Балоғат ёшига етган қиз ва туғиш ёшидан ўтмаган аёллар бачадонидан ҳайз ва нифос келади:
Ҳайз
Ҳайзнинг энг кам келиш муддати уч кеча-кундуз, энг узоқ келадиган муддати ўн-кеча кундуздир. У кунларда қон давомли келмай, ора-сира тўхташи ҳам мумкин. Бироқ оралиқдаги бу кунлар ҳам ҳайз кунлари ҳисобланади.
Аёлларга ҳайз кўрган кунларида: намоз ўқиш, рўза тутиш, Қуръон ўқиш (Қуръон муаллимаси толибага сўзма-сўз ҳижжалаб Қуръон ўргатиши мумкин), Қуръони каримни ушлаш, Каъбани тавоф этиш, масжидга кириш, эри билан жуфтлашиш ҳаром бўлади.
Аёллар ҳайздан тоза бўлгач, ҳайз кўрган кунларидаги намозларнинг қазосини ўқимайдилар. Лекин Рамазон рўзасини тутмаган кунларининг қазосини тутиб беришлари лозим.
Нифос
Аёл туққандан сўнг бачадонидан келадиган қон нифос дейилади. Нифоснинг энг узоқ келиш муддати қирқ кундир. Энг оз келиш муддати белгиланмаган.
Аёл ҳайз кўрганда унга ҳаром бўлган нарсалар нифос кўрганида ҳам ҳаром бўлади. Аёл нифос кунларидаги намозлар қазосини ўқимайди, Рамазон ойида рўза тутмаган кунларининг қазосини тутиб бериши лозим.
Истиҳоза
Хасталик туфайли аёлларда таносил йўлидаги ё бачадон томири ёрилиши сабабли келадиган қон “истиҳоза қони” дейилади. Ҳайз кўрганда ўн кундан ўтиб келган; уч кундан оз келган қон, нифосда қирқ кундан ўтиб келган қон ва ҳомиладордан келган қон истиҳоза бўлади. У ҳолатларда аёллар намоз ўқишни, рўза тутишни қолдирмасликлари керак.
ЎМИ матбуот хизмати
Оталари уларга биринчи мактубни юборди. Лекин улар уни ўқиш учун очмадилар, балки ҳар бирлари мактубни пешоналарига суртиб: “Бу буюк ҳабибимиздандир”, дедилар. Ушбу хатнинг кўринишига назар қилиб, уни чиройли қутига солиб қўйишди. Болалар бошқа пайтларда мактубнинг чангини артиш учун олишар ва яна жойига қўйиб қўйишарди. Оталари оиласига юборган ҳамма хатларни шундай қилишди.
Йиллар ўтди. Ота уйга қайтди. Лекин улардан биргина фарзанд қолганди. Ота ундан сўради:
– Онанг қаерда?
Ўғил деди:
– Улар қаттиқ касал бўлдилар. Бизда онамни даволаш учун маблағ топилмади ва вафот этдилар.
Ота деди:
– Биринчи мактубимни очмадингизми?! Мен сизларга катта маблағ юборган эдим-ку!
Ўғил деди:
– Йўқ!
Ота яна сўради:
– Уканг қаерда?
Ўғил деди:
– Сиз унинг баъзи ўртоқларини танирдингиз. Онамнинг ўлимидан кейин унга насиҳат қиладиган ва уни тўғри йўлга соладиган кимса топилмади. У дўстлари билан кетди.
Ота ҳайратланиб деди:
– Нима учун?! Ёмон ўртоқларини тарк қилиб, менинг олдимга келишини ёзган мактубимни ўқимадингизми?
Ўғил жавобан:
– Йўқ, – деди.
Ота деди:
– Ла ҳавла ва ла қуввата илла биллаҳ. Опанг қаерда?
Ўғил деди:
– Турмушга чиқиш учун маслаҳат сўраган ҳалиги йигит билан никоҳланди ва у ҳозир бахтсиз яшаяпти.
Ота дарғазаб бўлиб деди:
– Сизларга бу йигитнинг обрўси, хулқи ёмонлиги ва бу тўйга норозилигим ҳақида ёзган хатимни ўқимадингизми?
Ўғил деди:
– Йўқ! Биз хатларингизни бир чиройли қутида сақладик. Доим уни зийнатладик, пешонамизга суртдик, лекин ўқимадик.
Бу оиланинг аҳволи, унинг бирлиги қандай тарқалиб кетгани, отанинг мактубини ўқимай, ундан манфаат олмай, балки уни муқаддаслаб, унда ёзилганларга амал қилмай, ҳаётларини қийинлаштирганликлари ҳақида тафаккур қилдим. Сўнг стол устидаги чиройли қутига солиб қўйилган Қуръони Каримга назар солдим... Шўрим қурисин!
Албатта, мен Аллоҳнинг Мактубига анави болалар оталарининг хатларига муомала қилганлари каби муносабатда бўляпман. Мен Мусҳафни столим устига қўйганман-у, лекин уни ўқимайман, ундаги нарсалардан фойдаланмайман ҳам. Ахир, у бутун ҳаётимнинг дастури-ку!
Роббимга истиғфор айтдим. Мусҳафни очдим ва ҳеч қачон уни тарк этмасликка қарор қилдим.
Араб тилидан Зиёда Мираҳматова таржимаси