Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Рамазон ойида икки ёш йигит бир отахоннинг одамлар кўзидан пана жойда таом еяётганини кўриб қолишибди:
– Отахон! Сиз рўзадор эмасмиcиз?
Отахон:
– Алҳамдулиллаҳ, рўзадорман болларим. Фақат сув ичиб, таом еяпман, холос.
Йигитлар қаҳ-қаҳ отиб кулиб юборишди:
– Бу нима деганингиз?
Отахон:
– Ҳеч кимга ёмон кўз билан қарамайман, бирор кишининг кўнглига озор етказмайман, мазах, ғийбат қилмайман, бировнинг молига кўз олайтирмайман, лекин минг афсуски, ошқозоним касал, шу боис меъдамни рўзадор қилолмаяпман.
Кейин отахон йигитлардан сўради:
– Сизлар ҳам рўзадормисиз, болаларим?
Йигитлар бошини эгиб:
– Биз фақат овқат емаяпмиз, холос...
Дарҳақиқат, рўзадор ўзини ислоҳ этмас экан, очликдан бошқа ҳеч нарсага эришмайди.
Рўза қалбимизда, унинг сифатлари эса жисмимизда намоён бўлиши керак. Дилимизни Аллоҳга боғламасак; ақлимиз ила тафаккур этмасак, тилимизни беҳуда сўзлар, кўзларимиз-қўлларимизни бекорчи нарсалардан тиймасак рўза тутишдан ҳеч қандай фойда бўлмайди.
Саййид Абдулқодир Жийлоний қуддиса сирруҳу рўзани тўрт хил бўлишини айтганлар:
Ўзини танимоқ истаган кўнгиллар учун ўтган авлиёлар ҳикматлари сабоқ эмасми?!
Гулжаҳон Райҳонова Исмоиловна,
Қарши шаҳри.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Келинликка номзод шахснинг ҳам ўзига яраша ҳуқуқлари ва одоблари мавжуд.
1. Келинликка номзод шахс ўзини хушрўй кўрсатиш учун зийнатланишга ҳақли.
Уламоларимиз бунга мисол қилиб, Субайҳа бинти Ҳорис розияллоҳу анҳонинг ҳадисини келтиришади. Унда «Қачонки нифосдан покланганда, совчилар учун зийнатланди» деган жумла бор. Бошқа бир ривоятда: «...сурма суртиб, хино қўйиб тайёрланди», дейилган.
2. Келинликка номзод шахс куёвликка номзодни кўришга ҳақли.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Муғийра розияллоҳу анҳунинг ҳадисидаги: «Унга назар сол, чунки бундай қилиш иккингиз орангизда бардавомликка керакдир», деганлари келинликка номзодга ҳам тегишли.
3. Келинликка номзод шахс куёвликка номзод билан суҳбатлашишга ҳақли. Бу – табиий ҳолат. Кўришгандан кейин, оила қуриш нияти бўлгандан кейин, ўртада суҳбат бўлиши турган гап.
4. Келинликка номзод шахс муайян эркакни ёқтириш ва унга никоҳланиш истагини билдиришга ҳақли.
قَالَتْ أُمُّ سَلَمَةَ وَلَدَتْ سُبَيْعَةُ الْأَسْلَمِيَّةُ بَعْدَ وَفَاةِ زَوْجِهَا بِنِصْفِ شَهْرٍ، فَخَطَبَهَا رَجُلَانِ أَحَدُهُمَا شَابٌّ وَالْآخَرُ كَهْلٌ، فَحَطَّتْ إِلَى الشَّابِّ، فَقَالَ الشَّيْخُ: لَمْ تَحِلِّي بَعْدُ، وَكَانَ أَهْلُهَا غَيَبًا وَرَجَا إِذَا جَاءَ أَهْلُهَا أَنْ يُؤْثِرُوهُ بِهَا، فَجَاءَتْ رَسُولَ اللهِ r، فَقَالَ: قَدْ حَلَلْتِ فَانْكِحِي مَنْ شِئْتِ. رَوَاهُ مَالِكٌ.
«Умму Салама айтадилар:
«Субайҳа Асламия эрининг вафотидан ярим ой ўтиб туғди. Унга икки киши совчи қўйди. Улардан бири ёш, бошқаси қари эди. У ёшига мойил бўлди. Чол: «Ҳали ҳалол бўлганинг йўқ», – деди. Аёлнинг аҳли ғойиб эди. Чол аёлнинг аҳли келганда уни ўзига беришларидан умидвор бўлди. Аёл Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига борди. Бас, у зот: «Сен ҳалол бўлдинг. Кимни истасанг, ўшанга никоҳлан», дедилар» (Молик ривоят қилган).
Икки тараф риоя қилиши лозим нарсалар
Келинлик ва куёвликка номзодлар никоҳдан олдинги учрашув ва бошқа муносабатларда риоя қилишлари лозим бўлган нарсалар қуйидагилардан иборат:
1. Икковлари бир-бирларига номаҳрам эканликларини унутмасликлари зарур.
Чунки асли маҳрам бўлмаган икки жинсдаги шахснинг никоҳдан бошқа нарса маҳрам қила олмайди, жумладан, совчилик қилиш ва унаштириш ҳам.
2. Икковлари учрашмоқчи бўлсалар, фақат маҳрамларининг иштирокида учрашишлари шарт.
3. Икковлари учрашганда қўл бериб кўришишлари мутлақо мумкин эмас.
4. Никоҳдан олдин икковлари холи қолишлари мутлақо мумкин эмас.
"Бахтиёр оила" китобидан