27 Декабр, 2024, 26 Жумадул сони, 1446
27 Декабр, 2024, 26 Жумадул сони, 1446
Рамазон ойини ажр ва фойдаларга эришадиган мавсум қилган Зот Аллоҳ таолога ҳамдлар, нажот ва ҳидоят элчиси бўлган пайғамбаримизга салавот ва саломлар бўлсин.
Бу ойни ғанимат билиб, солиҳ амаллар билан кечиришга ёрдам берадиган бир неча ишларни маслаҳат берамиз:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимки Рамазон рўзасини (унинг фарзлигига) иймон билан, унга бериладиган савобни умид қилиб тутса, ўтган гуноҳлари кечирилади» деганлар (Имом Буҳорий, Имом Муслим ривояти).
Бу ҳадисдаги «Савобни умид қилган ҳолида»нинг маъноси - «Аллоҳдангина савоб умид қилиб, риё ва сумъадан ҳоли, мол-дунё мақсадида бўлмаган ҳолда» демакдир.
Рамазон қелишидан илгари вафот этган инсонлар ҳақида ўйлаб кўринг. Уларнинг амаллари тўхтади, саҳифалари ёпилди. Энди улар оз бўлсада ҳасанот ёки хайрли иш қила олмайдилар. Сиз эса, Аллоҳ умрингизни узайтириб, бу улуғ ойга етиб келдингизми, энди савоб ва ажрларни жамлашга ҳаракат қилинг. Бу Аллоҳ бизларга бергани учун ҳамду сано айтиш керак бўлган ва шукр қилишлик вожиб бўлган улкан неъматдир.
Агар сиз Рамазон кундузларини уйқу, кечаларини бедорлик ва ўйин-кулгу билан ўтказадиган бўлсангиз у ҳолда, рўзадорлик ва ибодатларда қоим бўлганлик савобидан маҳрум бўласиз ва бу ойдан қўлларингиз бўш ҳолда чиқасиз. Бу ой саноқли кунлар ва фазилатли кечалардир. Эртага лаззат ва неъматларга элтувчи бўлган тоат-ибодатлар сари интилинг. Бу ой кириб келса, ғафлатда юришдан сақланинг. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Рамазонга кириб, ундан гуноҳлари мағфират қилинмасдан чиққан қишининг бурни ерга ишқалансин» деганлар (Термизий ва Ҳокимлар ривояти).
Рамазон-Қуръон ойи. Салафлар Рамазон кириши билан Қуръон тиловатига қаттиқ берилишар, уни бошқа барча ибодатлардан кўра биринчи ўринга қўяр эдилар. Ривоят қилинишича, уларнинг баъзилари бу ойда ҳар куни Қуръонни ҳатм қилиб, ўқиб чиқар эдилар. Сиз ҳам бу ойда тиловат қоидаларига имкон қадар риоя қилиб, тадаббур, тартил ва ҳушуъ билан Қуръон тиловатига бел боғланг.
Рамазонда садақа қилиш бошқа ойлардан кўра фазилати ва савоби кўпроқдир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Рамазон кирса жуда ҳам кўп садақалар қилар, янада сахий, мурувватли бўлиб кетар эдилар. Бу ойда садақалар қилишга, ўзингизда бор нарсалардан бошқаларга инфоқ-эҳсон қилишга қаттиқ интилинг.
Охирги ўн кунликда ибодатлардаги тиришқоқлигингиз ўтган кунлардан кўра кучлироқ бўлишига ҳаракат қилинг. "Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам охирги ўн қунлик бошланса, ўзлари кечалари ибодатлар билан бедор бўлар ва аҳли-оилаларини ҳам шунга тарғиб қилиб уйғотар эдилар" (Муттафақун алайҳи).
Қадр кечасини Рамазоннинг охирги тоқ кунлардан қидиринг. У тунларни намозда қоимлик, Қуръон тиловати, зикр, дуо каби ибодатлар ила ўтказинг. Чунки у кечада қилинган ибодатнинг савоби, қадр қечаси бўлмаган минг ойда қилинган ибодатнинг савобидан кўпроқдир.
Аллоҳ таоло харом қилган нарсаларга қарашдан кўзни сақлаш - кўпчилик амал қилмайдиган ибодатдир. Нима учун бу улқан ибодатни тирилтириб, амалга оширишга ҳаракат қилмайсиз?
Барча ҳолатларингизда Аллоҳни эсловчи зокир бўлинг. Аллоҳни зикр этувчилар шак-шубҳасиз дунёю охиратда нажот топадилар.
Дуо ибодатдир. Бу банданинг Роббисига барча ҳолатларида доимо муҳтожлиги ва фақирлигига далилдир. Аллоҳ таоло ушбу оятда дуони ибодат деб номлаган: «(Эй инсонлар), Парвардигорларингиз: «Менга дуо-илтижо қилинглар! Мен сизларга (қилган дуо-илтижоларингизни) мустажоб қилурман. Албатта менга ибодат қилишдан кибр-ҳаво қилган кимсалар яқинда бўйинларини эгган ҳолларида жаҳанннамга кирурлар», деди» (Ғофир, 60) Сиз ҳам дуо ибодатидан ғофил қолманг.
Кўп ейиш ва ичишдан ўзингизни тийинг. Чунки у дангасалик, эринчоқлик ва бўшашишга олиб келади.
Аллоҳ таоло барчаларимизни бундай улуғ кунларни ғанимат билиб, ҳар бир лаҳзасини беҳуда нарсалар билан ўтказмасликни насиб қилсин!
Ҳайтмурат ЕРЕЖЕПОВ,
Имом Бухорий номидаги
Тошкент ислом институти 2-босқич талабаси.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Имом Байҳақий, Абу Убайд ва Ибн Асокирлар Сувайд ибн Ғафла розияллоҳу анҳудан ривоят қиладилар:
«Умар розияллоҳу анҳу Шомга келганида аҳли китоблардан бири: «Эй мўминларнинг амири! Мўминлардан бири мени ўзинг кўриб турган ҳолга солди», деди. У калтакланган, боши ёрилган ҳолда эди. Умар розияллоҳу анҳу қаттиқ ғазабланди ва Суҳайб розияллоҳу анҳуга:
«Бор, қара-чи, бунинг соҳиби ким экан?» деди.
Суҳайб розияллоҳу анҳу бориб қараса, у Авф ибн Молик розияллоҳу анҳу экан.
Суҳайб унга: «Мўминларнинг амири сендан қаттиқ ғазабланди. Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳунинг олдига бор, у зот билан гаплашсин. Умар шошилиб, сени бир нарса қилиб қўядими, деган хавфдаман», деди.
Умар розияллоҳу анҳу намозни ўқиб бўлиб:
«Суҳайб қани?! У одамни келтирдингми?!» деди.
«Ҳа», деди Суҳайб.
Авф Муознинг олдига бориб, бўлган воқеани айтиб берган эди, бас, Муоз ўрнидан туриб:
«Эй мўминларнинг амири! У Авф ибн Молик экан. Унинг гапини эшитиб кўринг. Шошилиб, уни бир нарса қилиб қўйманг», деди. Умар унга:
«Сенинг бу билан нима ишинг бор?!» деди.
«Эй мўминларнинг амири, қарасам, бу бир муслима аёлнинг эшагини етаклаб кетаётган экан. Эшак сакраб, аёлни йиқитиб юборай дебди. Лекин аёл йиқилмабди. Манави бўлса, уни туртиб йиқитиб, ўзини аёлнинг устига отди», деди Авф.
Умар унга: «Менга аёлни олиб кел, айтганингни тасдиқласин», деди.
Авф аёлнинг олдига борди. Аёлнинг отаси билан эри: «Нима қилиб қўйдинг?! Бизнинг соҳибамизни шарманда қилдинг-ку!» дедилар.
Бироқ аёл: «Аллоҳга қасамки, у билан бораман!» деди.
Отаси билан эри: «Биз бориб, сенинг номингдан гапирамиз», дедилар ва Умар розияллоҳу анҳунинг ҳузурига келиб, Авф айтган гапларга ўхшаш гап айтдилар.
Бас, Умар амр қилди. Яҳудий осилди.
Сўнгра Умар: «Биз сизлар билан бунга сулҳ қилганимиз йўқ. Эй одамлар! Муҳаммаднинг зиммаси ҳақида Аллоҳдан қўрқинглар! Улардан ким бу ишни қилса, унга зимма йўқ!» деди.
Сувайд: «Ўша мен кўрган яҳудий Исломда биринчи осилган одам эди», деди».
Бу ҳодисада Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг сиёсат ёки ташвиқот учун эмас, балки адолат учун иш олиб боришлари яққол намоён бўлмоқда. Мазкур яҳудий қилар ишни қилиб қўйиб, маккорлигини ишга солган эди. У: «Мусулмонларнинг халифаси келиб турибди, ҳозир сиёсат нозик пайтда унга арз қилсам, сиёсат учун менинг тарафимни олади», деб ўйлаган эди.
Дарҳақиқат, иш аввалига, сиртдан қараганда яҳудий ўйлаганича бошланди. Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу катта саҳобий Авф ибн Молик розияллоҳу анҳунинг обрўсига эътибор қилмай, ишнинг ҳақиқатини суриштира бошладилар. У кишидан бошқа одам бўлганида бир яҳудийни деб, ўзимизнинг обрўли одамни хижолат қилмайлик, деган мулоҳазага бориши мумкин эди. Аммо ҳазрати Умар розияллоҳу анҳунинг табиатларида ва у киши кўрган тарбияда бундай мулоҳаза бўлиши мумкин эмас эди.
У кишидан бошқа одам бўлганида сиёсат учун, ноҳақдан бўлса ҳам уларнинг ёнини олиши мумкин эди. Аммо ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу бундай қилишлари мумкин эмас эди. У киши айбдор ким бўлишидан қатъи назар, унинг айбига яраша жазосини бериш тарбиясини олганлар. Ва шундай қилдилар ҳам.
«Ҳадис ва ҳаёт» китобининг 23-жузидан олинди
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 