Исломдаги энг афзал ибодат, таҳорат қилмай, қиблага юзланмай, пул сарфламай бажариш мумкин бўлган энг енгил тоат Аллоҳни зикр қилишдир.
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деб марҳамат қилган:
الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللّهَ قِيَاماً وَقُعُوداً وَعَلَىَ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلاً سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ
“Аллоҳни тик турган, ўтирган ва ёнбошлаган ҳолларида эслайдиган, осмонлару ернинг яратилишини тафаккур қиладиганлар: “Роббимиз, буни бекорга яратганинг йўқ, Ўзинг поксан, бизни ўт азобидан сақлагин” (Оли Имрон сураси, 191-оят)
Аллоҳ таолони кўп зикр қилувчиларга саломатлик бўлсин!
*****
Дин муомалада ҳам кўриниши керак
Дин фақат намоз ўқиётганда, рўза тутаётганда эмас, балки олди-сотди, шариатга мувофиқ келишувлар, берилган ваъдалар, аҳдлар, одамлар билан кўришганда, идораларда навбат кутганда, бемор кўргани борганда, деҳқончиликда ва ҳоказо ўринларда ҳам кўриниши керак.
Шундай қилиб, инсонлар Аллоҳ таолонинг ер юзидаги гувоҳларидир. Ҳар бир инсон бу дунёда қилган амалининг ҳосилини охиратда йиғиб-териб олади.
*****
Бахтиёр бўлишингиз, муваффақиятга эришишингиз, юксалишингиз, нажот топишингиз учун сизга қуйидаги тўрт насиҳатни айтаман:
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деб марҳамат қилган:
وَأَقِمِ الصَّلاَةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفاً مِّنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّـيِّئَاتِ ذَلِكَ ذِكْرَى لِلذَّاكِرِينَ
“Кундузнинг икки тарафида ва кечанинг бир бўлагида намозни тўкис адо қил! Албатта, яхшиликлар ёмонликларни кетказади. Бу эса, эсловчиларга эслатмадир”. (Уламоларимиз ояти каримадаги “Кундузнинг икки тарафида” адо қилинадиган намоз бомдод, пешин ва аср намозлари, “кечанинг бир бўлагида” адо этиладиган намоз шом ва хуфтон намозлари, дейишган. Мўмин киши томонидан қилинган ҳар бир яхши иш ёмонликларни кетказади. Намоз ўша яхшиликларнинг гултожидир. Ушбу оятда оғир ва аҳамиятли ишларни қилишда, Аллоҳнинг амрига бўйсунишда, кўрсатган йўли ва йўллаган динида мустақийм туришдек масъулиятли ишда намоз ва яхшилик қилиш ила олдинга йўл очишга ундаш бор.) (Ҳуд сураси, 114-оят)
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деб марҳамат қилган:
اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ
“Яратган Роббинг номи билан ўқи” (Алақ сураси, 1-оят)
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деб марҳамат қилган:
فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّاباً
“Бас, Роббингни поклаб ёд эт ва Унга истиғфор айт. Албатта, У тавбаларни кўплаб қабул этувчидир” (Наср сураси, 3-ояти)
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деб марҳамат қилган:
وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسْناً
“Одамларга яхши гаплар айтинг” (Бақара сураси, 83-оят)
Доктор Оиз Қарний саҳифаларидан Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади
Cавол: Тил ва лабни ишлатмасдан Қуръони каримни ўқиб чиқса, хатм қилган ҳисобланадими?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Қуръони каримни хатм қилган бўлиши учун ҳарфларни тил билан талаффуз қилиб, камида ўзи эшитадиган даражада ўқиган бўлиши керак. Чунки нутққа тегишли ҳукмларда энг камида ўзи эшитиши шартдир. Шунга кўра бирор шахс сажда оятини ичида, ўзи эшитмайдиган даражада ўқиса, тиловат саждасини қилиши вожиб бўлмайди. “Шарҳул виқоя” ва унинг шарҳи “Умдатур ривоя” китобида қуйидагилар айтилган:
وأَدْنَى المخافتةِ إسماعُ نفسِه، هو الصَّحيح وهذا قول أبي جعفر الهندواني - رضي الله عنه - إذ مجرد حركة اللسان لا تسمى قراءة بدون صوت عنده،
“Махфийликнинг энг ками ўзига эшиттиришдир. Саҳиҳ гап ҳам шу. Бу Абу Жаъфар Ҳиндувоний розияллоҳу анҳунинг сўзидир. Чунки тилнинг ўзини овоз чиқармасдан қимирлатиш бу кишининг наздида қироат ҳисобланмайди”.
Гапира олмайдиган одамлар, агар тилини қимирлата олса, шундай ўқийди. Буни ҳам қила олмаса, кўзнинг ўзи билан, қалби билан ўқийди. Фақиҳларимиз соқов инсоннинг намози, такбир айтиши, қироат қилишини баён қила туриб, уларнинг тил билан такбири таҳрима айтиши шарт эмас дейишган. Шунга кўра гапира олмайдиган кимсалар Қуръони каримни кўзи билан ўқиб, хатм қилаверадилар.
ولا يلزم العاجز عن النطق بها كالأخرس تحريك لسانه وكذا في حق القراءة هو الصحيح لتعذر الواجب
“Соқов каби гапира олмайдиган одамнинг тилини қимирлатиши вожиб эмас. Қироат қилишидаги ҳукм ҳам мана шу ва бу гап саҳиҳдир. Чунки у вожиб бўлган амални қила олмайди”. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.