27 Ноябр, 2024, 26 Жумадул аввал, 1446
27 Ноябр, 2024, 26 Жумадул аввал, 1446
Ўзбекистонликларнинг кўпчилиги бугунги кунда Россия Федерациясида меҳнат қилмоқда. Баъзида қулоғимизга “депорт бўлибди ёки бўлмаса Россияга киришга тақиқ олибди” қабилидаги гап-сўзлар чалиниб туради. Хўш бугунги кунда Россиядаги ватандошларимиз Россияда яшаш ва ишлаш давомида дуч келаётган асосий муаммолар қайсилар?
Саволларимизга жавоб топиш мақсадида Москвада меҳнат мигрантларига ҳуқуқий ёрдам бериб келаётган ва муҳожирлар ҳаёти ҳамда муаммоларидан кўпроқ хабардор ватандошимиз, миграция бўйича юрист Азиз Ҳайитов билан суҳбат уюштирдик.
- Ҳозирги вақтда Россияда меҳнат мигрантлари билан боғлиқ қандай муаммолар бор?
– Ҳозирги кунда меҳнат муҳожирларимизда биринчи муаммо бу – тилни билмаслик ва ҳуқуқий билим йўқлиги. Бунинг ортидан эса бошқа муаммолар келиб чиқмоқда. Биламизки Россияга киришда миграцион карта берилади. Ана шу картани тўлдиришда исми-шарифини ёки келишдан мақсадни кўрсатинг деган жойини хато тўлдирса, унинг учун муаммо бошланади. Бу хатолик регистрация ва патент олишга ҳам таъсир қилади. Агар меҳнат моҳожири миграцион картани тўғри тўлдирса демак, у рус тилини тушунади ва ёзишни билади. Демак асосий муаммо бу – тилни билмаслик.
- Депортация ва Россия ҳудудига киришга тақиқ қўйиш муаммосига ҳам тўхталиб ўтсангиз
– Депортация охирги 4-5 йилда жудаям оммалашиб кетди. Бу муаммо ҳам асосан тил билмаслик оқибатида келиб чиқади. Яъни рус полицияси меҳнат мигрантини тўхтатиб, ҳужжатларини сўраганида меҳнат муҳожирининг ҳужжатлари тўғри бўлса ҳам гапира олмайди. Гапира олмагани учун ҳам муаммо бўляпти. Биз кўп суд жараёнларида иштирок этамиз. Судларда ўзбекистонлик фуқарони ҳимоя қилиб, судьяга ватандошимизнинг ҳуқуқбузарлик содир этмаганини тушунтирамиз. Шунда судья “ватандошингни ҳимоя қилгунча, бориб рус тилини ўргат. Сен бу ерга келиб унинг ҳуқуқини ҳимоя қиляпсан, лекин ватандошларинга тилни ўргатмаяпсан. Яхшиямки депортация қилибди. Бошқа туҳмат билан қамаганда сен ҳам мен ҳам ёрдам бера олмасдик” – деб тўғридан-тўғри бизга айтишади. Бу гаплар ҳақиқатдан ҳам тўғри. Суд жараёнида мен судьяга вазиятни тушинтиряпман шунда судья тўхтатиб, мигрантнинг ўзидан сўради. Мигрант эса менинг гапимга қарама-қарши гапирди. “Ҳа” дейиши керак бўлган жойда “йўқ” деди. “Йўқ” дейиши керак жойда “ҳа” деди. Шундан сўнг менинг ишим тескари бўлиб кетди.
Россияга келишда миграцион картадан кейин асосий муаммо регистрация ҳисобланади. Ўзбекистон фуқаролари Россияга киргандан сўнг етти иш кунида регистрация қилдириб, уни базага туширишлари керак бўлади. Ҳозирда регистрация қилиш бир муаммо. Уни базага киритиш яна бир муаммо. Кўпчилик ҳолатда етти иш кунида фуқароларимиз регистрация қилишга улгуришмайди ҳам. Масалан фуқароларимиз ўз турадиган жойига регистрация қилдиришади. Лекин ички ишлар ходимининг касбига совуққонлиги сабаб базага киритилмай қолади. Ва натижада бу депортацияга олиб келади.
- Меҳнат муҳожири чегарадан ўтгандан сўнг етти иш кунининг еттинчи куни регистрация қилдиришга квартира топди дейлик. Регистрация яна бир ҳафтага чўзилади. Агар шу вақтда полиция ходими тўхтатса, меҳнат мигрантини депорт қиладими?
– Ўзбекистон фуқароси етти иш кунида регистрация қилишга улгурмади. Саккизинчи куни нима бўлади? Агар сиз еттинчи куни регистрация қилиш учун ҳужжатларни топширсангиз, сизга саккизинчи куни регистрациянгизни чиқариб бермайди. Сизга регистрацияни камида 10-15 кунда чиқариб беришади. Бундай ҳолатларнинг баъзиларида 5 минг рубль жарима олиб, қўйиб юборишади. Баъзи ҳолатда эса судга олиб бориб, депортация қилишади. Биринчи марта келганларни жарима қўллаб, қўйиб юбориши мумкин. Агар хориж фуқароси кўп марта кирди-чиқди қилган бўлса яъни анча вақтдан бери Россия ҳудудида юрган бўлса, протокол тузилиб, 5 минг рублдан 7 минг рублгача жарима ва суд қарори билан Россия ҳудудидан чиқариб юборилади.
Чегарада қонунни бузсангиз улар Россия ҳудудига киришга тақиқ қўйишади. Бошқа ҳолатларда Ички ишлар органлари томонидан тақиқ қўйилади.
Сўнгги вақтларда Россиядаги иқтисодиётининг пасайиши сабаб кўплаб фуқароларимиз 3 ой давомида ҳужжат қилмаяпти. Бунинг оқибатида улар кичик жиноятлар содир этмоқда. Яъни Россияда ҳужжатсиз юришади. Натижада фуқароларимиз озодликдан маҳрум қилиш колонияларига тушиб қолишади. Колониядан чиққанидан сўнг Ички ишлар органлари ёки Адлия вазирлиги томонидан Россия ҳудудига киришга тақиқ қўйишади.
Манба: https://kun.uz
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳу ўлдирилганларидан кейин мусулмонлар ҳазрати Алий розияллоҳу анҳуни ўзларига раҳбар қилиб сайладилар. У киши буни рад этдилар, лекин саҳобалар маҳкам туриб олишди. Улар ўзлари кириб қолган боши берк кўчадан чиқишлари учун Алий розияллоҳу анҳунинг раҳбарлиги зарурлигини яхши билишар эди. Мадинаи мунавварадаги аҳвол жуда ҳам оғирлашган, йўлдан озганлар ушбу шаҳарга эга чиқиб олишган эди. Ҳазрати Алий розияллоҳу анҳу ўзлари қизиқмасалар ҳам, халифаликни қабул қилиб олдилар.
Имом Табарий Муҳаммад ибн Ҳанафийядан ривоят қиладилар: «Усмон розияллоҳу анҳу ўлдирилганида, отам билан бирга уйда эдим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг саҳобалари келиб, ҳазрати Алий розияллоҳу анҳуга: «Бу киши (яъни Усмон розияллоҳу анҳу) ўлдирилди. Одамларга имом (раҳбар) лозим. Бугунги кунда бу ишга сиздан кўра ҳақли одам йўқ. Сиздан аввал Исломга кирган ҳам, сиздан кўра Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга яқин ҳам йўқ», дедилар.
Ҳазрати Алий: «Ундай қилманглар. Мен учун вазир бўлганим амир бўлганимдан яхшидир», деди.
Одамлар: «Аллоҳга қасамки, сизга байъат қилмасдан қўймаймиз», дейишди.
Ҳазрати Алий: «Ундай бўлса, масжидда. Менга байъат махфий бўлмаслиги, фақат мусулмонларнинг розилиги билан бўлиши керак», деди. У киши масжидга кирганида муҳожирлар кириб байъат қилишди. Сўнг бошқалар байъат қилишди».
Алий ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳуга халифа сифатида ҳижрий 35 йил 25 зулҳижжа, жума куни байъат қилинди. Бу вақтда Ислом оламида фитна денгиз тўлқинидек мавж уриб турар эди.
Ҳазрати Алий розияллоҳу анҳу жуда ҳам қатъият ва жазм билан иш тутадиган, салобатли ва ҳақ йўлда шиддатли зот эдилар. У киши ўзларига байъат қилинганидан кейин дарҳол иккита фармон чиқардилар. Бу фармонларнинг иккови ҳам жуда қатъият билан чиқарилган фармонлар эди:
– Ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳу қўйган айрим волийларни ишдан олиш. Уларнинг кўпчилиги Бану Умайядан эдилар.
Алий ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу қуйидаги волийларни тайин қилдилар:
Усмон ибн Ҳунайфни Басрага;
Умора ибн Шиҳобни Куфага;
Убайдуллоҳ ибн Масъудни Яманга;
Қайс ибн Саъд ибн Убодани Мисрга;
Саҳл ибн Ҳунайфни Шомга...
Тайин қилинган мазкур волийларнинг ишлари турлича бўлиб чиқди. Бундан ихтилоф кучайиб бораётгани кўринарди.
– Иккинчи фармон ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳу ўз яқинларига Байтулмолдан берган совғалар ва суюрғолларни қайтариб олиш ҳақида эди.
У зотнинг бу тасарруфларидан сўнг Бану Умайя қабиласи аъзолари у кишига қарши бош кўтариб, байъат қилмасликка ўтишди. Бу ишнинг бошида Шомнинг волийси Муовия ибн Абу Суфён турар эди.
Муовия ибн Абу Суфён розияллоҳу анҳу ҳазрати Умар розияллоҳу анҳунинг давридан буён Шомнинг волийси бўлиб келар эди. У киши ўз ишини аъло даражада бажарар, ўз аҳолиси ичида жуда катта обрўга эга эди. Муовия ибн Абу Суфён розияллоҳу анҳуга ҳазрати Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳунинг ўлдирилганлари ва ҳазрати Алий ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳунинг халифа бўлганлари ҳақидаги хабар етганда, у киши янги халифага байъат қилмади. Бунинг бир неча сабаби бор эди.
1. Муовия ибн Абу Суфён розияллоҳу анҳу ҳазрати Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳунинг ўлимларида ҳазрати Алий ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳунинг ҳам айблари бор деб тушунар эди.
2. У киши Алий ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳунинг лашкари ичида фитначиларнинг борлигини ҳам айб ҳисоблар эди.
3. Муовия ибн Абу Суфён розияллоҳу анҳу бу ишларни бир ёқлик қилиб, орани очиб олмай туриб тоатни вожиб қилувчи байъат қилишга қўл урмади.
Бошқа Ислом юртларининг барча аҳолиси ҳазрати Алий розияллоҳу анҳуга байъат қилдилар ва у ерларда иш ўз маромида кетди.
«Ислом тарихи» биринчи жузи асосида тайёрланди
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 