Шу кунларда ижтимоий тармоқларда Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг номларидан яна бир ёлғон хабар тарқаб қолди. Эмишки, бир йил келадики, унда мусулмонларга зарар бўлади, бу ойда Рамазоннинг биринчи куни жума кунига тўғри келади, рўзанинг ўн бешинчи кунида осмондан қаттиқ овоз келади, овозни эшитганлар дарҳол эшик деразаларни маҳкам ёпиб, саждага йиқилинглар ва саждада “Субҳанал Қуддус, Роббуна Қуддус”, деб айтинглар, шунда нажот топасизлар. Яна иккита овоз келади. Уларнинг биринчиси Жаброил алайҳиссаломнинг овози ва иккинчиси шайтонларнинг овози. Ушбу пайтда уйдан чиқмай ўтиринглар ва ҳоказолар....
Бундан илгари эса Рамазоннинг келиши ҳақидаги хўшхабарни кишиларга етказган кишига дўзах харом қилинади деган хабар тарқаган эди.
Бу каби хабарларни эшитиб, уларни тезлик билан тарқалаётгани, кишиларнинг бу каби ёлғон хабарларга ишонишларини кўриб ачинасан киши. Аслида буларнинг барчаси илмсизлик ва аҳмоқликдан бошқа нарса эмас. Чунки, илмдан, ҳадиси шарифлардан, Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадис айтишдаги услубларидан озгина хабари бор киши бу каби ҳадисларнинг ғирт тўқима, мантиққа тўғри келмайдиган гап сўзлардан иборат эканлигини яхши билади.
Азизлар! Кўзингизни очинг. Асоссиз ва тўқима гапларга ишонманг. Бошқаларга тарқатманг. Росулуллоҳ солаллоҳу алайҳи васаллам номларидан тўқилган сохта ҳадисларни авж олишига шерик бўлманг. Ислом душманлари тарафидан ўйлаб топилган бу каби хабарларни овоза қилиш билан уларнинг гуноҳига шерик бўлманг. Бир хабарга ишонишдан олдин, уни ўзгаларга юборишдан илгари шу соҳанинг мутахасисларидан маслаҳат олинг. Чунки бу Аллоҳ таолонинг қатъий буйруғидир. “Агар билмасангиз, зикр аҳлларидан сўранг” (Анбиё сураси, 7-оят). “Эй иймон келтирганлар! агар фосиқ хабар келтирса уни аниқлаб кўринглар..." (Хужурот сураси, 6-оят).
Қолаверса, Ислом динида ёлғон сўзлаш гуноҳи оғир бўлган амаллардан ҳисобланади. Агар бу ёлғон Росулуллоҳ солаллоҳу алайҳи васалламнинг номларидан тўқилган бўлса, азоби янада оғир бўлади. Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Менинг сизларга кўп ҳадис айтишимни ман қиладиган нарса Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: «Ким менга қасддан ёлғон тўқиса, дўзахдаги ўриндиғини олаверсин», деганларидир», деди». (Тўртовлари ривоят қилганлар). Имом Муслимнинг ривоятида: «Албатта, менга ёлғон тўқиш бошқа бировга ёлғон тўқишдек эмас. Ким менга қасддан ёлғон тўқиса, дўзахдаги ўриндиғини олаверсин», дейилган.
Бошимизга тушган бу мусибатдан, атрофда бўлаётган воқеа ҳодисалардан ўз мақсадлари йўлида фойдаланиб, мусулмонлар қалбига қўрқув, саросима ва ваҳима солаётган нобакорларнинг найрангига учиб қолманг.
Ундан кўра Қуръони каримда келган дуоларни, саҳиҳ ҳадисларда келган кўрсатмалар, дуо ва истиғфорларни кўпайтиришлик билан Роббимиздан нажот ва енгиллик сўрайлик.Зеро унутмайликки, Рамазон ойи кириши билан Аллоҳнинг раҳмат, мағфират эшиклари очилади. Шундай улуғ кунларда динимиз ақийдасига зид нарсаларни тарқатиш гуноҳи кабирадир. Аллоҳ барчамизни икки дунё саодатига эриштирсин.
Ўзбекистон Мусулмонлари идорасининг
Тошкент шаҳар вакиллиги матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Биринчидан, тарқатилаётган ҳар бир маълумот ва ахборот инсонлар манфаатига хизмат қиладиган яхши сўз бўлиши лозим.
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: "Аллоҳ яхши сўзга қандай мисол келтирганини кўрмайсанми? У худди бир яхши дарахтга ўхшайдир. Унинг асли собит турадир. Шохлари эса, осмонда. Робби изни ила ҳар доим меваларини бериб турадир" (Иброҳим сураси, 24-25 – оятлар).
Иккинчидан, турли фаҳш ва беҳаё маълумотларни, бўхтон, ёлғон ҳамда миш-миш хабарларни тарқатишдан эҳтиёт бўлиш шарт.
Аллоҳ таоло бундай огоҳлантиради: "...фаҳш ишлар тарқалишини яхши кўрадиганларга бу дунёю охиратда аламли азоб бордир" (Нур сураси, 19-оят).
Учинчидан, тарқатилаётган ҳар қандай хабар ёки маълумот учун Қиёмат куни жавоб беришни ҳамда "Китобат ҳам хитобат кабидир (ёзиш – гапириш каби)", деган қоидани унутмаслик керак.
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: "Бугунги кунда уларнинг оғизларига муҳр урамиз. Нима касб қилганларини Бизга қўллари сўзлар ва оёқлари гувоҳлик берур" (Ёсин сураси, 65-оят).
Имом Шофиъий айтадилар: "Вафот этмайдиган ёзувчи йўқ. Аммо унинг қўллари ёзган нарсалар неча йиллар ўтсада сақланиб қолади. Шундай экан, Қиёматда кўрганингизда хурсанд бўладиган нарсадан бошқа ҳеч нарса ёзманг!”.
Тўртинчидан, ҳар бир ахборотнинг ишончли эканини текшириб, кейин тарқатиш.
Аллоҳ таоло шунга буюради: "Эй, иймон келтирганлар! Агар фосиқ хабар келтирса, аниқлаб кўринглар, бир қавмга билмасдан мусийбат етказиб қўйиб, қилганингизга надомат чекувчи бўлманглар” (Ҳужурот сураси, 6-оят).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Бир кишининг ёлғончи бўлиши учун эшитган нарсасини гапиравериши кифоя қилади”, деганлар (Имом Муслим ривояти).
Бешинчидан, муаллифлик ҳуқуқига амал қилиш. Ўзгаларнинг меҳнатини кўчириб, ўзлаштириб олмаслик.
Имом Шофиъий раҳимаҳуллоҳ: "Менга бу сўзни фалончи айтган”, деб айтувчисини аниқ шаклда гапирган киши ҳақиқий марддир”, деганлар.
Абдул Фаттоҳ Абу Ғудда айтадилар: "Жумла ёки сўзни нақл қилувчига нисбат бериш омонатдир”.
Олтинчидан, ҳар бир касб эгаси ўз мутахассислиги доирасида ахборот ёки маълумот тарқатиши лозим. Билими етмаган, мутахассислиги бўлмаган хабарни тарқатмаслик керак.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Қачон иш ўз аҳлидан бошқага топширилса, қиёматни кутавер", деганлар (Имом Бухорий ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД