26 Ноябр, 2024, 25 Жумадул аввал, 1446
26 Ноябр, 2024, 25 Жумадул аввал, 1446
Умар розияллоҳу анҳунинг орзуси бир аёлнинг эри бўлиш, шаҳватини қондириш эмасди. Аксинча, у жуда улуғ, шарафли ғоя ва мақсадни кўзлаган эди. Умму Гулсум розияллоҳу анҳо ҳам мустаҳкам иймон ва ахлоқ соҳибаси эди. Шу сабабли Умарнинг розияллоҳу анҳу аҳволини жуда яхши англар, ҳар бир вазиятдан рози бўлиб, ҳеч қачон нолимасди.
Кунлардан бир кун ундаги қаноат ва итоат даражасини очиқча кўрсатувчи бир воқеа содир бўлди:
Умму Гулсум розияллоҳу анҳо Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳудан берухсат Рум императори Хироқлнинг завжасига бир ҳадя юборди. Чопардан ҳадяни олган Рум маликаси хизматчилар ва сарой аъёнларини йиғди.Уларга:
– Бу ҳадя мусулмонлар халифасининг завжаси, Пайғамбарнинг набирасидандир. Бу ҳадя эвазига мен ҳам бир нарса юбормокчиман, - деди. Сўнг Умму Гулсумга миннатдорчилик билдириб, бир мактуб ёзди ва кўплаб совға-саломлар билан жўнатди. Туҳфалар орасида қимматбаҳо мунчоқ ҳам бор эди. Чопар Мадинаи Мунавварага келгач, мактуб ва совғаларни Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳуга топширди. Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу Умму Гулсум розияллоҳу анҳони берухсат бундай иш қилгани учун койидилар.
Бироздан сўнг бир кишидан: “Намозга тўпланинг!” дея чақиришини сўрадилар. Чақириқни эшитганлар муҳим бир иш борлигини билиб, тўплана бошладилар. Умар розияллоҳу анҳу уларга икки ракат намоз ўқиттирдилар. Аллоҳ таолога ҳамду сано айгилгач, қавмга юзланиб:
Мунчоқни нима қилиш ҳақида улардан маслаҳат сўрадилар. Бир гуруҳ: «Мунчоқ Умму Гулсумга тегишли нарса эвазига юборилган. Шу боис унинг мулки бўлиши лозим. Император Ҳироклнинг завжаси зиммий эмаски, сизга хуш кўриниш учун совға юборса ёки сизнинг кўл остингизда эмаски, сиздан қўрққанидан юборса», дедилар.
Бошқа бир гуруҳга эса: «Биз ҳам эвазига бир нарса беришини истаб, бировга кўйлак ҳадя этамиз ёки сотилиб, пулини олиш учун бировга кўйлак юборамиз. Бу мунчоқ ҳам шунга ўхшаш бир нарса», дедилар.
Умар (розияллоҳу анҳу) ҳамманинг фикрини олгач:
— Сўзларингаз тўғри. Аммо элчи мусулмонлар элчиси, чопар уларнинг чопари, — дедилар ва ҳадяни Байтултоҳга беришга амр этдилар.
Умар розияллоҳу анҳу ўта адолатли ва умматнинг ишларини ўйлайдиган ҳоким бўлганидек, оиласининг барқарорлигини, ҳузур-ҳаловат ва фаровонлигини ҳам сақловчи киши эдилар. Шунинг учун ўзларининг хусусий молларидан ҳадя миқдорича нафақа ажратиб, завжаларига бердилар.
Умму Гулсум розияллоҳу анҳо ҳазрати Умардан икки фарзанд — бир ўғил ва бир қиз дунёга келтирдилар. Ўғилнинг исми Зайд ибн Умар, қизнинг исми Руқаййа эди. Хайрли бўлишини ният қилиб, унга холасининг исми қўйилган эди. Умму Гулсум розияллоҳу анҳо фарзандларининг гўзал тарбия олиб, улғайишлари учун ғайрат қилди ва бунга муваффақ бўлди.
Саидаброр Умаров тайёрлади
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ҳасан розияллоҳу анҳу зироат экинлари экиладиган ерларга эга эди. Бундан ташқари, ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу даврида укаси Ҳусайн розияллоҳу анҳу билан бирга давлатдан йилига беш минг дирҳам маош оларди. Бу миқдордаги маошни фақат Бадр жангида қатнашганларгина олишлари мумкин эди. У киши розияллоҳу анҳу Муовия розияллоҳу анҳунинг даврида йилига юз минг дирҳам маош оладиган бўлди. Кўплаб бой саҳобалар Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга бўлган муҳаббатлари туфайли Ҳасан розияллоҳу анҳу ва укаси Ҳусайн розияллоҳу анҳуга катта миқдорда ҳадялар беришарди. Бундан ташқари, баъзи саҳобалар ўлимидан олдин ўзи қолдирган меросдан уларга берилишини васият қилишарди. Масалан, Бадр ва Уҳуд жангларида қатнашган Ислом суворийси Миқдод ибн Амр ибн Саълаба ал-Киндий ўлимидан олдин бойлигидан ўн саккиз минг дирҳамни Ҳасан ва Ҳусайн розияллоҳу анҳумога васият қилади. Бу васият амалга оширилади.
Ҳасан розияллоҳу анҳу кўп марта уйланган саҳобалардан эди. Бироқ у ажрашган аёлларига нисбатан жуда сахий эди. Ана шундай аёли Оиша Ҳасамийяга йигирма минг дирҳам нафақа тўлаган. Яна ажрашган икки хотинига ўн минг дирҳамдан ташқари бошқа мол-мулкларни ҳам нафақа қилиб қўшиб берган. У никоҳига оладиган аёлларига ҳам кўп миқдорда маҳр берарди. Иккита аёлига йигирма минг дирҳамдан, бошқа бир аёлига эса юзта жория ва юз минг дирҳам маҳр берган.
Ҳасан розияллоҳу анҳу бор мол-мулкини икки марта, мол-мулкининг ярмини оёқ кийими ва маҳсиларигача уч марта ҳадя қилган. Ёрдамга муҳтож бир кишига бир юз ўттиз минг дирҳам, бошқа бирига эса юз минг дирҳам садақа қилгани ривоят қилинган. Мадина кўчаларидан ўтиб кетаётган бир йўловчини зарур бўлган улов ва озиқ-овқатлар билан таъминлаган. Эҳтиёжи учун юз минг дирҳам сўраб Аллоҳ таолога дуо қилган кишига ўшанча пул жўнатган. Масжидул Ҳаромнинг четида бир кишининг «Аллоҳим, менга ўн минг дирҳам бер», деганини эшитиб, дарҳол уйига қайтиб бориб, унга шунча пул юборган.
Ҳасан розияллоҳу анҳу ҳаж сафари чоғида ўзи ва укаси Ҳусайн розияллоҳу анҳуни, жияни Абдуллоҳ ибн Жаъфар ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳуни қўй гўшти билан меҳмон қилган бечора аёлни Мадина бозорида кўриб қолиб, унга мингта қўй ва минг тилла бериб юборган.
Маккадан Мадинага сафари чоғида бир одам у кишини ёмғирдан ҳимоялаш учун ўз чодирида меҳмон қилади. Ана шу чодир эгасига чўпонлари билан бирга юзта туя ҳадя қилади.
Яна Ҳасан розияллоҳу анҳу ўзига бир қўй ҳадя қилган қулни қўйлари билан бирга сотиб олиб, уни озод этади ва унга сурувни ҳадя қилади. Шунга ўхшаш яна бир воқеа: итига овқатидан берган қулни ўзи қўриқлаётган боғи билан бирга сотиб олиб, уни озод қилади. Кейин ўша боғни қулнинг ўзига ҳадя қилади.
«Миллионер саҳобалар» китобидан
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа