Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
22 Апрел, 2025   |   24 Шаввол, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
04:07
Қуёш
05:33
Пешин
12:27
Аср
17:11
Шом
19:14
Хуфтон
20:34
Bismillah
22 Апрел, 2025, 24 Шаввол, 1446

Ўзбекистонда диний туйғулар ва муқаддас манбалар таҳқирланишига йўл қўйилмайди

06.02.2020   8350   4 min.
Ўзбекистонда диний туйғулар ва муқаддас манбалар таҳқирланишига йўл қўйилмайди

Сўнги вақтларда ижтимоий тармоқ саҳифаларида динга оид мавзуларда турли чиқишлар кўпайиб бормоқда.

Аввало диний таълимот ўта нозик ва ҳассос бўлгани туфайли муайян дин номидан ва унинг моҳияти ҳақида фақатгина мутахассислар муносабат билдиришлари мақсадга мувофиқ, деб ҳисоблаймиз.

Шуни қайд этиш лозимки, Ўзбекистон фуқароси (у ким бўлишидан қатъий назар) Конституция ва қонунларга риоя этиши, бошқа кишиларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари, шаъни ва қадр-қимматини ҳурмат қилишга мажбурдир.

Юртимиз ҳудудида диний манбалар, қадриятлар, муқаддас туйғулар ҳурмат қилиниши шарт. Уларга нисбатан ҳақоратли сўз ишлатиш, ёмон муносабатда бўлишга ҳеч кимнинг ҳаққи йўқ.

Таъкидлаш жоизки, Ўзбекистон аҳолисининг 90 фоизидан ортиғи Ислом динига эътиқод қилади. Юртимизда мўмин-мусулмонлар учун диний аҳкомларни адо этиш учун кенг имконият яратилган. Сўнги йилларда ушбу соҳада амалга оширилаётган ишлар нафақат юртимиз аҳолиси, балки бутун мусулмон дунёси томонидан эътироф этилмоқда.

Таассуфки, мўмин-мусулмонларнинг ҳақ-ҳуқуқларига катта эътибор берилаётган бир даврда уларнинг эътиқодларига тааллуқли масалаларда кенг жамоатчилик орасида салбий руҳдаги, кескин баҳс ва мунозараларга сабаб бўладиган фикр-мулоҳазаларнинг ифода этилиши ташвишланарли ҳол.

“Фейсбук” ижтимоий тармоғидаги “Сафар Каттабоев” номли профил эгаси томонидан Ўзбекистонда Қуръони каримнинг айрим оят ва сураларни тақиқлаш кераклиги юзасидан билдирган қарашлари оммавий муҳокамага сабаб бўлмоқда.

Қуръони карим – Аллоҳ таолонинг муқаддас китоби. Ундаги сура ва оятларни инсонлар томонидан таъқиқлашга уриниш, Қуръони каримга нисбатан бундай фикр айтиш мантиқсизлик. Жамият мавжуд устувор ғояга қарши фикрлар ташлаш оқибатида, норозиликлар келиб чиқиши, ихтилофлар юзага келиши мумкинлиги воқеъликда маълумдир. Тарихда эса шундай ишларнинг якуни қандай аянчли якун топгани кўпчиликка маълум.

Бугунги Ўзбекистон бутун дунёга ўзининг ҳақли равишда бебаҳо тарихи ва маданиятини тақдим этар экан, албатта ислом таълимотига ўзининг беқиёс ҳиссасини қўшган аллома аждодлари ва уларнинг асарлари билан фахрланади. Дунёни ўзига жалб этаётган ислом меъморчилиги ва санъати билан зиёрат туризмини кучайтирмоқда. Сўнги йилларда айнан ислом дини билан боғлиқ бўлган диний-маърифий муассасалар – Ислом цивилизацияси маркази, Имом Бухорий ва Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказлари, Абул Муъин Насафий илмий маркази, Халқаро ислом академияси ташкил этилгани халқимиз ва халқаро ҳамжамият томонидан эътироф этилмоқда. Буларнинг барчаси халқимиз тарихини тўғри англатиш ва эътиқодини тўғри шакллантиришга қаратилган.

Яна бир муҳим жиҳатни ёдда сақлаш зарур. Интернет тармоқларидаги воқеа-ҳодисаларга фикр-мулоҳаза билдириш асносида эҳтиросларга берилмасдан, донишмандларча вазмин ва оғир-босиқ бўлиш лозим. Соф эътиқодли, кенг дунёқарашли киши бундай вазиятда қалб ва ақл амри билан иш тутади. Ҳиссиёт ва фитнага солмоқчи бўлганларга имкон бериш ақлдан эмас. Шу ўринда, муқаддас Қуръони каримни ўзгаришсиз сақланиши ҳақидаги Ҳижр сурасидаги: «Албатта, бу зикрни (яъни Қуръонни) Биз ўзимиз нозил қилдик ва уни Ўзимиз сақлагувчимиз» оятини эслаган ҳолда, ҳадиси шарифда айтилганидек “Мўмин киши оқил, фаросатли, зийрак ва ҳушёр бўлади”.

Сўзимиз якунида “Сафар Каттабоев” номли профил эгаси ва Интернет фойдаланувчиларини Ислом динининг мўътабар манбалари ва қадриятларига тааллуқли мавзуларда салбий баҳс-мунозаралар келтириб чиқарадиган фикрларни тарқатишдан сақланишга қатъий чақирамиз.

Зеро, Ўзбекистон Республикасининг “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида”ги қонунида фуқароларнинг диний эътиқоди билан боғлиқ ҳис-туйғуларини ҳақоратлаш, диний қадриятларни оёқ ости қилиш, амалдаги қонун ҳужжатларида миллатлараро адоват уйғотиш, ахлоқий негизларни ва фуқаровий тотувликни бузишда, вазиятни беқарорлаштирувчи уйдирмаларни тарқатиш ифодаланган хатти-ҳаракатларни содир этганлик учун ҳам жавобгарлик белгиланганлигини сира унутмаслик кераклиги тўғрисида огоҳлантириб ўтамиз.

 

Дин ишлари бўйича қўмита

Матбуот хизмати

Бошқа мақолалар

Квадроберликнинг Ислом нуқтаи назаридан баҳоси

21.04.2025   1475   4 min.
Квадроберликнинг Ислом нуқтаи назаридан баҳоси

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

1. Квадроберлик атамасининг келиб чиқиши ва мазмуни

Квадроберлик (quadrobics ёки қуадробиcс lifestyle) инглиз тилидаги "quad" (тўрт) ва "aerobics" (жисмоний машқ) сўзларидан ташкил топган атамадир. Бу субмаданият тўрт оёқлаб юрганча мушук, ит ёки бошқа ҳайвонларга тақлид қилиш, уларга хос сакраш ва ҳаракатларни бажариш орқали ўзини ифода этиш шаклидир. Айрим ҳолларда бу ҳаракат ўзини ҳайвон деб тасаввур қилишга бориб етади.

Унинг пайдо бўлиши:

2008-йилда япониялик Кеничи Ито маймунларга тақлид қилиб, 100 метрни тўрт оёқлаб югуриб ўтганидан кейин эътиборни тортган.

2010-йилларда "Animal Flow" номли спорт йўналиши билан боғлиқ тарзда оммалаша бошлаган.

Сўнгра, ТикТок ва бошқа ижтимоий тармоқларда ёшлар орасида "квадробер"лар жисмоний машқларни, сакрашларни, маска ва костюмлар кийишни мода қилганлар.


2. Ижтимоий ва руҳий оқибатлари

Квадроберлик ташқи томондан зарарсиз кўринса-да, унинг чуқур ижтимоий ва руҳий оқибатлари мавжуд:

Шахсийлик инқирози: Ёшлар ўзларини ҳайвон сифатида кўришга интилиши психологик номутаносиблик ва шахсни тан олмайдиган бузилишларга олиб келиши мумкин.

Ота-она ва жамиятдан ажралиш: Бу субмаданиятни танлаганлар кўпинча реал жамиятдан йироқлашади, интернетдаги виртуал гуруҳларга ёпишиб қолади.

Норматив қадриятларга қарама-қаршилик: Жамиятда қабул қилинган ахлоқий меъёрларга зид бўлган ҳаракатлар – одамлар олдида итдек юриш, қичқириш, сакрашлар – бошқаларда ноқулайлик уйғотади ва бу омма орасида тушунмовчилик ва зиддиятларга сабаб бўлади.

Фитна ва ижтимоий хавф: Айрим ҳолатларда квадроберлар одамлар устига сакраш, ғалати товушлар чиқариш орқали атрофдагиларда қўрқув уйғотган ҳолатлар кузатилган (масалан, Тошкентда кузатилган ҳолатлар).


3. Ислом нуқтаи назаридан баҳоси

Ислом дини инсон шаънини олий даражада қадрлайди. Квадроберлик эса бу шаънни пастга туширувчи, фитратга зид бўлган хатти-ҳаракатдир.

А) Инсоннинг шаъни ва мартабаси

وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ

"Биз Одам болаларини азиз қилдик…" (Исро сураси, 70-оят).

Тафсири: Имом Табарий ва бошқа муфассирлар бу оятда инсонларга Аллоҳ томонидан берилган шаън ва фазилатлар – ақл, тўғри йўриқ, нутқ, кийиниш қобилияти, ҳалол ризқ каби неъматларни назарда тутганлар. Бу оят асосида инсон ўзини ҳайвонга ўхшатмаслиги лозим, чунки Аллоҳ инсонни ҳайвондан устун қилган.


Б) Ўзини бошқаларга ўхшатиш (ташаббуҳ) ҳақида ҳадис

"Ким бир қавмга ўхшаса, у ўша қавмдандир" (Абу Довуд, Либос: 4020).

Шарҳ: Уламолар бу ҳадисдаги "ташаббуҳ" ни фақат диний эмас, балки хулқий ва маданий жиҳатдан ўхшашлик деб изоҳлайди. Одам ўзини ҳайвонга ўхшатиш орқали аслида инсоний фазилатларини рад этган бўлади.


C) Фитратни бузиш – ҳаром амаллардан бири

وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ

(Шайтон деди:) "Уларни албатта буюраман, шунда улар Аллоҳнинг яратганини ўзгартирадилар" (Нисо сураси, 119-оят).

Тафсири: Ибн Касир раҳимаҳуллоҳ ва бошқа муфассирлар бу оятни фитратни бузиш – жинсни ўзгартириш, табиий хулқдан чиқиш, ўзини бошқа мавжудотга ўхшатиш сифатида талқин қилишган. Квадроберлик бу маънода инсоний фитратни ўзгартиришга киради.


Д) Фитна ва ижтимоий хавф

وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ

"Фитна қотилликдан баттар" (Бақара сураси, 191-оят).

Тафсири: Қуртубий бу оятдаги "фитна"ни – ижтимоий нотинчлик, одамлар орасида ғалаён чиқиш, уларнинг тинчини бузиш деб тушунтирган. Жамоат жойида ўзини ҳайвон каби тутиш айнан мана шу фитнага олиб келади.

Квадроберлик ташқи томондан замонавий "субкултура" бўлиб кўринса-да, аслида бу ҳаракат ёшлар орасида инсонийлик шаънини пастга туширувчи, фитратни бузувчи, жамиятда фитна чиқарувчи ва Исломий қадриятларга зиддир. Уламолар, тарбиячилар, ота-оналар бунга қарши огоҳ бўлиши, ёшларни бундай зарарли йўналишлардан келажак авлодларни ҳам огоҳлантириши ва узоқ тутиши зарур.