20 Октябр, 2024, 17 Рабиъус сони, 1446
20 Октябр, 2024, 17 Рабиъус сони, 1446
Қалбларимизни қувончга тўлдирувчи Рамазонга ҳам саноқли кунлар қолди. Биз эса ўзимизни ислоҳ қилиб тайёргарлик кўришни давом эттирамиз!
Динимизда қалб инсонийликнинг асоси ва иймоннинг маскани ҳисобланади. Банда нияти ва қилаётган амаллари орқали қалбига нур кириши ёки зулматга чўмишига сабаб бўлади.
Уламолар айтадики, гуноҳни кўпайтириб, маъсиятда бардавом бўлиш, фарз амалларни Аллоҳ айтгандек бажармаслик, ҳаром амалларни хотиржам бажариш орқали қалб қораяди ва қотиб бошлайди.
“Агар мўминнинг қалби пок ва тоза бўлмаса унинг қилган ибодату амалларидан дунё ва охирати учун наф йўқ” дейишган уламолар.
Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам қалбнинг қорайиш сабабларини зикр қилиб, қуйидаги ҳадисларини марҳамат қилганлар:
“Агар мўмин киши бир гуноҳ қилса, унинг қалбида бир қора доғ пайдо бўлади. Агар у тавба қилиб, гуноҳдан қайтиб, истиғфор айтса, у йўқолади. Аммо гуноҳни зиёда қилса, у қора доғ ҳам кўпаяди ва натижада бутун қалбини ўраб олади” (Имом Термизий ривояти).
Ушбу ҳадиси шарифдан маълум бўладики, мусулмон киши гуноҳ қилиши билан қалбнинг қорайишини ва унинг касаллигини зиёда қилади. Қалбнинг касалланиши бу – бир банданинг Аллоҳ таолога бўлган итоатидаги сусткашлик ва бандадан талаб қилинадиган солиҳ амалларга бўлган бепарволикни келтириб чиқариши демакдир. Зеро, бандаларнинг амаллари яхши ёки ёмон бўлиши унинг қалбидаги сакина, қаноат, сабр ва иффатига қаралади. Аммо ёмон амаллар бажаришида эса унинг бесабрлиги, гуноҳларга енгил қараши, дунёга ҳаддан ошиқ муҳаббат қўйиши, орзу-ҳавасларининг кўплигидан келиб чиқиб баҳоланади. Шунинг учун ҳам Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам бутун вужудга ўз таъсирини ўтказувчи қалбга эътибор қаратганлар.
“Огоҳ бўлингларки, танада бир парча гўшт бор. Агар у тузалса, бутун тана тузалади. Агар у бузилса, бутун тана бузилади. Огоҳ бўлингларки, у қалбдир”, деганларини эшитганман” (Имом Бухорий ривояти).
Шу ўринда бугун қалбларимизни ўртаб ҳаловатмизни йўқолишига сабаб бўлаётган яна бир омил борки бу – мусулмоннинг мусулмонга нисбатан кўнглида ғазаб, ҳасад, хусумат қилиши, қаҳр ва зулм ниятида юришидир. Айнан мана шу салбий туйғулар бандани Аллоҳнинг нури ва розилигидан мосуво этади.
Зеро, Аллоҳ таоло Ўз каломи Қуръони каримда шундай марҳамат қилади:
“Мўминлар ҳеч шак-шубҳасиз оға-инилардир. Бас, сизлар икки оға-инингизнинг ўртасини ўнглаб қўйинглар! Аллоҳдан қўрқинглар, шояд У зот томонидан бўладиган раҳматга эришсангизлар” (Ҳужурот сураси 10 оят).
Мазкур оятда Аллоҳ таоло мўминларни шак-шубҳасиз бир-бирларига оға-ини эканлигини таъкидламоқда. Шундай экан нега бугун мусулмонлар орасида хусумат ва ҳасад, уруш-жанжаллар авж олиб кетди? Демак, муборак ой олдидан қалбимиздаги биродарларимизга нисбатан бўлган хусуматларнинг барчасини ювиб тозалаб, кўнглимиздан улоқтириб ташлашимиз лозим.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам муборак ҳадисларида:
“Бир–бирингиздан нафратланмангиз, бир-бирингизга ҳасад қилмангиз, бир-бирингизга орқангизни ўгирмангиз, бир-бирингиз билан алоқаларни узмангиз! Эй, Аллоҳнинг бандалари, биродар бўлингиз!” (Имом Бухорий, Адабул Муфрад).
Яна бир ҳадисда: “Мўъмин мўъминга нисбатан бир-бирини тутиб турган бинога ўхшайди” – дедилар ва бармоқларини бир-бириги кириштирдилар. (Имом Бухорий, Адабул Муфрад)
Бу борада Саҳобалар барча умматга намунадир:
Анас ибн Молик разияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Биз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан бирга ўтирган эдик. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ҳозир ҳузурингизга жаннат аҳлидан бўлган бир одам кириб келади”– дедилар. Ногаҳон, соқолларидан таҳорат сувлари томчилаб турган ва чап қўлида ковушларини кўтарган ансорлардан бири кириб келди. Эртаси куни ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам биринчи гапларини қайтардилар. Яна ўша одам кириб келди. Учинчи куни ҳам ўша ҳолат такрорланди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам туриб кетганларида, Абдуллоҳ ибн Амр ибн Ос разияллоҳу анҳу ўша одамга эргашди ва (унга): Мен отам билан тортишиб қолдим ва унинг олдига уч кун кирмасликка қасам ичдим. Агар рухсат берсангиз сизникида уч кеча тунаб қолсам? – деди. У одам: Майли, деди”.
Ҳадиснинг ровийси Анас разияллоҳу анҳу айтди: Бизга Абдуллоҳ (ибн Амр ибн Ос) шундай деди: “Мен унинг уйида уч кечани ўтказдим. У таҳажжудга уйғонмас, фақатгина, бир тарафдан иккинчи тарафга бурилса Аллоҳни зикр қилар ва шу билан бомдод намозига турар эди. Мен ундан ҳеч ёмон гап айтганини ҳам эшитмадим. Уч кеча ўтгач унинг ишларини камситишимга оз қолди ва унга шундай дедим: Ҳой, Аллоҳнинг бандаси! Аслида, мен билан отам ўртасида бирон можаро бўлмаган эди. Фақат Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам сиз учун уч марта: “Хозир хузурингизга жаннат аҳлидан бўлган бир одам кириб келади”– дедилар. Уччала сафарда ҳам сиз кириб келдингиз. Мен эса сизнинг қандай амалингиз борлигини билиш ва ундан ўрнак олиш учун сизникида қолдим. Кўрдимки, сиз кўп амал қилмас экансиз. (Айтингчи), сизни бу мақомга нима етказди?,– дедим. У одам: Мен сен кўрган амаллардан бошқа иш қилмайман, деб жавоб берди. Мен орқамга бурилиб кета бошлаганимда чақириб: Мен сен кўрган амаллардан бошқа ишларни қилмайман. Бироқ, юрагимда бирон кишига хиёнат қилишни тугмайман ва бировга Аллоҳ таоло унга берган яхшиликлар учун ҳасад ҳам қилмайман»,– деди. Мен: “Мана шу нарса сизни (у мақомга) етказибди! Бизнинг эса унга кучимиз етмайди!”– дедим”. (Имом Аҳмад).
Қалб тозалигининг фазилати, унинг жаннатга киришига сабаб бўлар экан.
Қалбларимизни тозалаш учун эса уламолар қуйидагича тавсияларни айтиб ўтишган:
“Ахир, кўксини Аллоҳ Ислом учун (кенг) очиб қўйган, ўзи эса, Парвардигори (томони)дан нур (ҳидоят) узра турган киши (бошқалар билан баробар бўлурми)?! Бас, диллари Аллоҳни эслашдан қотиб қолган кимсалар ҳолига вой! Улар аниқ залолатдадирлар” (Зумар сураси, 22-оят).
Манбалар асосида Саидаброр Умаров тайёрлади
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
“Лаа илаҳа иллаллоҳ” жаннат калитидир. Ҳар бир калитнинг тишлари бўлганидек, тавҳид калимаси – “Лаа илаҳа иллаллоҳ”нинг ҳам тишлари мавжуд. Улар қуйидагилардир.
1. Илм. Аллоҳ таоло бундай буюради: “Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ эканини билинг” (Муҳаммад сураси, 19-оят).
Усмон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқлигини билиб вафот этса, жаннатга киради”, дедилар (Имом Муслим ривояти).
2. Шубҳадан ҳоли бўлган тўлиқ ишонч. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Ҳақиқий мўминлар Аллоҳ ва унинг пайғамбарига имон келтириб, сўнгра шубҳа қилмаган ва моллари ва жонлари билан Аллоҳ йўлида жиҳод қилган зотлардир. Айнан ўшаларгина (имонларида) содиқдирлар” (Ҳужурот сураси, 15-оят).
Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимнинг охирги сўзи “Лаа илаҳа иллаллоҳ” бўлса, жаннатга киради», дедилар (Имом Абу Довуд, Имом Ҳоким ривояти).
3. Кибрдан йироқ бўлиш. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Чунки уларга: «Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ», дейилганда, кибрланган эдилар” (Соффот сураси, 35-оят).
Расулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам: «Ким “Ёлғиз Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, Унинг шериги йўқдир, Муҳаммад Унинг Расулидир деб гувоҳлик берса”, Аллоҳ унга дўзахни харом қилади», деганлар (Имом Муслим ривояти).
4. Итоат этиш ва буйсуниш. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Сизларга азоб келиб, сўнгра ёрдам берилмай қолишидан илгари Роббингизга қайтингиз ва Унга бўйин сунингиз!” (Зумар сураси, 54-оят).
Убода ибн Сомит розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким “Ашҳаду ан лаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарика лаҳу ва анна Муҳаммадан ъабдуҳу ва расулуҳу…”, деб гувоҳлик берса ҳамда жаннат ва дўзахни ҳақ деб билса, Аллоҳ таоло жаннатдаги саккиз эшикнинг хоҳлаганидан киргизади», дедилар.
5. Чин ихлос. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Ҳолбуки, улар фақат ягона Аллоҳга, Унинг учун динни (ширкдан) холис қилган, тўғри йўлдан оғмаган ҳолларида ибодат қилишга ва намозни баркамол адо этишга ҳамда закот беришга буюрилган эдилар. Мана шу тўғри (ҳаққоний) диндир” (Баййина сураси, 5-оят).
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу айтадилар: “Ё Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам одамлар ичида қиёмат куни шафоатингиз билан энг саодатманд бўладиган киши ким?” дедим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Эй Абу Ҳурайра, аниқки, шу гапни сендан олдин ҳеч ким сўрамаслигини билар эдим, чунки ҳадисга ўта ҳарислигингни кўрганман. Одамлар ичида қиёмат куни шафоатим билан энг саодатманд бўладиган киши “Лаа илаҳа иллаллоҳ”ни қалбидан ихлос билан айтган кишидир», дедилар (Имом Бухорий ривояти).
6. Аллоҳга муҳаббат. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Одамлар орасида Аллоҳдан ўзга нарсаларни (сохта маъбудаларни) Унга тенг билиб, уларни Аллоҳни севгандек севадиган кимсалар ҳам бордир. Имон келтирганларнинг Аллоҳга бўлган севгилари эса (уларникидан) кучлироқдир” (Бақара сураси, 165-оят).
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Учта (хислат) борки улар кимда бўлса, у имон таъмини ҳис қилади. Кимгаки Аллоҳ ва Унинг Расули бошқа барча нарсалардан севимли бўлса, яхши кўрган кишисини Аллоҳ учун яхши кўрса, куфрга қайтишни оловга улоқтирилишни ёмон кўргандек ёмон кўрса”, дедилар (Имом Термизий ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 