Интернет тармоқларида баъзан арим ёшлармиз  ҳиссиётга берилиб, илмсизликча бирор бир инсонни кофирга чиқариш ва сўкиш ҳолатларни кўзатиб, қўрқиб кетамиз.  Хўш мўмин  инсонни кофир ё фосиққа чиқариш шундай осон иш-ми? Шу мавзуда олимлармизни гапларини келтирмоқчимиз.  Саъдуддин Тафтазоний «Шарҳул ақоиди Наса-фийя» асарида: «Гуноҳи кабиралар мўмин бандани иймондан ҳам чиқармайди, куфрга ҳам киргизмайди», деган. Ояти карима ва ҳадиси шарифлардан биламизки, қотиллик, ўғирлик, сеҳргарлик, зино, ароқ ичиш, бўҳтон қилиш, ота-онага оқ бўлиш, рибо ейиш шариати исломияда қаттиқ қораланган гуноҳи кабиралар сирасига киради. Қатор ақида китобларида куфрдан бошқа ҳар қандай гуноҳ мўмин бандани иймондан чиқармаслиги айтиб ўтилган. Ҳалолни ҳаром, ҳаромни ҳалол санаган, фарзни инкор этган, куфр сўзларни гапирган, Аллоҳдан ўзгага сажда қилган, Куръоннинг илоҳий каломлигига шак келтирганлар кофир саналади. Шундай экан, ҳар қандай мўминни куфрда айблаш асло мумкин эмас. Бу айрим «такфирчи»ларнинг ишидир. Бизнинг ақидамизга кўра, иймон шартларини инкор этмаганлар иймонини ҳаргиз йўқотмайди.

Бу масалада аҳли сунна ва жамоа айтган хулоса шулки, мўмин одам гуноҳи кабира қилиши билан кофир бўлиб қолмайди. Фақат ўша ишни ҳалол санаса, кофир бўлади. Мисол учун ароқ ичган одам уни ҳалол деб эътиқод қилса, кофир бўлади. Ароқни ҳалол деб эътиқод қилмаса-ю, уни ичса осий бўлади.

Исломда илк ихтилоф қўзғаб, аҳли сунна валжамоадан ажралиб чиққан тоифа - хорижийлар «Гуноҳи кабира қилган кофир бўлади», деб эътиқод қилишган. Бугунги кунда шу каби ғояларни илгари сураётганлар борлиги бизни сергакликка тортади. Асли  «Иймонга - тил билан иқрор бўлиш ва қалб билан тасдиқлашдан иборат, амаллар эса иймон шартига кирмайди», деб эътиқод қиламиз. Буни машҳур мутакаллим Нуриддин Собуний ҳам айтиб ўтган. Гуноҳи кабирани қилган банда фосиқ бўлади. фосиқлик тавба билан кетади. Бу тавбадан сўнг кайта иймон келтириш шарт эмас. Тавбадан сўнг иймон калимасини айтиш эса муртадларга шарт, холос. Оят ва ҳадисларда гуноҳ қилган кишилар- «иймонсиз» деб, «кофир», «мушрик», «муртад», мурожаат этилмагани фикримизнинг яққол исботидир.

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Лаа илаҳа иллаллоҳу» деган кимсага тегмаслик: Гуноҳи туфайли уни кофирга чиқармаймиз. Амали туфайли уни Исломдан чиқармаймиз», дедилар». Абу Довуд ривоят қилган.

Шунинг учун барчамиз билишимиз лозимки қиёматда Аллоҳ  бировни амалидан эмас балки ўзимизни амалмиздан сўрайди. Аллоҳ барчалармизга тавфиқ берсин! 

Обидхон домла Икрамов,
ЎМИ Наманган вилояти вакили биринчи ўринбосари