27 Ноябр, 2024, 26 Жумадул аввал, 1446
27 Ноябр, 2024, 26 Жумадул аввал, 1446
Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай деб марҳамат қилади: “Бас, шундай намозхонлар ҳолига войки, улар намозларини «унутиб» қўядилар” (Моъун, 4-5).
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деб марҳамат қилганлар: “Аллоҳ таоло қиёмат куни умматимнинг ўнта тоифасига ғазаб қилади, уларни лаънатлайди ҳамда улар учун аламли азоб тайёрлаб қўйган. Аллоҳ уларни дўзахга киритади” дедилар. Шунда саҳобалар: “Улар кимлар, эй Аллоҳнинг Расули?” деб сўрашди. У зот шундай жавоб бердилар: “Зинокор қария, золим раҳбар, доим ароқ ичувчи, закотни ман қилувчи, ёлғон гувоҳлик берувчи, одамлар орасида чақимчилик қилувчи, ота-онасининг юзига ғазаб билан боқувчи, хотинини талоқ қилиб, кейин ҳаром ҳолатда ушлаб турувчи, зулм ва жабрга ҳукм қилувчи, бадани соғ бўла туриб намозни тарк қилувчи”.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан соғ бўла туриб намозни тарк қилувчи одамнинг тавҳиди ҳақида сўралди. У зот: “Намозни тарк қилувчи кишининг тавҳиди йўқ, намозни тарк қилувчи кишининг закоти йўқ, намозни тарк қилувчи кишининг рўзаси йўқ” деб жавоб бердилар.
Аллоҳ таоло Қуръонда шундай деб марҳамат қилади: “Сўнгра уларнинг ортидан намозни зое қилган ва шаҳватларга эргашган кимсалар ўрин олдилар. Энди улар, албатта, ёмонликка (ёмон жазога) йўлиқурлар” (Марям, 59).
Ушбу оятдаги “ёмонлик” деб таржима қилинган сўз арабчада “ғойй” деб номланади. “Ғойй” эса жаҳаннамдаги бир водий бўлиб, унга фақатгина намозни узрсиз тарк қилувчилар тушади.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳу шундай дедилар: “Қиёмат куни банда биринчи бўлиб намоздан сўралади. Агар намози қабул бўлса, бошқа амаллари ҳам қабул бўлади”.
Намоз ўқимайдиган одам Аллоҳ билан боғланиш неъматидан маҳрум бўлади.
Намоз ўқимайдиган одам Аллоҳ билан ёлғиз қолиб, унга муножот қилишдан, шу ибодатнинг руҳий, маънавий лаззатларидан бебаҳра қолади.
Намоз ўқимайдиган одам омонлик, хотиржамлик ва нажотдан мосуво бўлади.
Намоз хато ва гуноҳларни ювишнинг энг ишончли йўл бўлиб, у доимо ўз эгасига кўплаб шахсий фойдалар келтиради. Намоз ўқимайдиган одам эса бундай фойдалардан бенасиб қолади.
Намоз ўқимайдиган одам Аллоҳдан узоқлашади.
Намоз ўқимайдиган одамнинг иродаси заиф бўлади.
Намоз ўқимайдиган одам мислсиз нафсоний роҳат ва руҳий фароғатлардан қуруқ қолади.
Намоз ўқимайдиган одам ғафлат уйқусида ухлаётган бўлади.
Намоз ўқимайдиган одам ҳаётга теранроқ назар сола олмайди.
Намоз ўқимайдиган одам беинтизом, бетартиб бўлади.
Намоз ўқимайдиган одам вақтнинг қадрига етмайди.
Намоз ўқимайдиган одам қўрс, шошқалоқ, пасткаш, бесабр бўлади.
Намоз ўқимайдиган одам мусулмонлар билан бўладиган ижтимоий боғланишлардан, яхшилик йўлидаги ҳамкорликлардан бенасиб қолади.
Намоз ўқимайдиган одамда меҳрибонлик, ёрдамга шошилиш, ғамхўрлик ҳисси бўлмайди.
Намоз ўқимайдиган одамда мустаҳкам ишонч бўлмайди.
Намоз мусулмон кишини ғайримусулмондан ажратиб турувчи энг асосий белгидир.
Намоз ўқимайдиган одамни ҳеч ким ҳурмат қилмайди.
Намоз ўқимайдиган одамдан ҳеч ким хотиржам бўлмайди.
Маълумки, намоз поклик ва озодалик рамзидир.
Намозхон одамнинг энг аввало, қалби пок бўлади. Қолаверса, бадани, кийим-боши ва макони ҳам пок бўлади.
Намоз ўқимайдиган одамнинг эса кийими, бадани ва энг асосийси, қалбининг поклигида шубҳа бор.
Намоз ўқимайдиган одамнинг юзида нур бўлмайди.
Намоз ўқимайдиган одамнинг юраги тор, ўта инжиқ бўлади.
Намоз ўқимайдиган одамнинг ризқи танг бўлади.
Намоз ўқимайдиган одамга ҳамма ғазаб билан қарайди.
Намоз ўқимайдиган одамни ҳамма ёмон кўради.
Намоз ўқимайдиган одам жамиятнинг ишончсиз кишиси ҳисобланади.
Намоз ўқимайдиган кишга ҳеч ким ишонмайди.
Намоз ўқимайдиган одамнинг гувоҳлиги ўтмайди.
Қачонгача ғафлат уйқусида ухлаймиз?!
Қачонгача Роббимизнинг тоатидан бўйин товлаб юрамиз?!
Ўз нафсимизга раҳмимиз келсин. Эртага охиратда талофат етишидан олдин унга насиҳат қилайлик. Чунки, сафар узоқ, озуқа эса кам.
Вақтни ғанимат билиб, ўлим учун ҳозирлик кўрайлик.
Аллоҳ барчамизни беш вақт намозни ўз вақтида, масжидда, жамоат билан адо этадиган бандаларидан қилсин, омин!
Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Миянинг фикрлаш қобилиятини яхшилашга эришиш йўлларидан бири мияни етишмаётган витаминлар ва минераллар билан тўйинтиришдир. Маълумки, Е витамини мия фаолиятини яхшилайди. Имтиҳондан олдин кўпчиликка кўпроқ ёнғоқ ейиш ва сув ичишни маслаҳат беришади, чунки ёнғоқ таркибида Е витамин бор, бу хотирани яхшилайди. Е витамин тухум, жигарранг гуруч, яшил баргли сабзавотлар ва дон-уруғларда ҳам мавжуд. Қовоқ уруғлари айниқса асаб тизимининг ҳолатини яхшилаш учун фойдалидир, чунки уларнинг таркибида цинк мавжуд бўлиб, у ҳам Е витамини каби хотира ва фикрлашни яхшилайди. Кунига бир ҳовуч шунга ўхшаш уруғларни истеъмол қилиш цинкнинг кунлик эҳтиёжини қоплайди. Хотирани яхшилайдиган маҳсулотлардан бири Маврак, яъни Салвиадир.
Кейинги егулик ёғли балиқдир. У ёнғоқ ёғи каби ҳаётий муҳим омега-3 кислоталарини ўз ичига олади, уларнинг етишмаслиги хотира сусайиши ва альцгеймер касаллигига олиб келади. Ёғли балиқдаги ёд миқдори ақлий равшанликни яхшилайди ва бутун танани қўллаб-қувватлайди.
Донлар. Хонага кирганингизда нима учун келганингизни эслай олмасангиз, танишларингизнинг исмларини эслай олмасангиз, бу сигналдир – таомланиш тартибини ўзгартириш вақти келди. Донлар, кепак ва буғдойда Б6 ва Б12 витаминлари, шунингдек, фолий кислоталар мавжуд. Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, бу витаминлар аёллар учун, айниқса ҳомиладорлик даврида жуда муҳим, чунки улар нафақат ҳомиладор онанинг соғлиғини мустаҳкамлайди, балки унинг қорнидаги чақалоқнинг асаб тизимининг яхши ривожланишига ҳам ҳисса қўшади. Нонуштада витаминлар билан бойитилган донларни тез-тез истеъмол қилинг. Б12 витамини ва фолий кислотаси паст бўлган одамларда альцгеймер, хотира билан боғлиқ касаллик икки бараварга кўпаяди. Б12 витамини ва фолий кислотаси организмда ҳомосистеин тўпланишини олдини олади, ҳомосистеиннинг даражаси Альтсгеймер касаллиги билан оғриганларда бир неча баравар юқори. Нонушта донлари нафақат витаминлар, балки мураккаб углеводларнинг ҳам бой манбаи бўлиб, улар бутун кун давомида энергияни оширади ва иш вақтида диққатни жамлашга имкон беради. Бироқ, бугунги кунда кўпчилик дўконларда сотиладиган замонавий нонушта донлари жуда кўп туз ва шакарни ўз ичига олади, шунинг учун қадоқдаги маълумотларни диққат билан ўқиб чиқинг.
Бута меваси. “Черника”нинг хусусиятлари узоқ вақтдан бери маълум бўлиб, масалан, неврология журналларидан бирида Тафтса университети томонидан ўтказилган тадқиқот нашр этилган, натижада Бута меваси – “Черника” экстракти хотираси паст бўлган беморларда баъзи воқеаларни эслаб қолиш қобилиятини тиклаши аниқланган.
Қора смородина ҳам шамоллаш пайтида фойдалидир, чунки унинг таркибида С витамини кўп, бу витамин ақлий ҳушёрликни яхшилайди.
Гулкарамга ўхшаш брокколи ва помидор каби сабзавотларда кучли антиоксидант бўлган ликопен мавжуд. Бизнинг танамиздаги ҳужайралар зарарланиши, саратон ва мия ҳужайралари ўлимини олдини оладиган элементдир. Брокколи когнитив функция, идрок, англаш, фикрлашни рағбатлантирадиган ва умуман мия фаолиятини яхшилайдиган К витамини ўз ичига олади.
Олимлар хотирани сусайтирадиган сабаблар қаторига гуноҳларни ҳам қўшадилар. Имом Шофеъий нафақат тақвоси ва илми билан, балки мукаммал хотираси билан ҳам машҳур эди. Унинг хотираси шу қадар яхши эдики, бозорлардан ўтса, ўзгаларнинг суҳбатини эшитмаслик, хотирасини кераксиз нарсалар билан тўлдирмаслик учун қулоқларини ёпишга мажбур бўларди. Бирор нарсани ёдида сақлаш учун уни фақат бир марта ўқиши кифоя эди. Аммо бир куни у биринчи марта ўқиганини эслай олмади. Имом Шофеъий устозига шу борада савол билан мурожаат қилди. Устози хотиранинг ёмонлашишига қилинган бирор гуноҳ сабаб бўлишини таъкидлади. Шундан сўнг Имом Шофеъий қандай гуноҳ қилган бўлишим мумкин деб ўйлаб кўрди ва тезда тавба қилди. Шундан сўнг, унинг хотираси аввалги ҳолига қайтди.
Мусулмон учун илм олиш истаги жуда ҳам муҳим бўлиб, илм олиш учун саломатликнинг ўрни беқиёс. Аллоҳ таоло танамизни бизга фойдаланиш учун берган ва уларга қандай муносабатда бўлганимиз учун жавобгар, масъулмиз. Фойдали билим олиш ва кўпроқ савобли амаллар қилиш йўлидаги тўсиқлар камайиб бориши учун танамизнинг соғлом ишлашига ёрдам берайлик.
Пўлатхон Каттаев,
ТИИ Ҳадис ва Ислом тарихи фанлари кафедраси
катта ўқитувчиси.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа