экинларни олиш, уларни эккан эгасининг ниятига боғлиқ бўлар экан. Агар бошқалар ейишлари ёки фойдаланишлари учун эккан бўлса, улардан ейиш жоиз бўлади. Аммо ўзи учун эккан бўлса, ёки нияти маълум бўлмаса, ёки ким эккани маълум бўлмаса, у ҳолда уларни пулга сотиб олиб ейиш ёки фойдаланиш жоиз бўлади холос.

Шу ўринда шуни ҳам таъкидлаш жоизки, баъзилар қабристондаги мевали дарахтларнинг томири маййитнинг қони ва нажосатидан озуқа олгани учун, уларни ейиш макруҳ деган даъволарни қилишади. Бунга жавобан уламолар ушбу даъво ўринсиз ҳисобланади. Чунки дарахтларнинг илдизлари гарчи нажосатдан озуқа олса ҳам, истиҳола (бир нарсани бутунлай бошқа нарсага айланиши) йўли билан бошқа моддага айланади ва уларнинг меваларини ейиш ҳеч бир макруҳликсиз жоиз ва ҳалол бўлади деганлар ("Аҳкомул-жаноиз"). Аммо шундай бўлсада, қабристонларга мевали дарахтларни экмаслик тавсия қилинади. Зеро, уларнинг томирлари қабрларни ўпирилишига олиб келиши мумкин. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

 

Мақолалар