Орамизда дунёда содир бўлаётган балои офатдан ҳабари йўқ одам қолмади. Бутун дунёни ёвдек бостириб олди у! Биз одамлар ўша микроскоп остида минг баробар катталаштирсакгина кўриш мумкин бўлган дарддан ҳам майда эканимизни, ўша заррадан ҳам ожизроқ эканимизни наҳотки англаб етмадик ?! Кеча, бугун эмас, неча ойлардан бери кузатиб келаяпмизку шу Аллоҳ юборган дарднинг қилмишларини! Киприк қоқмай, битта-битталаб одамларни ютиб тўймаяпди у, тўймас бало. Ақлли одамлар жон талвасасида бор зеҳн-идрокларини сафарбар қилиб, бир тану-бир жон бўлиб, унга қарши курашмоқдалар. Аммо уни енгиш осон бўлмаяпди! Минг-минглаб бой беришлар, улкан талофотлар! Тобут ясаб, қабр қазиб улгурмаётганларини кўриб турибмиз!
Бизчи? Биз нима қилаяпмиз?! Хўп, аввалига бизга кирмайди, кирса ҳам тарқамайди, бизни ҳавомиз бошқа, бизни иқлимимиз бошқа, биз ҳалол еймиз, биз таҳоратда юрамиз, биз ибодатдамиз деб ҳотиржам юрдик, парвои фалак! Аммо, не ажабки, айнан ёвга қалъа эшикларини очиб бериб! Ҳой, барака топгурлар! Биламиз, давлатмандсиз! Зеро, оддий одамлар умра, ҳаж сафарларини адо этишни фақат орзу қилишлари мумкин, ( алҳамдулиллаҳ, Аллоҳнинг карами кенг!). Лекин, вабо хавф солиб турган пайтдв тумонат одамни бошингизга йиғиб, имкониятларингизни кўз-кўз қилишдан тийилиб турсангиз бўлмайдими? Ошиб-тошиб кетса, ана, бечора етим-есирлар қанча, улашинг! Тинчлик даври бўлса лом-мим демаган бўлардим!
Сайру-саёҳатни суювчилар! Ҳасад қилаяпти, деманг! Омадингизни қўш-қўллаб берсин, бир кун ҳисоб - китоб қилинажак давлатингиз бундан-да ортиб, дунёда сизнинг қадамингиз етмаган беш юлдузли меҳмонхона қолмасин! Аммо, аҳволни кўриб турибсизку! Бир оз сабр қилса бўладими?!
Пайғамбар алайҳиссаломдан ибрат олган саҳобаи киромлар камтарона, оддийгина, борига қаноат қилиб яшадилар. Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу ҳам бу соҳада қолишмадилар, имконлари бўлатуриб жуда оддий, фақирона турмушни афзал кўрдилар. Ҳазрати Умарнинг қизлари, ҳазрати Пайғамбаримизнинг завжалари Хафса онамиз бир куни жуда хафа бўлиб кетдилар. Сабаби, оталари мўминлар амири бўлса, дунёнинг ҳамма жойидан мол-дунё оқиб келаётган бўлса, бойиганлар бойиб юрса-ю шундоқ халифанинг дастурхони жуда ғариб эди, оталари қуруқ, бемаза овқатлар билан кифояланиб юради.
Агар бу дунё ҳаёти фақат яхшиликлардан, айшу ишратлардан, ҳузур-ҳаловатдан иборат бўлса-ю, бошқа нарсалар бўлмаса, бу ҳаёт синов, имтиҳон эканлиги қаерда қолади? Аллоҳ таолонинг амрига итоат қилиш, қайтарганидан қайтиш, бир сўз билан айтганда, У Зотга сидқидилдан бандачилик қилиш қаердан бўлади?
Агар бу дунё ҳаётида инсон бемор бўлмаса, қаримаса, бировдан сўкиш эшитмаса, озор топмаса, зулм кўрмаса, камбағалликка йўлиқмаса ва бошқа хорликларни кўрмаса, келган мусибатга сабир қилмасдан, муҳтожман деб берилаётган имкониятлардан ўз нафси йўлида фойдаланса, бу дунёнинг синовлари қаерда қолади?
Ўзбекистон халқи учун озгина бардошли бўлинг, яна озгина. Сиз ёш, бақувватдирсиз, сизга бу касалликнинг тиши ўтмас, аммо сиз жон ҳолатда талпинаётган хонадонингизда кекса онангиз, мўйсафид отангиз борлар, норасида гўдакларингиз, узоқ муддат соғинчингизда юрган, истиқболингизга қучоқ очадиган таниш-билиш, ошна-оғайни, қўни-қўшниларингиз бор! Уларга раҳимнгиз келсин. Зеро, Аллоҳ раҳм қилувчиларга раҳм қилади.
Демак, Ҳақ таолодан ёлвориб сўрайдиганимиз, қийинчилик вақтлари аста-секин чекинаётган бўлсин, яқин кунларда бизларни осончилик, саломатлик кунларга етказсин. Таъкидлаш жоизки, халқимиз, яқинларимизнинг саломатлигини сақлаш барчамизнинг бурчимиз эканини бир зум ҳам унутмайлик! Қатъий тартиб-интизом ва карантин тадбирларига жиддий риоя қилиш орқали вазиятни барқарор ушлаб қолишимиз мумкин. Имкон қадар уйда қолинг, ортиқча эҳтиёж бўлмаса кўчага чиқманг, муносабатларни, мулоқотларни кескин камайтиринг.
Биз ҳам шу синовдамиз. Хукуматимиз, шифокорларимиз имкони борича ҳар биримизнинг жонимиз омонлиги учун курашмоқдалар! Саломатлигимиз ўзимизга керак эмасми? Шунчалар бепарво бўлмайлик, аҳвол ўта ёмонлашиб боришига ҳиссамизни қўшмайлик. Касалланганлар сони ошса - ошаяпти, камаймаяпди! Биздан сўралаётгани мушкул иш эмаску! Уйда ўтиринг! Ахир ишхонамиздан бериладиган меҳнат таътилини интизорлик билан кутмасмидик! Дам олинг, оила аъзоларингиз бағрида яйранг. Югур-югур, чоп-чоплардан бир оз тининг! Ҳали бундай ишсиз кунларни соғиниб ҳам қоларсиз. Вабо пайтида уйдан чиқмаганларга ёзилажак савобларга сазовор бўлайлик! Аллоҳ таоло Қуръони каримнинг Шарҳ сураси 5-6 оятларида марҳамат қилганидек: “Бас, албатта, қийинчилик билан осончилик бордир. Албатта, қийинчилик билан осончилик бордир”.
Хадичаи Кубро аёл-қизлар ўрта
махсус ислом таълим муассасаси
ахборот-ресурс маркази раҳбари
М. Саиджалолова
Инсон қалби гоҳ у тарафга, гоҳ бу тарафга ўзгариб туради: савобли иш қилганида, қалби яйрайди, дили чексиз қувончга тўлади. Гуноҳ-маъсият кирлари эса дил ойнасини хиралаштиради. Оқибатда қалб қораяди, кўнгли хижил бўлади.
Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Темирга сув тегса занглайди. Худди шунга ўхшаб қалбларни ҳам занг босади", дедилар. Шунда: "Ё Расулуллоҳ, унинг жилоси нима?" деб сўралди. У зот: "Ўлимни кўп эслаш, Қуръон ўқиш", дедилар.
Қалб худди темир каби занглайди. Темирга сув тегса, сиртини занг босади. Гуноҳлар йиғилиб йиғилиб қалбни занглатади, дилни қорайтиради, кўнгилни ғаш қилади. Қалб қорайиши оқибатида инсон шуури ўтмаслашади, меҳр-оқибат туйғуси киши билмас тарзда кўтарилиб боради.
Мазкур ҳадисда айтилишича, ўлимни эслаган, Қуръон ўқиган одамнинг қалби занглардан тозаланади. Қандай қилиб, дейсизми? Гап шундаки, ўлимни эслаган кишининг ўткинчи дунёга хоҳиши сўнади. Ўлимни эслаган, охиратни ўйлаган инсон гуноҳлардан тийилади, нафаси кириб-чиқиб турганида Парвардигорига тезроқ тавба қилишга шошилади, ўзини ислоҳ қилади. Инсон ўлимни эслаганда лаззатлар парчаланади, ҳакалаб отиб турган нафс хоҳишлари сал бўлсаям жиловланади. Бир кунмас-бир кун дунёни тарк этишини билган киши оқибатли бўлади, бир иш қилишдан олдин охирини ўйлайди, мулоҳаза юритади.
Юқоридаги ҳадисда айтилишича, Қуръон тиловати қалбдаги зангларни кетказади. Ҳақиқатан, Қуръон ўқиш билан қалб яйрайди, кўнгил таскин топади. Мўмин банда қироатдан бир дунё маънавий озуқа олади. Шу йўсин қалбни қоплаган занг қурумлари аста-секин тозаланиб боради. Бежизга "Қуръон қалбга малҳам, дилни тозалайдиган илоҳий даво", дейилмаган.
Маълумки, темирга доим ишлов бериб турилмаса, кўп ўтмай занглайди. Худди шунга ўхшаб, Қуръон ўқилмаса, дилни занг босади. Ҳамиша Қуръон ўқийдиган инсон қалбига гард юқмайди. Тиловат билан жилоланган қалби ойнадек ярқираб туради.
Ҳозирги "замонавий" одамларнинг кўпи дунёга ҳирс қўйиш дарди билан оғриган. Кишилар орасида ўзаро ишонч, садоқат, вафо, меҳр-оқибат камайиб кетаётгандек. Бизнингча, бунинг сабаби битта: ўлимни унутиш, Қуръон ўқимаслик.
Айрим одамларга ўлимни эслатсангиз, охиратдан гап очсангиз: "Қўйинг, яхши мавзуда гаплашайлик!" дея сўзингизни бўлади. Ўлимни эслаш ёмонми?! Ҳар кимнинг бошида бор-ку бу савдо! Ўлимдан қочиб-қутулиб бўлмайди. Шунинг учун ўлимга тайёргарлик кўриш керак. Қандай қилиб, дейсизми? Ўлимга ҳозирлик солиҳ амаллар билан бўлади, қоронғи гўрни ёритувчи Қуръон тиловати билан бўлади. Қуруқ кафанлик олиб ёки қабристондан ўзи учун алоҳида жой ажратиб қўйган одамни охират сафарига ростмана шай деб бўлмайди.
Толибжон домла Хурсанмуродов,
Ҳадис илми мактаби ўқитувчиси.
Али ибн Ҳусомиддин Муттақий Ҳиндий. "Канзул уммол фи сунанил ақволи вал афъол". – Байрут.: Муассасатур рисолат, 1989. - Б. 210.