07 Август, 2025, 13 Сафар, 1447
07 Август, 2025, 13 Сафар, 1447
«Бу йил Ўзбекистонда исломий молия тизимини жорий этишга оид қонун лойиҳаси парламент муҳокамасига қўйилади» дейди Марказий банк раиси ўринбосари Беҳзод Ҳамраев.
– Ўзбекистонда исломий молиялаш тизимини йўлга қўйиш бўйича қонун лойиҳаси ишлаб чиқилди. Ҳужжат қабул қилинса, қонунчиликка жуда кўп ўзгартиришлар киритиш талаб этилади.
18 май куни бўлиб ўтган Сенат ялпи мажлисида «Ўзбекистон-2030» стратегиясида республикада ислом молияси қонуний асосларини шакллантириш ҳамда тартибларини жорий этиш белгилангани эслатилди. Беҳзод Ҳамраевнинг айтишича, ислом молиясини йўлга қўйиш бўйича қонун лойиҳаси ишлаб чиқилган бўлиб, ҳужжатни 2024 йил якунигача парламент муҳокамасига киритиш режалаштирилган.
Ислом молияси янги ва мураккаб соҳа бўлгани учун қонунчиликка жуда кўп ўзгартиришлар киритишни талаб қилади. Масалан, гаров, ссуда йўналишларида, «Марказий банк тўғрисида»ги қонунлардан тортиб «Банклар фаолияти тўғрисида»ги қонун ва бошқа ҳужжатларга ўзгартириш киритиш керак. Ҳозир ушбу қонун лойиҳаси тайёр. Жорий йилда биргаликда ишлаб, парламент муҳокмасига киритиш асосий вазифаларимиздан бири, – деди Марказий банк масъули.
Мажлисда Беҳзод Ҳамраев ҳозирда айрим тижорат банкларида бир нечта исломий молия хизматлари кўрсатилаётганини айтди.
«Кредит ва микромолия ташкилотлари тўғрисида»ги қонунга ўзгартириш киритилган ва ҳужжатда алоҳида тартиблар мавжуд. Ҳозиргача фақат низом кутилаётганди. Айни пайтда Марказий банк томонидан «Исломий молия хизматларини кўрсатиш тўғрисида”ги низом ишлаб чиқилди. Ҳозир у давлат рўйхатидан ўтказиш учун тақдим қилинган. Рўйхатдан ўтгач, бу соҳада ишлаш бошланади. Амалдаги қонунчилик доирасида «Агробанк», «Саноатқурилишбанк», «Микрокредитбанк», «Ипак йўли» банклари Хусусий секторни ривожлантириш бўйича ислом корпорациясининг кредит линиялари ҳисобидан муробаҳа хизматларини кўрсатиб келмоқда. Шунингдек, Трастбанк ҳузуридаги «Трастмуомалат» МЧЖ томонидан исломий лизинг ва муробаҳа насияга савдо операциялари хизматлари амалга оширилмоқда. «Ҳамкорбанк» томонидан ҳам исломий лизинг хизматлари кўрсатиб келинмоқда. Базавий қонунларимизни 2024 йилда якунига етказсак, ўйлайманки, қолган банкларда ҳам бу хизматлар оммалашиб кетишига талаб бор, шароит ҳам яратилади, — деди раис ўринбосари.
Аввалроқ Марказий банк раиси Мамаризо Нурмуродов ҳам Ўзбекистонда исломий молия тизимини йўлга қўйиш бўйича қарор лойиҳаси ишлаб чиқилганини айтганди.
Биз давлат раҳбарининг топшириқлари билан Марказий банк ва ҳукумат томонидан исломий молия бўйича қилиниши керак бўлган ишлар юзасидан тегишли қарор лойиҳасини ҳукуматга киритганмиз. Яъни, қумдон ташкил қилиб, мазкур йўналишдаги ишни бошламоқчимиз. Бу билан маълум фуқароларимиз учун ислом молиясига шароит яратиш ниятидамиз. Ислом молиясининг иқтисодий ўсишимизга бевосита бўлмаса ҳам, билвосита таъсири бўлади. Чунки ислом молияси орқали харид қилинган ёки кўрсатилган қиймат охир-оқибатда қўшилган қиймат билан ялпи ички маҳсулотимизга ўз ҳиссасини қўшади. Албатта, бундан фақат ижобий натижалар кутиш мумкин, – деган раис.
Анъанавий банк бошқа, исломий банк тизими бошқа. Қонунчилигимизнинг қурилиши анъанавий банк тизимига мослашган. Агар исломий банкни жорий қилмоқчи бўлсак, қонунчиликни тўлиқ қайта кўриб чиқишга тўғри келади. Яъни асосий қонунларимиз — Фуқаролик кодекси, суд, солиқ, божхона нуқтаи назаридан кўп ҳужжатларни қайта кўриб чиқиш зарур бўлади. Бу бўйича биринчи қадам қўйилган. Исломий банк тизимини ривожлантириш масаласи ўйланмоқда. Ҳукумат комиссияси тузилган бўлиб, ислом молиясини нафақат банкларда, балки бошқа соҳаларда ҳам ривожлантириш режа қилинган, – деган у.
Ўзбекистонда исломий банк ва молия инфратузилмасини яратиш режалари ҳақида 2018 йилдан бери айтиб келинади. 2023 йилнинг июнь ойида Тошкент шаҳрида ўтказилган халқаро форумда «Apex банк» бошқаруви раиси Баҳром Нўмонов: «Ўзбекистон аҳолисининг 20 фоизи диний сабаб билан анъанавий кредит тизимидан фойдаланмайди», деб айтганди.
Манба: Дарё.уз
313 та ҳаётий ЗИЙНАТ қоидалари
ни
УЛУҒ УСТОЗ УЛАМОЛАРИМИЗ баён қилиб берганлар:
(1-қисм)
“ИНТИЗОМ – ҒАЛАБАНИНГ КАЛИТИ”
КАЛОМУЛЛОҲНИНГ ОЯТИ КАРИМАЛАРИДА
ХУДОИМ ТАОЛО МАРҲАМАТ ҚИЛАДИ:
Z «Агар Аллоҳнинг неъматларини санасангиз, саноғига ета олмайсиз. Ҳақиқатан, Аллоҳ кечиримли ва раҳмлидир» (Наҳл сураси 16/18 оят).
ЖАНОБИ ПАЙҒАМБАРИМИЗ
РАСУЛУЛЛОҲ САЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМ
МЕҲР-МУРУВВАТ ТАРИҚАСИДА МАРҲАМАТ ҚИЛАДИЛАР:
¯ «Икки неъмат борки, кўпчилик инсонлар унинг қадрига етмайдилар. Улар
– сиҳат-саломатлик
– ва хотиржамликдир» (Имом Бухорий ривоятлари);
¯ «Беш нарсадан олдин беш нарсани ғанимат билинг:
– кексалигингиздан олдин ёшлигингизни,
– бетоблигингиздан олдин саломатлигингизни,
– фақирлигингиздан олдин бойлигингизни,
– бандлигингиздан олдин бўш вақтингизни,
– ўлимингиздан олдин тириклигингизни!» (Имом Ҳоким ривоятлари).
è “З И Й Н А Т” – (безак, пардоз; безатиш):
1) Зеб, чирой бериш учун хизмат қилувчи...; безак.
2) Ҳусн, кўрк берувчи нарса; кўрк; иззат-ҳурмат.
(“Ўзбек тилининг изоҳли луғати” 1/234).
Улуғ аждодларимиздан давом этиб келаётган дуру гавҳар ривоятлари ва ноёб ҳикматлари,
буюк ота-боболаримиздан эшитиб келинаётган тилло билан тенг панд-насиҳатлари ва бетакрор ҳикоялари,
меҳрибон ота-оналаримиздан ўрганиб келинаётган гавҳар ўгитлари ва мислсиз сўзлари,
элимиз таниган ва халқимиз тан олган устозларимиздан таълим олиб келинаётган зар тушунчалари ва бебаҳо илмлари,
жаннатмакон юртимиз – муқаддас Ватанимиз таълим масканларида таралаётган дурдан аъло фанлар ва беқиёс билимлар,
бугунги кунда ва доим керак бўладиган ҳаётий масалалар, долзарб мавзулар, қизиқарли маълумотлар ҳамда халқимиз орасида эътироф этилган мезонлар
дан
R Қуръони карим ояти карималари,
R Жаноби Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг муборак ҳадиси шарифлари,
R динимиз асослари,
R шариатимиз ҳукмлари,
R шарқона одобларимиз,
R мазҳабимиз меъёрлари,
R жамиятшунослик алоқалари,
R одамгарчилик муносабатлари,
R инсоний туйғулар,
R руҳшунослик сир-асрорлари,
R юртимиз урф-одатлари,
R ўзбекчилик қоидалари,
R маданиятимиз ахлоқлари,
R инсоний ақл ва ахлоқий нормалар,
R доно мақолларимиз,
R миллий анъаналаримиз,
R диний қадриятларимиз,
R халқимиз онг-тафаккури,
R миллатимиз менталитети,
R анъанавий фалсафаси,
R ўзбек халқининг илғор қадриятлари,
R улуғларимиз ҳикматлари,
R доно халқимиз дунёқараши,
R мусулмончилигимиз кўрсатмалари
а с о с в а н е г и з л а р и д а
улуғ устозларимиз – табаррук уламоларимиз кенг, чуқур ва унумли истифода этиб, кундалик ҳаётга доир ниҳоятда фойдали маслаҳат, керакли тавсия ҳамда энг муҳим одобларидан намуна шаклида батафсил тақдим этган
313 та ҳаётий ЗИЙНАТ қоидалари
ни
УЛУҒ УСТОЗ УЛАМОЛАРИМИЗ баён қилиб берганлар:
Уларнинг ҳар бири
халқимизнинг асрлар давомида
кундалик ҳаётларида шаклланган
етти (7) та
1) оилавий,
2) ижтимоий,
3) маънавий,
4) илмий,
5) иқтисодий,
6) маданий,
7) психологик
мавзудаги
ЭНГ АСОСИЙ қадриятни акс эттирган ҲИКМАТЛАРИДИР !
1) Кечанинг зийнати – ой.
2) Осмоннинг зийнати – юлдуз.
3) Кундузнинг зийнати – қуёш.
4) Осмоннинг зийнати – булут.
5) Қишнинг зийнати – қор.
6) Баҳорнинг зийнати – ёмғир.
7) Ёзнинг зийнати – мева-чева.
8) Кузнинг зийнати – совуқ.
9) Таомнинг зийнати – нон.
10) Дастурхоннинг зийнати – овқат.
11) Ширинликлар зийнати – асал.
12) Ичимликлар зийнати – сув.
13) Ризқнинг зийнати – қониқиш.
14) Инсоннинг зийнати – ақл.
15) Ақлнинг зийнати – фаросат.
16) Беморнинг зийнати – сабр.
17) Умрнинг зийнати – савобли ишлар.
18) Инсонпарварликнинг зийнати – меҳр.
19) Тўйларнинг зийнати – ёши улуғлар.
20) Қўшничилик зийнати – таом улашишлик.
21) Маҳалланинг зийнати – сокинлик.
22) Хонанинг зийнати – саранжомлик.
23) Уйнинг зийнати – озодалик.
24) Ҳовлининг зийнати – гул.
25) Қариндошчилик зийнати – борди-келдичилик.
26) Қуда-андачилик зийнати – меҳр-оқибат.
27) Эр-хотинлик зийнати – меҳр-муҳаббат.
28) Оиланинг зийнати – ота-она.
29) Чақалоқнинг зийнати – ўзи.
30) Боланинг зийнати – одоб.
31) Йигитларнинг зийнати – жасурлик.
32) Қизларнинг зийнати – ибо-ҳаё.
33) Аёлнинг зийнати – ожизлиги.
34) Яхши ўғилнинг зийнати – ота-онага хизмат.
35) Яхши қизнинг зийнати – оиласига гап юқтирмаслик.
36) Урф-одатларнинг зийнати – давомийлик.
37) Меҳмондўстнинг зийнати – кўнгликенглик.
38) Муносабатнинг зийнати – ҳурмат.
39) Камтарликнинг зийнати – оддийлик.
40) Талабанинг зийнати – қизиқувчанлик.
41) Ёзувнинг зийнати – бехатолиги.
42) Дўстликнинг зийнати – содиқлик.
43) Китобнинг зийнати – мазмуни.
44) Кибрнинг зийнати – қабр.
45) Ўлимнинг зийнати – жаноза.
46) Қабристоннинг зийнати – экилган ўсимликлар.
47) Гапнинг зийнати – қисқалик.
48) Табрикнинг зийнати – самимийлик.
49) Ғалабанинг зийнати – хурсандчилик.
50) Ғолибнинг зийнати – тиришқоқлик.
51) Либоснинг зийнати – дид.
52) Улуғликнинг зийнати – оддийлик.
53) Улуғларнинг зийнати – камтарлик.
54) Болаликнинг зийнати – беғуборлик.
55) Йўлнинг зийнати – тартиб-интизом.
56) Тинчликнинг зийнати – хотиржамлик.
57) Хотиржамликнинг зийнати – тинчлик.
58) Ишхонанинг зийнати – адолатли раҳбар.
59) Бозорнинг зийнати – мўл-кўллик.
60) Шаҳарнинг зийнати – кўркамлик.
61) Қишлоқнинг зийнати – табиийлик.
62) Саройнинг зийнати – шоҳ.
63) Суҳбатнинг зийнати – дилкашлик.
64) Ватанпарварликнинг зийнати – фидойилик.
65) Ишнинг зийнати – натижа.
66) Қариликнинг зийнати – оғирлик.
67) Катталарнинг зийнати – кичикларга иззати.
68) Таҳоратнинг зийнати – мукаммаллик.
69) Азоннинг зийнати – хуш овоз.
70) Намознинг ички зийнати – ҳаммасини ўз жойига қўйишлик.
71) Намознинг ташқи зийнати – зикр, тиловати Қуръон, дуо.
72) Рўзанинг зийнати – сабр.
73) Умранинг зийнати – адо этишлик.
74) Ҳажнинг зийнати – ўзи бажаришлик.
75) Ибодатнинг зийнати – ўз вақтида адо этишлик.
76) Дуонинг зийнати – чин ихлос.
77) ЗИЙНАТЛАР ЗИЙНАТИ – ОДДИЙЛИК.
78) Одоб – мўмин-мусулмоннинг зийнати.
79) Ота-онага эҳтиром – ақлли фарзанднинг зийнати.
80) Катталарга ҳурмат – доно инсоннинг зийнати.
81) Кичикларга иззат – улуғларнинг зийнати.
82) Ширинсўзлик – муомаланинг зийнати.
83) Камтарлик – олимнинг зийнати.
84) Итоаткорлик – яхши ходимнинг зийнати.
85) Дуо қилишлик – ибодатнинг зийнати.
86) Аҳил-иноқлик – яхши оиланинг зийнати.
87) Табассум – яхши келиннинг зийнати.
88) Мардлик – яхши куёвнинг зийнати.
89) Виқорлик – яхши эрнинг зийнати.
90) Бўйсунишлик – яхши хотиннинг зийнати.
91) Қатъийлик – яхши эркак кишининг зийнати.
92) Ҳаё-иффат – яхши аёл кишининг зийнати.
93) Поклик – мусулмон аёлининг зийнати.
94) Меҳрибонлик – яхши қайнонанинг зийнати.
95) Вазминлик – яхши қайнотанинг зийнати.
96) Ҳалимлик – илмнинг зийнати.
97) Хокисорлик – таълим олувчининг зийнати.
98) Қўлиочиқлик – камбағалнинг зийнати.
99) Шукр – неъматнинг зийнати.
100) Хушмуомалалик – жамоатнинг зийнати.
(Давоми бор...)
Иброҳимжон домла Иномов
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа