23 Январ, 2025, 23 Ражаб, 1446
23 Январ, 2025, 23 Ражаб, 1446
Аллоҳ таолога беадад ҳамду санолар бўлсинки, бизни муборак Рамазон ойига етказди ва аввали раҳмат, ўртаси мағфират ва охири Дўзах оловидан халос бўлиш ойи неъмати билан ризқлантирди. Қанча инсонлар бор ушбу кунгача етиб кела олмади. Аммо, бизни Аллоҳ таоло шундай шараф билан сийлади. Бу учун Аллоҳ субҳанаҳу ва таолога ҳамду санолар бўлсин!
Ушбу ойнинг фазилатини зикр этиш учун Аллоҳ таолонинг қуйидаги каломининг ўзини келтириш кифоя қилади:
شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِيَ أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ
“Рамазон ойики, унда одамларга ҳидоят ҳамда ҳидояту фурқондан иборат очиқ баёнотлар бўлиб, Қуръон туширилгандир” (Бақара сураси 185-оят).
Бутун мусулмон умматини ҳидоят йўлига бошлашлик учун нозил қилинган Қуръони карим ушбу ойда нозил қилингандир. Албатта, ушбу ой мусулмон уммати учун яхшиликларни кўпайтирадиган, Аллоҳ таолога қурбат ҳосил қиладиган, нафсни тарбиялайдиган, маъсиятдан тоатга ва фасоддан ислоҳга ўтадиган баракали ой ҳисобланади.
Рамазон бизни ўзгартирсин! Чунки, бу ойда раҳмат ва баракалар мўлу-кўл бўлади. Раҳмат эса бутун мусулмонларни қамраб олади, фақатгина якка бир кишини эмас!
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Беш маҳал намоз ва жума кейинги жумагача, Рамазон кейинги Рамазонгача орадаги (гуноҳ)ларга каффоратдир, агар киши гуноҳи кабиралардан сақланган бўлса», дер эдилар. (Муслим ривоят қилган).
Имом Термизий роҳимаҳуллоҳнинг “Сунан”ларида келади, Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қиланади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилдилар: “Бурни ерга ишқалансин! Унинг ҳузурида менинг номим зикр этилиб, саловот айтмаган кишини. Бурни ерга ишқалансин! Рамазонга кириб, ундан (гуноҳлари) кечирилмай чиққан кишини. Бурни ерга ишқалансин! Ота-онасини катталик чоғида топиб, Жаннатга кирмаган кишини”.
Кўрдим, гуноҳлар қалбни ўлдирар,
Унда бардавомлик хорлик келтирар.
Гуноҳларни тарк этиш қалблар ҳаёти,
Нафсга бўйсунмаслик киши нажоти!
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Ким Рамазон рўзасини иймон билан, савоб умидида тутса, унинг ўтган гуноҳлари мағфират қилинади. Ким қадр кечасини иймон билан, савоб умидида ибодат билан ўтказса, унинг ўтган гуноҳлари мағфират қилинади," дедилар. (Муттафақун алайҳ)
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Ким Рамазонда фарзлигига ишониб, савоб умидида рўза тутса, уни аввалги гуноҳи кечирилади", дедилар. (Муттафақун алайҳ)
Ҳасан Басрий айтадилар: «Халойиқ тоат-ибодатда мусобақалашиши учун Рамазон ойини Аллоҳ таоло мусобақа майдони қилди. Бир қавм у мусобақада ғалаба қозонди, бошқа бир қавм ортда қолиб, енгилди».
Ишонч ҳосил қилайлик, биз тавба қиладиган ва ўз ҳолатларимизни тўғирлаб, Роббимиз билан алоқамизни мустаҳкамлайдиган кунлар олдида турибмиз.
Аллоҳ таоло ушбу ойда қиладиган ибодатларимизни Ўз даргоҳида ҳусни мақбул айласин!
Абдуссамиъ Эргашев тайёрлади
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
1. Али ибн Ҳасан ибн Абу Исо Ҳилолий (ёшлари имом Муслимдан катта)
2. Муҳаммад ибн Абдулваҳҳоб Фарро (шайхларидан). Аммо Фарродан «Саҳиҳ»ларида ҳадис ривоят қилмаганлар.
3. Ҳусайн ибн Муҳаммад Қаббоний
4. Абу Бакр Муҳаммад ибн Назр ибн Салама Жорудий
5. Али ибн Ҳусайн ибн Жунайд Розий
6. Солиҳ ибн Муҳаммад Жазара
7. Абу Исо Термизий («Жомеъи Термизий»да)
8. Аҳмад ибн Муборак Мустамлий
9. Қози Абдуллоҳ ибн Яҳё Сарахсий
10. Абу Саъид Ҳотим ибн Аҳмад ибн Маҳмуд Киндий Бухорий
11. Иброҳим ибн Исҳоқ Сайрафий
12. Сабоқдош дўстлари Иброҳим ибн Абу Толиб
13. Иброҳим ибн Муҳаммад ибн Ҳамза
14. Фақиҳ Иброҳим ибн Муҳаммад ибн Суфён («Саҳиҳи Муслим»нинг ровийларидан)
15. Абу Амр Аҳмад ибн Наср Хаффоф
16. Закариё ибн Довуд Хаффоф
17. Абдуллоҳ ибн Аҳмад ибн Абдусалом Хаффоф
18. Ҳофиз Абу Али Абдуллоҳ ибн Маҳаммад ибн Али Балхий
19. Абдурраҳмон ибн Абу Ҳотим
20. Али ибн Исмоил Саффор
21. Абу Ҳомид Аҳмад ибн Ҳамдун Аъмаший
22. Абу Ҳомид Аҳмад ибн Муҳаммад ибн Шарқий
23. Абу Ҳомид Аҳмад ибн Али ибн Ҳаснавайҳ Муқрий (заиф ровийлардан)
24. Ҳофиз Аҳмад ибн Салама
25. Саъид ибн Амр Барзаъий
26. Абу Муҳаммад Абдуллоҳ ибн Муҳаммад ибн Шарқий
27. Фазл ибн Муҳаммад Балхий
28. Абу Бакр ибн Хузайма
29. Абул Аббос Саррож
30. Муҳаммад ибн Абд ибн Ҳумайд
31. Муҳаммад ибн Махлад Аттор
32. Маккий ибн Абдон
33. Яҳё ибн Муҳаммад ибн Соъид
34. Ҳофиз Абу Авона
35. Ҳофиз Наср ибн Аҳмад ибн Наср.
Абу Амр Мустамлий айтганлар: «Бизга Исҳоқ Кавсаж 251 йилда ҳадис ёздирдилар. Муслим танлаб ёзардилар, мен эса айтганларини ёзардим ва давом этаверишларини сўрардим. Шунда Исҳоқ Кавсаж Муслимга: «Сиз мусулмонлар орасида экансиз, яхшилик доим биз билан бирга», – дедилар».
Термизий «Жомеъ»ларида имом Муслимдан биттагина ҳадис ривоят қилганлар («Рамазон бошланишини билиш учун шаъбонда ойни кузатинглар»).[1]
Абул Қосим ибн Асокирга Абу Наср Юнортий шундай деганлар: «Менга Солиҳ ибн Абу Солиҳ дарахт пўстлоғига ёзилган бир варақни бердилар. Унда имом Муслим дастхатлари билан Валид ибн Муслимдан эшитиб ёзиб олган ҳадислар битилган экан».
Бу санади узилган, ишончиз маълумот.
Аҳмад ибн Салама айтганлар: «Абу Зуръа ва Абу Ҳотимнинг саҳиҳ ҳадисларни билишда имом Муслимни замоналарининг шайхларидан устун қўйишларини кўрдим. Ҳусайн ибн Мансурдан эшитишимча, у киши Исҳоқ ибн Роҳавайҳнинг имом Муслим тўғриларида гапира туриб, форсча бир сўз айтганларини эшитганлар. Унинг маъноси – шу қадар улуғ инсон бўлар экан-да?!».
Аҳмад ибн Салама айтганлар: «Муслим бир илм мажлисига таклиф этилдилар. Унда бу киши билмайдиган бир ҳадис зикр қилинди. Уйларига бориб, чироқни ёқдилар-да, оила аҳлига: «Ҳузуримга ҳеч ким кирмасин», – дедилар. Бир пайт: «Бизга бир сават хурмо ҳадя қилинди», – дейишди. «Олиб киринглар», – дедилар. Хурмони киритишди. Тонг отгунча ундан битта-биттадан олиб, ўша ҳадисни қидиришга тушдилар. Хурмо ҳам тугади, ҳадис ҳам топилди».
Бу воқеани Абу Абдуллоҳ Ҳоким ҳам ривоят қилиб: «Ишончли дўстларимиздан бирининг айтишича, ўшандан кейин имом Муслим вафот этибдилар», – деганлар.
«Машҳур даҳолар сийрати» китобидан
[1] 687-ҳадис.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа