Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
09 Январ, 2025   |   9 Ражаб, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:24
Қуёш
07:49
Пешин
12:35
Аср
15:31
Шом
17:15
Хуфтон
18:34
Bismillah
09 Январ, 2025, 9 Ражаб, 1446

Тинчлик-хотиржамликка нима етсин!

24.04.2024   824   6 min.
Тинчлик-хотиржамликка нима етсин!

…Тун ярмида қўшни хонадонда кўтарилган шовқин қўни-қўшниларнинг ҳам тинчини ўғирлади. Кимдир оилавий жанжалга аралашмаган маъқул деган фикрда бўлди, яна кимдир, балки уларни муросага келтириш керакдир, деган ўйда ўша ҳовлининг дарвозасидан бош суқди. Бўлмади, участка профилактика нозири келмагунча бақир-чақир, ур-сур тинчимади. Келишмовчилик, тушунмовчилик ортидан келиб чиққан тўполон биргина шу оила аъзоларининг эмас, ён-атрофдагиларнинг ҳам тинчлигига, хотиржамлигига раҳна солди...

...- Эшитдингизми, нариги маҳалладаги фалончи аканинг уйига ўт кетибди! Иморатларнинг деворигача ёниб тугабди....

Бу гапни эшитган маҳалладошларнинг барини ичи туздек ачишди. Ўт балоси қаердан чиқди? Энди совуқ кунларда бу оила қаерда яшайди? Жўжабирдек жон эди оила соҳиби, қандай қилиб ўзини тиклаб олади энди? Мана шундай саволлар бу оилани билганки инсонлар кўнглидан ўтди. Қўшни қишлоқда бўлган нохуш воқеа ён-атрофдагиларнинг ҳам тинчини бузди...

Ижтимоий тармоқларда тарқалган қўшни давлатнинг йирик вилоятидаги сув тошқини ҳақидаги хабар ўзбекистонликларни ҳам хавотирга солди. Чунки бу давлатда иш юзасидан юрган фарзандлар, яқинлар бор, ўша ерда истиқомат қилаётган қон-қариндошлар бор. “Инсонлар омон бўлишса бўлди, мол-мулк, уй-жой топилади”, деган ўй ва тилак ўтди кўпчиликнинг дилидан. Бироқ то тошқин талафотлари бартараф этилмагунча юраклардаги нотинчлик барҳам топмади...

Бу воқеалар изоҳига кўз югуртирар экансиз, сизнинг ҳам кўнглингизга ғашлик инган бўлса керак, азиз замондош. “Ҳа, тинчликка, хотиржамликка нима етсин”, дея пичирлаган бўлсангиз ҳам ажаб эмас. Бу табиий ҳол. Биз тинчликни, хотиржамликни хуш кўрадиган халқмиз. Шу сабаб дуоларимиз аввалида Яратгандан тинчлик эл-юртга, хонадонларга тинчлик сўраймиз. Тинчликни энг улуғ неъмат деб биламиз ва шу қадар қадрлаймиз. Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эй, Парвардигор! Дунё ва охиратда тинч ва омонда қилгин”, деб қилинган дуодан кўра афзалроқ дуо йўқдир”, дедилар (Имом Байҳақий ривояти).

Бироқ афсуски, бугун ер юзи саҳнининг ҳар бурчи ҳам тинч эмас. Ҳар бир элату халқлар тинчликда кун кечирмаяпти. Баъзи ғоялар курашидан оддий халқ, ёшлар азият чекяпти. Тўғри йўлдан оздирувчи оқимлар, ақидалар бир лаҳза тиним билгани йўқ. Улар ўзларига хайрихоҳ, сафини тўлдирувчи, онги заҳарли тушунча билан тўлган ҳамфикрлар излаб топиш ва мақсадида эришиш билан машғул. Хунрезликлар, қўпорувчиликлар, қуролли ҳужумлардан бегуноҳ инсонлар, болалар қурбон бўляпти...

Булар ҳақида ўйлаган саринг беихтиёр Ватанни, унинг сарҳадини, мустақиллигини, тинчлигини кўз қорачиғидек асраш кераклиги юрагингда қатъий ва энг муҳим аҳдга айланади. Шундай бўлиши ҳам керак. Фаровонлик, ободлик, бунёдкорлик, инсонни улуғлаш ва халқ манфаати бош мақсад бўлган Ватаннинг тинчлигини асраш шу заминда умргузаронлик қилаётган ҳар бир фуқаронинг бурчи, вазифаси ва мажбуриятидир.

Афсуски, тинчликнинг, хотиржамликнинг қадрига етмайдиганлар ҳам орамизда учраб турибди. Зеро, Аллоҳ таоло томонидан Қуръони каримнинг “Исро” сураси 83-оятида: “Қачон (Биз) инсонга (тинчлик, саломатлик, фаровонликни) инъом этсак, у (шукр қилишдан) юз ўгириб, ўз ҳолича кетур. Қачон унга (хасталик, камбағаллик каби) бирор ёмонлик етса, ноумид бўлур”, дея марҳамат қилинади. Биз фарзандлар, дўст-биродарларга тушунтирайликки, токи уларнинг кўнглини шукроналик тарк этмасин. Ёмонликка рўбарў келмасдан аввал яхшиликни, яхши кунларнинг қадрига ета олсинлар.

Яна бир ҳолат шу куннинг оғриқли нуқтаси эканини инкор қилолмаймиз. Ҳозир ёшларимиз анчайин жиззаки, ҳақ бўлсалар исбот этиш учун рақиби жисмига зарар етказишга жудаям ўч. Ўзгани аёвсиз дўппослаш, жонига қасд қилиш айрим ёшлар учун оддий ҳолдек туюляпти. Бу фожиадир. Бу оиладаги тарбияда оқсалгани оқибатидир. Ёшларимиз орасида ўзаро баҳсга, тортишувга киришганларни муросага келтириш ўрнига уларни гиж-гижлайдиганларнинг кўплиги биз катталарни ҳушёрликка ундаши керак. Бу борада Қуръони каримнинг “Ҳужурот” сураси 9-оятида: “Агар мўминлардан икки тоифа ўзаро урушиб қолсалар, дарҳол улар ўртасини ислоҳ этингиз!” дейилганини ҳам унутмаслигимиз лозим. Қолаверса, Аллоҳ таоло томонидан “Эй, имон келтирганлар! Ёппасига итоатга киришингиз ва шайтоннинг изидан эргашмангиз! Албатта, у сизларга аниқ душмандир” (“Бақара” сураси, 208-оят), дея марҳамат қилинади.

Такрор таъкидлашимиз мумкинки, тинчлик – энг азиз неъмат. У бор жойда аҳиллик, саломатлик, яхшилик, ривож ва ободлик бўлади. Ибн Аббос (р.а.)дан ривоят қилинган ҳадиси шарифда айтилганидек, “Икки энг азиз неъмат бору, кўплар бунинг қадрига етишмайди, булар саломатлик ва тинчлик-хотиржамликдир” (Имом Бухорий ва Имом Термизий ривояти). Шу ўринда Аллоҳ таолонинг исмларидан бири “Ас-Салом” эканини эътироф этишимиз ҳам жоиздир. Қуръон нозил бўлган кеча ҳам салом кечасидир. Бу ҳақда Аллоҳ таоло каломи шарифида: “У (кеча) то тонг отгунича саломатликдир”, дейди (“Қадр” сураси, 5-оят).

Мусулмоннинг муддаоси нима? Икки дунё саодати эмасми?! Бунинг учун зиммамиздаги фарз ва суннат амалларни адо этиш билан бирга Ватан, ватандошлар тинч-осуда ҳаёти учун ўз ҳиссамизни ҳам қўша олмоғимиз керак. Зотан, Анас розийаллоҳу анҳу ривоят қилган ҳадиси шарифда келтирилганидек, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “(Эй, Анас!) Аллоҳ таолодан дунё ва охиратда тинч ва омонда бўлишликни сўрагин. Зеро, сенга дунё ва охиратда тинч ва омонда бўлишлик берилса, нажот топибсан”, дедилар (Имом Термизий ривояти).

Заминимизда доим тинчлик бўлсин. Эртанги кун учун қилган ёруғ ниятларимизни Аллоҳ ижобат айласин. Фарзандлар, ёшлар тўғри йўлдан адашмасин. Биз эса улар қалбига илм-маърифат нурини солишдан эринмайлик, чарчамайлик. Халқи зиёли, маърифатли юртдан тинчлик аримагай, иншааллоҳ!

Мусохон АББАСИДДИНОВ,

Наманган вилояти бош имом-хатиби.

МАҚОЛА
Бошқа мақолалар

Бошингизга тушган ғам-ташвишлардан қандай хулоса чиқардингиз?

9.01.2025   606   4 min.
Бошингизга тушган ғам-ташвишлардан қандай хулоса чиқардингиз?

Бир ўтириб, яшаб ўтган шунча йиллик ҳаётимизда бошдан кечирган ғам-ғуссаларимиз ҳақида фикр юритиб кўрсак, қайғулар икки хил эканини кўрамиз:

Биринчисиўша пайтда кўзимизга катта кўриниб, ҳатто йиғлашимизга сабаб бўлган қайғуларимиз. Лекин вақт ўтиши билан улар аслида оддий нарса экани, йиғлашга арзимаслиги маълум бўлади. Баъзан ўша кунларни эслаганимизда кулгимиз келиб, «Шу арзимас нарса учун ҳам сиқилиб, йиғлаб юрган эканманми? У пайтларда анча ёш бўлган эканмиз-да», деб қўямиз.

Иккинчисиҳақиқатдан ҳам катта мусибатлар. Баъзилари ҳаётимизни зир титратган. Бу қайғулар ҳам ўтиб кетади, лекин ўчмайдиган из қолдириб кетади. Бу излар узоқ йилларгача қалбга оғриқ бериб тураверади. Бу қайғулар баъзан тўхтаб, баъзан ҳаракатга келиб, янгиланиб турадиган вулқонга ўхшайди. Бундай ғам-қайғуларнинг яхши тарафи шундаки, улар ҳаётда ҳам, охиратда ҳам яхшиликларнинг кўпайишига сабаб бўлади. Улар қалбимизда ўчмас из қолдирса, ҳар эслаганда кўзларимизда ёш қалқиса, энг асосийси – ўшанда дуога қўл очиб, сабр билан туриб бера олсак, кўп-кўп яхшиликларга, ажр-савобларга эга бўламиз. Ғам-қайғу янгиланиши билан яхшиликлар ҳам янгиланиб бораверади.

Ғам-қайғусиз ҳаётни кутиб яшаётган қизга «Сиз кутаётган кун бу дунёда ҳеч қачон келмайди», деб айтиш керак.

Аллоҳ таоло «Биз инсонни машаққатда яратдик», деган (Балад сураси, 4-оят).

Бу ҳаёт – ғам-ташвишли, азоб-уқубатли, машаққатли ҳаётдир. Мўмин одам буни жуда яхши тушунади. Бу дунёда қийналса, азоб чекса, охиратда албатта хурсанд бўлишини билади. Инсон мукаммал бахтни фақатгина охиратда топади. Шунинг учун улуғлардан бирига «Мўмин қачон роҳат топади?» деб савол беришганда, «Иккала оёғини ҳам жаннатга қўйганида», деб жавоб берган экан.

Аллоҳнинг меҳрибонлигини қарангки, охират ҳақида ўйлаб, унга тайёргарлик кўриш ҳаётни гўзал қилади, қайғуларни камайтириб, унинг салбий таъсирини енгиллатади, қалбда розилик ва қаноатни зиёда қилади, дунёда солиҳ амалларни қилишга қўшимча шижоат беради, мусибатга учраганларни бу ғам-ташвишлар, азоб-уқубатлар бир кун келиб, бу дунёда бўлсин ёки охиратда бўлсин, барибир якун топишига ишонтиради. Охират ҳақида ўйлаб, фақат солиҳ амаллар қилишга интилиш инсонни бахтли қилади.

Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: «Кимнинг ғами охират бўлса, Аллоҳ унинг қалбига қаноат солиб қўяди, уни хотиржам қилиб қўяди, дунёнинг ўзи унга хор бўлиб келаверади. Кимнинг ғами дунё бўлса, Аллоҳ унинг дардини фақирлик қилиб қўяди, паришон қилиб қўяди, ваҳоланки дунёдан унга фақат тақдир қилинган нарсагина келади».

Аллоҳ таоло фақат охират ғами билан яшайдиган (охират ҳақида кўп қайғурадиган, ҳар бир амалини охирати учун қиладиган) қизнинг қалбини дунёнинг матоҳларидан беҳожат қилиб қўяди. Қарабсизки, бу қиз ҳар қандай ҳолатда ҳам ўзини бахтли ҳис қилади, ҳаётидан рози бўлиб яшайди. Хотиржамликда, осойишталикда, қаноатда яшагани учун истамаса ҳам қўлига мол-дунё кириб келаверади. Зеро, Аллоҳ таоло охират ғамида яшайдиган, шу билан бирга, ҳаётий сабабларни ҳам қилиш учун ҳаракатдан тўхтамаган кишининг ризқини кесмайди, уни неъматларига кўмиб ташлайди.

Аммо Аллоҳ таоло бор ғам-ташвиши дунё бўлган қизни фақирлар қаторида қилиб қўяди. Бундай қиз мол-дунёга кўмилиб яшаса ҳам, ўзини фақир, бечора ҳис қилаверади. Натижада дарди янгиланаверади, дардига дард қўшилаверади, фикрлари тарқоқ бўлиб, изтиробга тушади. Афсуски, шунча елиб-югургани билан фақат дунёнинг неъматларига эриша олади, охиратда насибаси бўлмайди.

Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ,
Абдулҳамид Умаралиев 
таржимаси.