Ислом хаттотлиги ва наққошлиги соҳасида фаол ижод қилган турк рассоми 28 йилдан буён масжидларни безаш билан шуғулланиб, бутун Туркия бўйлаб ўнлаб масжидларни ўз санъати билан безатган.
Бундан қарийб 28 йил муқаддам турк рассоми Серҳат Язар ислом санъатини ўзлаштириш йўлини бошлаган ва бугунги кунда унинг нақшинкор асарлари бутун Туркия бўйлаб 100 дан ортиқ масжидни безатиб турмоқда, - деб хабар қилди “IQNA” сайти “ Hurriyet Daily ”га таяниб.
Туркиянинг шарқий қисмидаги Елазиг шаҳрида яшовчи 46 ёшли рассом Сарҳат Язар талабалик чоғида хаттотлик ва таҳзиб санъатига бўлган меҳрини кашф этган ва ўзининг расм чизишга бўлган табиий истеъдодини анъанавий турк санъатига бўлган иштиёқи билан уйғунлаштирган.
Унинг 28 йил давомида яратган санъат асарлари, жумладан, барокко услубидаги асарлари, хаттотлик ва масжид безаклари унга катта мақтовлар олиб келди. Язар ўзининг ижодий фаолияти ҳақида шундай деди: “Мен ўзимнинг қизиқувчанлигим туфайли шу соҳада ишлай бошладим”.
Бу қизиқувчанлик уни бошқа машҳур хаттотлар қаторига қўшилиб, масжидларни безаш билан шуғулланувчи жамоа тузишга ундади. Йиллар давомида Язар ўзининг чиройли чўткаларини (мўйқаламини) Туркиянинг турли минтақаларидаги масжидларга олиб келган. Унинг лойиҳалари давомийлиги ҳар хил бўлиб, масжид тафсилотлари ва ишлатилган нақшларга қараб 20 кундан бир йилгача давом этади.
Ишининг машаққатлилигига қарамай, у тайёр маҳсулотдан катта завқ олади, жараённи игна билан қудуқ бурғулашга қиёслайди. Язар айни дамда Елазиғдаги Саҳоба масжидидаги ишини якунламоқда.
Ижодий фаолиятини давом эттиришга қизиқиш билдирар экан: “Меҳр билан қилинган ҳар қандай иш нафақат чарчоқни кетказади, балки катта завқ келтиради, токи Аллоҳ бизга умр берса, кучимиз бор экан, биз бу санъатни давом эттирамиз. Санъат - бу чексиз саёҳатга ўхшайди ва мен ҳар куни, ҳар сафар ва ҳар бир янги масжидда янги нарсаларни қўшиб, янада чиройли асарлар яратишга ҳаракат қиламан”.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси ходими И.Аҳмедов тайёрлади
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Мусо ибн Жаъфар[1] отасидан, отаси бобосидан ривоят қилади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Таомдан олдин (қўлни) ювиш камбағалликни кетказади. (Таомдан) сўнг (қўлни ювиш) эса кичик гуноҳларни кетказади ва кўзни тузатади” (Қузоъий “Муснадуш шиҳоб”да ривоят қилган).
Ҳадисдаги “кичик гуноҳлар” деб ифодалаган бирикма арабий матнда “ламам” деб келтирилган. Бу сўзнинг бундан ташқари “телбалик, мажнунлик” маънолари ҳам бор. “Ламам” сўзидан кейин “кўзни тузатади” дейилишига қараганда, у “мажнунликнинг олдини олиб, кўзни равшан қилади” маъносини ҳам англатиши эҳтимолдан холи эмас. Лекин поклик, таҳорат гуноҳларга каффорат бўлиши ҳақидаги ворид бўлган ҳадислардан қиёс қилиниб, биз бу ерда “ламам”ни “кичик гуноҳлар” деб таржима қилдик. Балки бу ерда “ламам” сўзи орқали иккала маъно ҳам ирода қилингандир.
Ислом дини поклик асосига қурилган. Ҳам маънан, ҳам моддий тарафдан пок бўлиш банда имонининг комиллигидандир. Бундай бандаларга Аллоҳ ризқ ва насибани кенг қилиб қўяди. Жумладан, таом ейишдан аввал икки қўлни яхшилаб ювиш, покликка амал қилиш фақирликнинг давосидир. Кимки шу нарсага доимо амал қилиб юрса, камбағалликдан саломат бўлади. Бу эса, унинг ризқи кенг, ҳаёти фаровон ва файзли бўлади деганидир. Бундан ташқари, таомдан кейин қўлни ювиш кичик гуноҳларга каффорат бўлади (ёки кишини руҳий хасталикка чалинишдан асрайди) ва кўзни равшан қилади. Чунки таом истеъмолидан сўнг қўлга ёғ, шира ва шунга ўхшаш нарсалар илашади. Уни ювиб ташлаш эса соғлиққа ва яна кўплаб манфаатларга сабаб бўлади.
– Салмон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Мен Тавротда таомнинг баракаси ундан олдин қўлни ювишда эканини ўқидим ва буни Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга айтган эдим, у зот: “Таомнинг баракаси ундан олдин ва кейин қўлни ювишдадир”, дедилар (Абу Довуд ривояти).
Таомнинг баракаси ҳам моддий, ҳам маънавий омилларга боғлиқдир. Масалан, таомдан олдин қўлларни ювиш моддий сабаб бўлса, “бисмиллоҳ”ни айтиб таом ейиш маънавий сабабдир.
Салмон Форсий розияллоҳу анҳу Тавротда таомнинг баракаси ундан олдин, яъни овқат истеъмол қилишдан олдин қўлларни ювишдадир, деб ўқиган экан. Вақти келиб буни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга айтганида, у зот Исломнинг энг мукаммал дин ва барча шариатларни тўлдирувчи шариат эканини исботловчи жавобни бердилар.
Демак, таом ейишдан олдин ва кейин покликка риоя қилиб, икки қўлни ювиш, энг аввало соғлиққа, қолаверса, хайр-барака ва кўплаб яхшиликларга сабаб экан.
Шу ўринда ҳаммамиз учун муҳим бўлган бир жиҳатни эслатиб ўтишимиз керак. Овқатдан олдин ва кейин қўлни ювиш банда ризқининг баракали бўлишига сабаб экани айтиб ўтилди. Бу ўша амалнинг дунёдаги манфаатидир. Аммо мўмин банда фақат мана шу нарсаларга эришаман, деб эмас, балки Аллоҳ розилиги, У Зот амр қилгани учун амалларни адо қилади. Ҳар қандай солиҳ амални фақат ва фақат Аллоҳ розилигини истаб адо қиладиган бўлсак, дунёда ҳалол-пок ризқ ва осуда-фаровон ҳаётга эришамиз ҳамда охиратда жаннатни қўлга киритамиз!
Одилхон қори Юнусхон ўғли
[1] Мусо ибн Жаъфар ибн Муҳаммад ибн Али ибн Ҳусайн ибн Али ибн Абу Толиб Абу Ҳасан ал-Қуроший катта таба тобеъинлардан. Ҳижрий 128 йилда Мадинада туғилган. Ишончли ҳадис ровийси. Термизий ва Ибн Можа ундан ҳадис ривоят қилишган. Мусо ибн Жаъфар раҳматуллоҳи алайҳ ҳижрий 183 йилда Бағдодда вафот этган.