Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Саҳарлик қилинглар! Албатта, саҳарлик қилишда барака бордир”, дедилар (Имом Насоий ривояти).
Ушбу ҳадисда рўзадор саҳарлик қилишга тарғиб қилинади. Чунки саҳарлик қилишда кўплаб яхшиликлар ҳамда диний ва дунёвий буюк баракалар бор. Демак, саҳарлик қилиш фазилат, вожиб эмас. Агар вожиб бўлганида эди Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ва баъзи саҳобалар ўтар рўза тутмаган бўлар эдилар.
Энди қуйида юқоридаги ҳадисдан келиб чиқиб, саҳарликдаги фойдаларнинг бир нечтасини келтириб ўтамиз:
Шунингдек, саҳарлик қилишда бир қанча манфаатлар бор. Баъзилари ошкор бўлган ва баъзилари ҳали ошкор бўлмаган. Нима бўлганда ҳам ҳақиқий мўмин Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга нисбатан муҳаббати бор экан, у зотнинг айтганларидан манфаат топадими ёки йўқми, эргашишда давом этаверади. Аллоҳ таоло барчамизни севикли Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига эргашишни осон қилсин.
Яҳё АБДУРАҲМАНОВ,
“Шайх Зайниддин” жоме масжиди имом-хатиби.
Ал-Кисоий ал-Куфий 119/737 йил Куфада дунёга келган.
Тўлиқ исми: Али ибн Ҳамза ибн Абдуллоҳ ибн Баҳман ибн Файрузм ал-Кисоий ал-Куфий. Имом ал-Кисоий ёшлигида илм ўрганишга жуда интиларди, лекин бошланғич даврда муваффақият қозона олмасди. Бир сафар Қуръонни ёд олишда қийналгач, устозига: “Мен ҳеч нарсани ёдлай олмаяпман, чарчадим”, деди.
Устоз унга сабр қилишни ва Қуръоннинг баракасига ишонишни тавсия қилди. Шундан сўнг, Имом ал-Кисоий сабр билан ҳаракат қилиб, Қуръонни мукаммал ёд олди ва кейинчалик машҳур қироат имомларидан бири бўлди. Бу воқеа сабр ва меҳнатнинг самарасини эслатади.
Ҳаёти: Ал-Кисоий Куфада туғилган ва тилшуносликда ҳам, қироатда ҳам юқори мақомга эга бўлган. Ундан нега «Кисоий» деб ном олганлиги ҳақида сўрашганида у, – "чунки мен ҳажда кисода (кийимда) эҳром боғлаганман", деб жавоб берган экан. У асли форс бўлиб, Бани Асад қабиласининг қулларидан эди.
Илмий фаолияти: Унинг асосий устозлари Ҳамза ал-Куфий ва бошқа йирик қироатчилар бўлган. Бундан ташқари Куфа мактабини асосчиси ҳисобланади.
Муоз ал-Ҳарро ва Абу Жаъфар Руасийларда наҳвдан таҳсил олди. Улар-даги илмларни олиб бўлиб, улардан қониқмай қолгач, Басрага келиб Исо ибн Умар, Абу Амр ибн ал-Ало ва Ал-Халил ибн Аҳмаддан илм ўрганган. Қироатни эса Шўба ибн Ҳажжождан таълим олган.
У зот жуда кўп асарлар ҳам ёзган: "Китаб мухтасар фи ан-наҳв" (Наҳвга оид қисқа бўлган китоб), "Китаб ал-ҳудуд фи ан-наҳв" (Наҳвдаги ҳадлар оид китоб), "Китоб ал-қироат (Қироатга доир китоб)", "Китаб ал-адад (Сонларга доир китоб)", "Китаб ихтилаф ал-адад (Сонларнинг ихтилофига оид китоб)", "Китаб ал-ҳуруф (Ҳарфларга оид китоб)", "Китаб маоний ал-Қуръан (Қуръон маънолари ҳақидаги китоб)" каби кўплаб китоблар ёзган.
Наҳвдан Фарро унинг хос шогирдларидан ҳисобланади.
Кисоий 189/805 йил Рой шаҳрида вафот этган.
Маткаримов Нурмуҳаммад,
Ҳадис илми мактаби ўқитувчиси.