13 Март, 2025, 13 Рамазон, 1446
13 Март, 2025, 13 Рамазон, 1446
Жобир розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: “Жума кунлари Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бир дарахт ёки хурмо устида туриб хутба қилардилар. Бир куни ансорлардан бўлган бир аёл ёки эркак: “Ё Расулуллоҳ! Сизга бир минбар ясаб берайликми?” деди.
У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам “Ихтиёрларинг” дедилар. Улар минбар ясаб бердилар. Жума куни келганда, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам минбар томон кетдилар. Шунда хурмо дарахти худди ёш бола бақиргани сингари овоз чиқарди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам минбардан тушиб, уни қучоқладилар. Хурмо худди юпанаётган бола каби ҳиққиллашга тушди.
-У (ҳар гал) ёнида қилинадиган зикрни энди эшитолмаслигидан йиғларди”. Имом Бухорий ривоятлари.
Ҳа, дарахт ёки хурмо танаси Набий соллаллоҳу алайҳи васалламни ва айтиладиган зикрлар, мавъизаларни яхши кўргани учун у зот соллаллоҳу алайҳи васаллам минбарга чиққанларида инграган. Бу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг мўъжизаларидан бири эди.
Зоология илмига оид кўплаб кашфиётлар қаторида яқинда, аниқроғи 2019 йил 5 декабр куни АҚШнинг Newscientist нашрида ўсимликларнинг ўзидан овоз чиқариши билан боғлиқ илмий кашфиёт эълон қилинди. Олимларнинг айтишича, баъзи ўсимликлар 20 дан 100 килогерцгача бўлган оралиқда товуш чиқарар экан. Бунда товуш ҳавони бир сонияда 20 мингтадан то 100 минг мартагача тебратади. Буни ультратовуш дейилади. Ҳатто бир ўсимликдан чиқаётган сигнални бошқа ўсимликлар қабул қилиб, унга реакция билдирар экан. Шунингдек, ўсимликлар бир-бирини хавфдан огоҳлантирар экан. Масалан, ўсимликка қўниш учун ҳашарот учиб келаётган бўлса, бу ҳақида бир ўсимлик бошқасига хабар берар, бу хабарни олган ўсимлик эса ўзидан бадбўй ҳид чиқариб, ҳашаротни ўзига яқинлаштирмасликка уринар экан.
Қаранг, ҳатто ўсимликлар бир-бирига яхшиликни илинади, афсуски, баъзан инсонда шу фазилат топилмай қолади.
Аввалроқ, аниқроғи 2016 йилда Австралия миллий университети профессори Питер Крисп ўсимликлар оғриқли лаҳзаларни эслаб қолиш қобилиятига эга эканлигини кашф қилган эди. Масалан, бир дарахтнинг баргини узсангиз ёки уни ёқсангиз, ўша дарахт бу жараённи эслаб қолар экан.
Германиянинг Бонн университети профессори Францишек Балушка ўсимликларда хотира борлигини ўрганиб, уларда оғриқли вазиятларни эслаб қолиш учун қисқа хотира борлигини эълон қилганди.
Хулоса шуки, дарахтлар, ўсимликлар ҳам атрофида бўлаётган ишларни ҳис қилиб, оғриқли воқеаларни эслаб қолиб, хатар ҳақидаги хабарни бир-бирларига етказиб, ўзидан инсон қулоғи эшита олмайдиган сигналларни чиқарар экан. Аммо бу сигналларни биз инсонлар эшита олмаймиз. Олимлар уларнинг товушларини махсус асбоблар ёрдамида аниқлаганлар.
Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан ажралиб қолаётгани учун дарахт танаси ҳам ўзидан овоз чиқарди, ингради. Чунки, дарахт учун бу оғриқли, аламли ҳодиса эди. Бу овозни ўша ерда ҳозир бўлган саҳобаи киромлар ҳам эшитишди. Бу катта мўъжизалардан бири эди.
Аллоҳ таоло Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга чексиз саловот ва саломлар юборсин, барчамизни Ўзининг ҳидоятидан айирмасин ва хотимамизни гўзал қилсин!
Абдуддоим Каҳелнинг мақоласи асосида
Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Аллоҳ таоло Ўз Каломида тадаббур қилиш ҳақида бундай марҳамат қилади:
﴿كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ إِلَيۡكَ مُبَٰرَكٞ لِّيَدَّبَّرُوٓاْ ءَايَٰتِهِۦ وَلِيَتَذَكَّرَ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ ٢٩﴾
“Биз сенга нозил қилган Китоб муборакдир. Ақл эгалари унинг оятларини тадаббур қилишлари ва эслашлари учундир” (Сод сураси, 29-оят).
﴿أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآَنَ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا﴾
“Қуръон (оятларининг маънолари) ҳақида (чуқурроқ) фикр юритмайдиларми?! Агар (у) Аллоҳдан ўзганинг ҳузуридан (келган) бўлса эди, унда кўпгина қарама-қарши гапларни топган бўлур эдилар” (Нисо сураси, 82-оят).
Қуръонни тадаббур қилиш, яъни, уни чуқурроқ англашга интилиш жуда зарур ишдир. Мўминлар Қуръон тиловат қилар эканлар унинг оятлари борасида тафаккур юритиб, унда келтирилган қиссалару хабарлардан ибрат олишлари лозим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қачон Қуръон тиловат қилсалар уни тартил билан тиловат қилиб, унинг ҳар бир оятини тадаббур этар эдилар. Тафаккур ила ўқилган суралар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сочларини оқартирган.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Абу Бакр розияллоҳу анҳу: “Ё Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам сочингизга оқ тушибдими?” деб сўради. Шунда у зот алайҳиссалом: “Менинг сочимни Ҳуд, Воқеа, Мурсалот, Набаъ ва Таквир (суралари) оқартирди”, дедилар” (Имом Термизий, Имом Ҳоким, Имом Байҳақий, Имом Абу Яъло ривояти).
Ҳуд сурасининг икки ояти Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сочларини оқартирган оятлардан ҳисобланади.
Имом Байҳақий “Шуъаб ал-иймон” номли асарида Али Шаторийдан қуйидагиларни баён қилади: “Ё Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам сочимни Ҳуд сураси оқартирди деб айтганингизни эшитдим”, деди.
Шунда, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳа шундай”, деб жавоб бердилар.
“Ё, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам сурадаги пайғамбарлар қиссаси-ми ёки уларнинг умматларининг ҳолими сизнинг сочингизни оқартирди”.
“Йўқ, пайғамбарлар ҳам уларнинг умматлари ҳақидаги оятлар ҳам сочимни оқартиргани йўқ. Балки сурадаги “Бас, (эй, Муҳаммад!) буюрилганингиздек тўғри бўлинг!” ояти сочимни оқартирди”, дедилар.
Шу боис, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Аллоҳ таолонинг ўзидан тўғри йўлда мустақим қилишини сўраб кўп дуо қилар эдилар. Хусусан, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Йа, муқаллибал қулуби саббит қалбий аъла дийник (Ё, Қалбларни ўзгартирувчи Зот, қалбимни ўзингнинг динингда собит қил)” деб дуо қилар эдилар.
Қуръонни кўп тиловат қилишлик бизни Аллоҳга яқин қилади. Қуръонни ўқиш қанчалик савобли бўлса, уни тинглаш ҳам шунчалик савобли амаллардандир.
Шундай экан, Қуръонга мухлис бўлиб, уни тиловат қилганимизда ҳам, тинглаганимизда ҳам тадаббур қилайлик.
Даврон НУРМУҲАММАД
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа