Рамазоннинг энг қизғин палласи, энг буюк кечасига етиб келдик. ҚАДР кечаси айнан шу кеча эканлигини қатъий айта олмасак-да, ҳадиси шарифларга таянган ҳолда, ЛАЙЛАТУЛ ҚАДР бугун эканлигига умид қиламиз.
Буюк саҳобий Убай ибн Каъб ҚАДР кечаси Рамазоннинг 27 кечаси эканлигига қасам ичиб, ўша тонгда қуёш қизғиш, нури, шуласи заиф ҳолда чиқишининг хабарини берган ҳадис жуда машҳур.
Қанча ҳаёт кечиришимиз бизга номаълум. Балки 40, балки 50, 60, 70 ёки 80 йил...
Фараз қилинг, сиз 80 йил умр кўрдингиз. Бир суткада 24 соат деб ҳисобласак, шунинг қанчасини ибодатга ажратдингиз, 80 йилнинг қанчасини ибодат билан ўтказдингиз?!
Бор-йўғи беш йил ёки ундан ҳам камроқ ибодат қилганингиз келиб чиқади. Буни бир кун – 24 соатга тақсимлангчи! Энди масаланинг яна бир аҳамиятли жиҳатига эътибор берайлик. Хўш, шу 5 йиллик қилган ибодатларимиз тўлиқ ихлос билан адо қилинганми?! Аллоҳ таоло бу ибодатларимизни қабул қилганлигини ишонч билан айта оламизми?!
Ана энди Аллоҳ таолонинг “Қадр кечаси 1000 ойдан яхшироқ”, деб марҳамат қилган оятига диққат қилинг. 1000 ой 83 йилдан салгина кўпроқ дегани. Бу 83 йил умр кечирмасак-да, 83 йилнинг 24 соатида тинмай ибодат қилдик ва айни пайтда ушбу ибодатлар қабул қилиниб, улкан ажру савобларга эришдик демакдир!
Агар 83 йил ибодат қилганлик савобини ҳаётимизга таққосласак, биз ё 1500 ёки 2000 йил яшашимиз лозим бўлади!
Ояти каримага эътибор беринг-а, унда 1000 ой дейилмаяпти, балки 1000 ойдан яхшироқлиги таъкидланмоқда. Унинг миқдори сир сақланмоқда, балки 100, 200, балки ундан ҳам кўпроқ йил тўлиқ ибодат қилганлик савоби берилади. Аллоҳ таоло ҳаммма нарсага қодирдир!
Модомики, Қадр кечаси минг ойдан яхшироқ экан, агар ёз фаслида шомдан тонггача бўлган муддат бор-йўғи 10 соатни ташкил этишини ҳисобга олсак, Қадр кечасидаги 1 соатлик ибодат – бошқа пайтдаги 100 ойлик ибодатдан яхшироқдир.
ҚАДР кечаси 1 соат ибодат қилишингиз – бошқа пайт тўлиқ 8 йил ибодат қилишингиздан афзалроқдир.
ИБОДАТ – зикр, намоз ўқиш, Қуръон тиловат қилиш, Аллоҳ таолони ёд этиш, эътикоф, Умра зиёрати, Каъбани тавоф этиш, қўйингки, Аллоҳ розилигини истаб қилинган барча солиҳ амаллардир .
Аллоҳ таолонинг бундай ғанимат фурсатларни бизга туҳфа қилгани – Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг умматига кўрсатган буюк фазли, марҳамати, карами, эҳсонидир. Шу сабаб аҳли солиҳлар бу кечада ибодатга енг шимариб, қаттиқ киришишган. Расули Акрам алайҳиссалом ҳам ҚАДР кечаси, яъни Рамазоннинг 27 кечасида бошқа кечаларга нисбатан кўпроқ ибодат қилар, бедор бўлардилар. ҚАДР кечасида ибодатларга шўнғиш – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига эргашишдир.
Азизлар, ким мана шу кечани топса, буюк савобларни қўлга киритади. Бу кечада Аллоҳ таолонинг раҳмат эшиклари очилади, бандалар Роббисига яқин бўлади, гуноҳлари мағфират қилиниб, ёмонликлари арийди.
Обид бандалар бу кечани бутун йил давомида интиқлик билан кутадилар. ЛАЙЛАТУЛ ҚАДР итоатгўй бандаларнинг орзуси, тавба қилувчиларнинг умиди ушаладиган кечадир. Зеро, ким бу кечани буюклигию фазлига ишониб, савоб умидида қоим бўлса, гуноҳлари кечирилади. ҚАДР АЛЛОҲнинг раҳмати, мағфирати ёғиладиган кечадир!
Шундай экан, шомдан бошлаб то тонггача ҳар бир лаҳзани ғанимат билайлик! Бекорчи, охиратимизга фойдасиз нарсалар вақтимизни ўғирлаб қўймасин! Аҳлимизга, оила аъзоларимизга ҳам имконият яратишга ҳаракат қилайлик, ахир улар билан ЖАННАТда жам бўлишни истаймиз-ку!
ҚАДР кечасининг ҚАДРИНИ топиш барчамизга насиб этсин!
Уламолар маърузаларидан
ҒИЁСИДДИН ҲАБИБУЛЛОҲ
эркин таржимаси
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Фақиҳларнинг фиқҳга берган таърифларида «далил» деган сўз борми? Йўқ. Улар фақат мукаллафларнинг амаллари ҳақида гапиришди, ҳукмларнинг мукаллафларга нисбатан жорий бўлиш ҳолатларига эътибор қаратишди. Демак, умумий қилиб айтадиган бўлсак, фиқҳга икки хил таъриф берилди. Бири усулий уламоларнинг таърифи, яъни «Қуръон ва Суннатдан ҳукмларни қай тарзда чиқариб олиш ҳақидаги илм» деган таъриф. Иккинчиси фуқаҳолар берган таъриф бўлиб, унда ҳосил бўлган ҳукмларнинг мукаллафларга қандай жорий қилиниши асосий ўринга қўйилди. Бу ҳукмлар мутлақ мужтаҳидлар тарафидан чиқарилади. Ҳукмни фақат мутлақ мужтаҳид чиқара олади. Ана шу мужтаҳид муайян бир ҳукмни Қуръон ва Суннатдан қандай чиқарганини ўрганиш усул илмининг мавзусидир. Чиқарилган ҳукмни ўзимизга ва жамиятга татбиқ қилиш эса муфтий ва фақиҳларнинг ишидир.
Демак, фиқҳга икки хил қараш мумкин экан: ҳукмни чиқариб олиш ва уни татбиқ қилиш. Бизнинг хатоимиз шуки, ҳукмни ишлаб чиқиш билан уни татбиқ қилиш орасидаги фарқни тушунмаяпмиз. Тушунмаганимиз учун ҳам кераксиз гапларни гапиряпмиз. Биз юқорида айтиб ўтган икки йўналиш – таҳаллул, яъни динга енгил қараш ва ташаддуд, яъни динда ғулувга кетиш йўналишлари ё иккинчи таърифдан бехабар қолишди, ёки унга эътиборсиз қарашди. Улар фақат биринчи таърифни, яъни ҳукмни қай тарзда ишлаб чиқишни изоҳлашди.
«Ҳанафий мазҳабига теран нигоҳ» китобидан